Polska gospodarka cyfrowa potrzebuje odwagi i partnerstwa

Rozwój sztucznej inteligencji, cyfryzacji i bezpieczeństwa danych – to jedne z najważniejszych wyzwań, przed jakimi stoi polska gospodarka. O tym, co dziś spowalnia wdrażanie nowych technologii i jak państwo może wspierać przedsiębiorców, podczas Forum Ekonomicznego w Karpaczu w rozmowie z XYZ mówił Michał Kanownik, prezes Związku Cyfrowa Polska.

20 lat Związku Cyfrowa Polska

Michał Kanownik podkreślił, że minione dwie dekady to czas ogromnych przyspieszeń technologicznych. Polska i światowa gospodarka przeszły transformację, a wydarzenia takie jak pandemia czy wojna w Ukrainie znacząco przyspieszyły adaptację rozwiązań cyfrowych.

– Mamy zupełnie inny kraj, inną globalną gospodarkę, inną technologię. A jednocześnie jesteśmy dopiero na początku drogi przemian technologicznych – zaznaczył prezes Związku Cyfrowa Polska.

Jego zdaniem w ciągu najbliższych pięciu lat pojawią się kolejne technologie, które ponownie zaskoczą zarówno obywateli, jak i biznes.

Cyberbezpieczeństwo w centrum uwagi

Jednym z kluczowych tematów Forum Ekonomicznego była prezentacja dwóch raportów przygotowanych przez Związek Cyfrowa Polska – dotyczących cyberbezpieczeństwa oraz kompetencji cyfrowych.

Rozmówcy skoncentrowali się najpierw na cyberzagrożeniach. Kanownik przypomniał, że Polska jest najczęściej atakowanym krajem w Europie, notującym setki incydentów dziennie. A ich rzeczywista liczba może być dwukrotnie, a nawet trzykrotnie wyższa.

Według raportu tylko 17 proc. polskich firm deklaruje brak incydentów. Przy czym część z nich mogła po prostu nie wykryć ataku lub nie chce o nim mówić.

Ewolucja zagrożeń

Jeszcze kilka lat temu cyberprzestępcy skupiali się głównie na kradzieży danych, okupach czy blokadach serwerów. Dziś model ataku ulega zmianie. Coraz częściej chodzi o dezinformację, podważanie zaufania do instytucji publicznych czy zakłócanie funkcjonowania pozornie nieistotnych elementów infrastruktury.

Kanownik zaznaczył, że za wieloma atakami stoją już nie tylko grupy przestępcze, ale także wrogie państwa – Rosja, Białoruś, Korea Północna, Chiny czy Iran.

Wspólna odpowiedzialność

Prezes Związku Cyfrowa Polska Michał Kanownik zwrócił uwagę, że budowa odporności cybernetycznej wymaga współpracy administracji, biznesu, nauki i obywateli.

To nie jest tak, że atak na szpital w Krakowie nie dotyczy mieszkańca Warszawy. Następnym celem może być jego placówka. Musimy wszyscy zrozumieć, że mówimy o bezpieczeństwie narodowym i każdego z nas.

Oczekiwana nowelizacja ustawy o Krajowym Systemie Cyberbezpieczeństwa (KSC)

Podczas Forum wicepremier i minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski zapowiedział przyspieszenie prac nad nowelizacją ustawy o Krajowym Systemie Cyberbezpieczeństwa (KSC). Michał Kanownik wskazał, że to brakujący element całego systemu ochrony cyfrowej Polski.

W jego ocenie istnieją już solidne filary – Fundusz Cyberbezpieczeństwa, program PWCyber umożliwiający wymianę informacji między biznesem a administracją, a także ustawa o certyfikacji cyberbezpieczeństwa. Jednak to nowelizacja KSC jest kluczowa, ponieważ wdroży dyrektywę
NIS-2 i wprowadzi narzędzie w postaci instytucji „dostawcy wysokiego ryzyka”.

Dzięki temu państwo zyska możliwość zakazania stosowania określonych urządzeń czy komponentów w infrastrukturze krytycznej. Po analizie zagrożeń technologicznych, powiązań kapitałowych czy innych czynników ryzyka.

Kanownik podkreślił, że to niezbędne rozwiązanie, ponieważ Polska nie ma pełnej kontroli nad całym łańcuchem dostaw, a infrastruktura krytyczna musi być budowana wyłącznie w oparciu o zaufane technologie.

Regulacje nie mogą być barierą

Zdaniem Michała Kanownika, jeśli Polska chce skutecznie konkurować w cyfrowej gospodarce, musi tworzyć warunki do rozwoju biznesu technologicznego.

