Tak ochronisz swoje pieniądze. Pomoże Ci w tym Twoja karta

Polska od lat uchodzi za poligon innowacji w płatnościach. To u nas szybciej niż na przykład w Niemczech czy we Francji upowszechniły się np. płatności zbliżeniowe. Według NBP dziś już prawie 100 proc. terminali w Polsce akceptuje płatności bezstykowe. Coraz więcej konsumentów korzysta też z cyfrowych portfeli.

Jednocześnie nasz kraj stał się bardzo popularnym celem ataków. Według raportu ESET Polska znalazła się na czele globalnego rankingu krajów najczęściej atakowanych przez ransomware w pierwszej połowie 2025 r., odpowiadając za ok. 6 proc. wszystkich incydentów.

Europol ostrzega, że przestępcy coraz częściej wykorzystują sztuczną inteligencję, która pozwala im automatyzować działania i zwiększać skalę ataków.

Sytuacja ponadto komplikuje się przez kontekst geopolityczny. Jak informował niedawno minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski, liczba ataków z rosyjskich źródeł potroiła się, osiągając średnio 300 dziennie. Polska odpowiedziała, tworząc pierwsze w Europie cywilno-wojskowe centrum operacji cybernetycznych, neutralizujące 99 proc. incydentów. Na poziomie unijnym odpowiedzią stało się rozporządzenie Cyber Solidarity Act, które od 2025 roku zaczyna być wdrażane w państwach członkowskich, wzmacniając wspólną odporność.

Przeczytaj: Kiedyś była symbolem luksusu, dziś ma ją każdy. Bez niej polska gospodarka wyglądałaby zupełnie inaczej

Mapa cyberzagrożeń

Raport Mastercard Signals 2025 prognozuje, że do 2029 r. globalne straty wynikające z cyberataków osiągną wartość 15,6 bln dolarów. To równowartość trzeciej gospodarki świata.

Eksperci Mastercard wskazują trzy główne trendy:

• Autonomiczna cyberprzestępczość – inteligentni agenci AI, którzy sami planują i realizują ataki, ucząc się w czasie rzeczywistym i modyfikując swoje działania, by uniknąć wykrycia.
• Infostealery – złośliwe programy wykradające loginy, hasła czy dane osobowe. Wystarczy kilka sekund, aby cyfrowa tożsamość użytkownika trafiła na czarny rynek, gdzie kosztuje zaledwie kilkanaście dolarów.
• Ryzyka stron trzecich – aż 30 proc. naruszeń danych w 2024 r. miało źródło w systemach partnerów biznesowych. W złożonych łańcuchach dostaw najsłabsze ogniwo staje się furtką dla cyberprzestępców.

Oprócz tego wciąż aktualne pozostają klasyczne metody: phishing (podszywanie się pod banki czy firmy kurierskie), credential stuffing (wykorzystywanie skradzionych haseł) czy ransomware blokujący dostęp do danych.

Na horyzoncie pojawia się też wyzwanie kwantowe. Dzisiejsze komputery kwantowe nie są jeszcze w stanie złamać stosowanych algorytmów szyfrowania, ale w perspektywie kolejnych lat może się to zmienić. Dlatego już teraz prowadzone są prace nad wdrożeniem szyfrowania postkwantowego w bankowości i płatnościach.

- Cyberprzestępcy sięgają dziś po coraz bardziej wyrafinowane metody, wykorzystując zarówno zaawansowaną socjotechnikę, jak i narzędzia oparte na sztucznej inteligencji. W takim środowisku nie wystarczy już chronić tylko pojedyncze elementy. Kluczowe jest budowanie odporności całego ekosystemu. Technologie takie jak tokenizacja czy AI pomagają nam wykrywać i neutralizować zagrożenia, ale równie istotna jest współpraca wszystkich stron: organizacji płatniczych, banków, instytucji publicznych i partnerów technologicznych. Tylko wtedy będziemy w stanie skutecznie wyprzedzać cyberoszutów - mówi Małgorzata Domagała, wiceprezeska i dyrektorka ds. produktów i rozwiązań Mastercard na Polskę, Czechy i Słowację, Mastercard Europe.

Użytkownicy powinni te systemy wspierać własną czujnością: używać unikatowych haseł, aktualizować oprogramowanie, uważać na phishingowe wiadomości, włączać powiadomienia o transakcjach i kontrolować swoją cyfrową tożsamość (np. w BIK).

Przeczytaj: Technologiczna przyszłość 2026. 7 trendów, które zmienią codzienność

Biznes na celowniku

Przedsiębiorcy, szczególnie ci mali, pozostają podatni na ataki. Badanie Mastercard z 2025 r. pokazało, że w Europie jeden na czterech właścicieli firm padł ofiarą cyberoszustów, a w Polsce – 18 proc.

Aż 82 proc. polskich przedsiębiorców twierdzi, że nie zna wystarczająco dobrych praktyk cyberbezpieczeństwa. Co czwarty obawia się, że poważny cyberatak mógłby doprowadzić do upadku jego biznesu. Obawy hamują rozwój – aż 79 proc. polskich firm przyznaje, że strach przed cyberzagrożeniami ogranicza ich ekspansję.

AI. Zagrożenie i narzędzie obrony

Sztuczna inteligencja jest dziś narzędziem zarówno przestępców, jak i obrońców. Już 40 proc. polskich przedsiębiorców korzysta z rozwiązań AI w swojej działalności – od obsługi klienta po analizę ryzyk.

Z kolei banki i wystawcy kart wykorzystują ją do predykcyjnego monitorowania transakcji, wykrywając anomalie, zanim klient zauważy problem.

Cyberatak na firmę to nie tylko jej problem – jego skutki dotykają partnerów, klientów i całe otoczenie biznesowe.

Od PIN-u do cyfrowej tożsamości

Bezpieczeństwo cyfrowe to zadanie dla wszystkich stron – konsumentów, przedsiębiorców, instytucji finansowych i regulatorów. Polska dysponuje solidnymi fundamentami: nowoczesnym sektorem bankowym, dynamicznym fintechami czy instytucjami takimi jak CERT Polska.

Ale technologia nie zastąpi świadomości i czujności. W erze autonomicznych botów i kradzieży cyfrowej tożsamości prawdziwą tarczą staje się odpowiedzialność użytkowników i konsekwentne wdrażanie dobrych praktyk.