Europa produkuje jednorożce szybciej niż kiedykolwiek. Startupy mają nowy atut w rywalizacji z USA

W Europie brakuje finansowania, dużo łatwiej dostępnego w USA – od lat tak brzmiała główna diagnoza problemów z wolniejszym rozwojem i mniejszą konkurencyjnością europejskich firm. W przypadku startupów sytuacja od czasów pandemii jest dużo bardziej zniuansowana – wynika z najnowszego opracowania Antler, singapurskiej firmy venture capital inwestującej w spółki we wczesnej fazie rozwoju.

"Dane wskazują na fundamentalną zmianę" – wskazują analitycy Antlera w raporcie Europe's New Tech Founders 2025 wyjaśniającym, jak założycielom udaje się przejść przez wąskie gardła czekające na europejskie startupy.

Autorzy opracowania przeanalizowali sylwetki 3,4 tys. założycieli 900 spółek z Europy i USA, które osiągnęły status jednorożca (czyli ich wycena przekroczyła 1 mld dolarów), 1,2 tys. założycieli spółek ze swojego portfolio oraz 60 tys. założycieli, którzy ubiegali się o wsparcie funduszu. Wzięli pod lupę także historie 35 najszybciej rozwijających się firm zajmujących się oprogramowaniem.

Zdaniem Antlera, wielkim "wyrównywaczem" między ekosystemami Starego i Nowego Kontynentu okazuje się sztuczna inteligencja. Ponadto europejskie startupy, nie mając dostępu do tak obfitego finansowania, jak amerykańskie, skupiają się na efektywności.

Nie tylko jednorożce. W Europie kilkanaście startupów są jak „rakiety"

Jednorożcami od 2020 r. zostało 150 europejskich startupów. Spośród nich 14 zostało założonych po 2020 r. – wskazuje Antler, określając je mianem "rakiet" (ang. rocektships). Skąd porównanie? Podczas gdy średnio startupowi osiągnięcie statusu jednorożca zajmuje 7,2 lat, czternastu "rakietom" udało się osiągnąć wycenę co najmniej 1 mld dolarów w średnio dwa lata. To już prawie tyle samo czasu jak w USA, gdzie firmom udaje się to w średnio 1,6 roku. A w Stanach Zjednoczonych kapitał jest dużo łatwiej dostępny.

Tempo osiągnięcia rezultatów finansowych zyskało priorytet przed dostępem do finansowania także w przypadku startupów we wczesnej fazie wzrostu (early stage). Nowo zakładane startupy szybciej osiągają przychody, a 44 proc. spółek w tej fazie z portfolio Antlera wskazuje, że właśnie tempo jest dla nich teraz najważniejsze. Na dostęp do funduszy wskazało mniej, bo 40 proc. startupów w fazie early stage.

– Chociaż Europa pozostaje mniejszym rynkiem, obserwujemy istotne wyjątki, wykorzystujące jej
unikatowe mocne strony. W przeciwieństwie do Stanów Zjednoczonych, gdzie kapitału historycznie było więcej, europejscy założyciele odnoszą sukcesy, koncentrując się na realizacji, efektywności kapitałowej i szybkości – uważa Christoph Klink, partner w Antler.

Lepiej, szybciej i mniejszym kosztem. Tak wygląda tworzenie produktu w czasach AI

Siłą napędzającą przewartościowanie na startupowej scenie Europy jest AI – wynika z opracowania. "93 proc. spółek z naszego portfela deklaruje, że sztuczna inteligencja pozwala im działać szybciej, a połowa – że pięć razy szybciej niż wcześniej" – wskazują autorzy.

Chodzi przede wszystkim o znaczące obniżenie kosztu budowania oprogramowania i skrócenie czasu wymaganego na jego stworzenie. Do stworzenia podstawowej wersji produktu sztucznej technologii używa 85 proc. spółek z portfolio Antlera. W pełnej fazie produkcyjnej dzięki AI powstaje do 40 proc. kodu – to trzy razy więcej niż w 2020 r.

"To wyrównuje szanse europejskich startupów. Chociaż sztuczna inteligencja nie może w pełni zastąpić wydatków na inżynierię i marketing, z pewnością pozwala firmom tworzyć lepsze produkty szybciej i przy mniejszych nakładach. Oznacza to, że europejskie firmy mogą teraz
łatwiej konkurować z lepiej dokapitalizowanymi firmami amerykańskimi" – komentują autorzy opracowania.

Europejscy założyciele odnoszą sukcesy, koncentrując się na realizacji, efektywności kapitałowej i szybkości.

– Europejscy założyciele dalecy od pozostawania w tyle wyznaczają obecnie standardy wzrostu i efektywności. Jest to napędzane falą europejskich "rakiet" – firm, które osiągnęły status jednorożca od momentu założenia po 2020 r. – kierowanych przez nowe pokolenie założycieli technicznych, którzy wykorzystują sztuczną inteligencję, aby przebić się przez wąskie gardło skalowania w Europie. W rezultacie Europa produkuje jednorożce szybciej niż kiedykolwiek wcześniej – dodaje Christoph Klink.

Jego zdaniem historia rozwoju tych czternastu europejskich startupów wskazuje, że chociaż Europa może nigdy nie dorównać USA w pozyskiwaniu funduszy, to może konkurować i wygrywać dzięki większemu skupieniu na realizacji celów i efektywności.

Coraz więcej założycieli startupów to ludzie z branży technologicznej

Rozwój europejskich startupów napędza też fakt, że ich założyciele w dużo większym stopniu niż wcześniej wywodzą się z sektora technologicznego – uważają analitycy Antlera. Przed 2020 r. większość (60 proc.) założycieli jednorożców stanowiły osoby z sektora bankowego czy konsultingu. Tymczasem 72 proc. założycieli analizowanych przez Antlera "rakiet" pracowało wcześniej w firmach technologicznych.

Europie wciąż jednak brakuje zaplecza technologicznego, które mają Stany Zjednoczone dzięki obecności Doliny Krzemowej. To właśnie z wielkich firm technologicznych wywodzi się połowa założycieli amerykańskich startupów, które osiągnęły wycenę miliarda dolarów od 2020 r. W Europie doświadczenie z big techów ma nieco mniej niż co trzeci.

Zdaniem autorów opracowania europejskie spółki w dalszym ciągu powinny skupiać się tempie i skuteczności osiągania wyników. Zalecenia firmy dla startupów z Europy będą się więc koncentrować wokół wydajności wykorzystania kapitału, wykorzystaniu AI w tworzeniu produktów czy pozyskiwaniu talentów od najwcześniejszego etapu rozwoju firmy.

Główne wnioski

1. Efektywność i dążenie do rentowności. Startupy w Europie coraz częściej stawiają na efektywność i szybkość osiągania przychodów. Staje się to dla nich ważniejsze niż dostęp do kapitału.
2. AI to nowe reguły gry. Sztuczna inteligencja znacząco zmniejsza koszty i czas potrzebny na rozwój produktów. Dzięki temu wyrównuje szanse między spółkami z USA i Europy.
3. Liczy się wiedza i talent. W Europie znacząco wzrasta udział założycieli z doświadczeniem w branży technologicznej, co pozytywnie wpływa na dynamikę rozwoju europejskich startupów i ich konkurencyjność na rynku globalnym.