– Jeżeli chcemy mieć mądre, efektywne narzędzia AI, musimy uznać, że trzeba nakarmić system dobrymi danymi. Ale równocześnie potrzebujemy narzędzi regulacyjnych, które pozwolą biznesowi przyspieszyć wdrażanie tych technologii – podkreślił.

Kluczowym rozwiązaniem, które może otworzyć rynek, są tzw. piaskownice regulacyjne.

– Nowa ustawa o AI powinna umożliwić firmom testowanie narzędzi opartych na sztucznej inteligencji bez ryzyka regulacyjnego. Tylko wtedy przedsiębiorcy będą mogli śmielej eksperymentować i szybciej wprowadzać produkty na rynek – mówił Kanownik.

Państwo i biznes muszą iść ramię w ramię

Podczas forum wielokrotnie powracał wątek partnerstwa sektora publicznego i prywatnego.

– Ani państwo samo nie zbuduje nowoczesnej gospodarki, ani też sam biznes sobie z tym nie poradzi. Tu musi być poczucie wspólnego interesu – zaznaczył prezes Związku Cyfrowa Polska.

Kanownik zwrócił uwagę, że ważną rolę odgrywają także uczelnie i środowisko naukowe, które powinny jeszcze mocniej współpracować z biznesem, aby teoretyczne wynalazki mogły zostać skomercjalizowane.

Startupy i inwestycje z publicznych środków

W Polsce wciąż brakuje odwagi w finansowaniu młodych firm technologicznych.

– Startupy po to są tworzone, żeby ze stu dwa odniosły sukces. I cieszmy się, że przynajmniej te dwa. Ale nie bójmy się inwestować, bo państwo musi być tym odważnym inwestorem, który często ryzykuje bardziej niż fundusz prywatny – argumentował Michał Kanownik.

Prezes Cyfrowej Polski przypomniał też, że same inwestycje w startupy nie wystarczą – konieczne jest budowanie strategii dalszego wsparcia firm.

– Musimy wiedzieć, jak pomagać w komercjalizacji produktów i wspierać polskie firmy w ekspansji zagranicznej. Bez tego trudno będzie zbudować rozpoznawalną polską markę technologiczną – stwierdził.

Potrzeba zmiany narracji medialnej

Istotnym elementem debaty jest rola mediów, które – zdaniem Kanownika – powinny pomagać opinii publicznej zrozumieć, dlaczego ryzykowne inwestycje w nowe technologie są konieczne.

– Niestety w Polsce, gdy państwo inwestuje odważniej, od razu słyszymy zarzuty, że szasta publicznym pieniądzem. Tymczasem we współczesnej gospodarce to właśnie państwo ma misję bycia inwestorem, który bierze na siebie ryzyko – powiedział.

Na zakończenie rozmowy Kanownik zaapelował o wiarę w potencjał polskich firm. Jego zdaniem 20-lecie Związku Cyfrowa Polska to dobry moment, by spojrzeć w przyszłość. Podkreślił, że Polska ma wszystkie atuty, by stać się ważnym graczem cyfrowej transformacji w Europie.

– Startupy, sztuczna inteligencja i partnerstwo państwa z biznesem to fundamenty przyszłości polskiej gospodarki. Polska ma wszelkie warunki, by stać się liderem cyfryzacji, o ile odważnie uwierzy we własny potencjał – podsumował.

Główne wnioski

1. Polska potrzebuje jasnych i przyjaznych regulacji, które nie będą barierą, lecz wsparciem dla rozwoju innowacji. Piaskownice regulacyjne mogą być przełomowym narzędziem, dającym firmom przestrzeń do testowania rozwiązań AI.
2. W nowoczesnej gospodarce kluczowe jest partnerstwo: państwo, biznes i nauka muszą działać razem. Żaden z tych sektorów samodzielnie nie podoła wyzwaniom cyfrowej transformacji.
3. Startupy wymagają odwagi inwestycyjnej, również ze strony państwa. Nawet jeśli sukces odniesie niewielka część z nich, to one mogą napędzić całą gospodarkę.
4. Polska powinna wypracować strategię wspierania firm w komercjalizacji i ekspansji międzynarodowej. Bez tego innowacyjne projekty nie będą miały szansy wyjść poza lokalny rynek.
5. Zmiana narracji medialnej jest konieczna, by społeczeństwo lepiej rozumiało, że inwestycje w technologie to nie „marnowanie pieniędzy”, lecz inwestycja w przyszłość kraju.