Wojsko z rekordowym zaufaniem, Unia Europejska z niemal rekordowym brakiem zaufania. Dlaczego Polacy wolą zaufać armii niż UE?

W połowie września 2025 r. pracownia IBRiS opublikowała badanie mierzące poziom zaufania Polaków wobec instytucji publicznych. Wynika z niego, że wojsko cieszy się niemal rekordowym poparciem – 94 proc. respondentów. To najwyższy wynik w niemal dziesięcioletniej historii badań prowadzonych przez IBRiS.

Wykres interaktywny

Pełny ekran

Co istotne, armia utrzymuje bardzo wysoki poziom zaufania od niemal roku – w październiku 2024 r. ufało jej 91,7 proc. ankietowanych. Wzrost zaufania zbiegł się z rosnącym poczuciem zagrożenia ze strony Rosji. Jeszcze rok wcześniej, w październiku 2023 r., wojsku ufało niespełna 70 proc. respondentów.

Tamten okres naznaczony był m.in. głośnymi odejściami generałów z kluczowych stanowisk w ostatnim tygodniu kampanii przed wyborami parlamentarnymi. Choć bezpieczeństwo Polski stało się wówczas jednym z tematów kampanii, nie było tak dominujące jak podczas niedawnej kampanii prezydenckiej.

Wojsko dobrem narodowym

Zdaniem analityka ds. wojskowości i obronności Jarosława Wolskiego tak wysoki odsetek zaufania do wojska nie jest przypadkiem.

– Moim zdaniem wynika to po pierwsze z efektu flagi i z poczucia zagrożenia. Po drugie wojsko jest odbierane pozytywnie przez większość ludzi w Polsce. Jest odbierane jako coś swojego, jako pewne dobro, które jednoczy wszystkich Polaków – podkreśla Jarosław Wolski.

Ekspert zwraca uwagę także na to, że wojsko nie zdążyło się politycznie „zepsuć”.

– Oczywiście zawsze każdy minister obrony narodowej próbuje coś ugrać politycznie pod publiczkę i pod swoją partię. Natomiast wojsko jako takie nie zostało zaangażowane politycznie – mówi analityk.

Wskazuje on ponadto na rolę armii w sytuacjach kryzysowych:

– Wojsko jest bardzo aktywne w trakcie powodzi, w trakcie pandemii, w trakcie różnych klęsk. Wojsko pomaga ludziom, więc nie dziwi to, że jest odbierane pozytywnie. Mam nadzieję, że będzie to trwać jak najdłużej – kwituje nasz rozmówca

Zbytniewska: Polacy nadal ufają UE

IBRiS zapytał respondentów również o stosunek do Unii Europejskiej. Wyniki badania przykuwają uwagę ze względu na wyraźny spadek zaufania wobec wspólnoty.

W ciągu ostatniego roku zaufanie Polaków do UE spadło z poziomu 54,7 proc. w październiku 2024 r. do 50,3 proc. obecnie. Równocześnie znacząco wzrósł odsetek nieufności: przed rokiem Unii nie ufało 32,7 proc. ankietowanych, dziś już 43,8 proc. – o 11,1 pkt proc. więcej.

Tylko raz, we wrześniu 2016 r., pracownia IBRiS odnotowała niższy poziom zaufania wobec UE.

Wykres interaktywny

Pełny ekran

O komentarz do badań IBRiS poprosiliśmy Karolinę Zbytniewską, redaktorkę naczelną portalu EURACTIV.pl.

– Spadek zaufania do UE w sondażu IBRiS należy czytać ostrożnie. Zestawienie z Wojskiem Polskim i NATO zniekształca odbiór, bo Unia nie jest organizacją obronną. W ostatnich badaniach Eurobarometru aż 63 proc. Polaków deklarowało zaufanie do UE – wyraźnie więcej niż do krajowego parlamentu (45 proc.) czy rządu (51 proc.) – a 84 proc. uznało członkostwo Polski w UE za korzystne. CBOS od lat pokazuje stabilnie wysokie, ponad 70-procentowe poparcie dla integracji – przypomina Karolina Zbytniewska.

Podkreśla ona również, że pojedyncze badania nie powinny być traktowane jako ostateczny dowód na zmianę trendu.

– Coraz wyraźniej widoczne jest zjawisko „sondażokracji”: mnożenie badań z różną metodologią i eksponowanie najbardziej radykalnych, emocjonalnych i nośnych interpretacji, które nie tyle odzwierciedlają trendy, ile narzucają sposób postrzegania rzeczywistości. Dane długookresowe wskazują, że stosunek Polaków do Unii pozostaje zdecydowanie pozytywny – kwituje redaktorka naczelna EURACTIV.pl.

Co ciekawe, także szef pracowni IBRIS, Marcin Duma, daleki jest od ferowania wyroków. Jego zdaniem, obraz spadku zaufania wobec Unii Europejskiej nie jest jednoznaczny.

Zdaniem eksperta

Wojsko ostoją zaufania, trendy wobec UE możliwe do odwrócenia

Wojsko i Straż Pożarna to instytucje, które od lat uzyskują zdecydowanie najwyższe wyniki zaufania społecznego. Biorąc pod uwagę to, ile otrzymało Wojsko Polskie, trudno powiedzieć, czy można dostać jeszcze więcej. Ten rekord nie został pobity, a jego podwyższenie właściwie nie zmienia obrazu – Wojsko Polskie cieszy się niezmiennie ogromnym zaufaniem.

Natomiast w kontekście Unii Europejskiej: przedstawianie sprawy tak, jakby był to wynik najgorszy, katastrofalny i oznaczał zasadnicze załamanie, jest może nie nadużyciem, ale jednak przesadzonym wnioskiem. Zaufanie rzeczywiście się obniżyło i spadło nieznacznie poniżej 50 proc. To drugi najniższy odsetek w historii naszych pomiarów – we wrześniu 2016 r. wynosił 45 proc.

Obserwujemy malejące zaufanie do Unii Europejskiej. Warto jednak spojrzeć na NATO jako na inną instytucję: sojuszowi ufamy znacznie bardziej. Być może wynika to z jego militarnego charakteru i z rodzaju zagrożeń, które zawisły nad Polską, w porównaniu z Unią Europejską.

Wojsko zawdzięcza ten wysoki poziom z jednej strony naszym obawom, a z drugiej – umiejętnemu zarządzaniu poczuciem bezpieczeństwa. Jeżeli zagrożenie ze Wschodu osłabnie, a jednocześnie bardziej uwidocznią się problemy, z którymi wojsko – jak każda instytucja – musi się mierzyć, można się spodziewać, że ten bardzo wyśrubowany poziom zaufania może nie być do utrzymania.

Natomiast w sprawie Unii Europejskiej nie jesteśmy dziś w stanie postawić jednoznacznej hipotezy, czy zaufanie będzie rosło, czy spadało. Można zakładać, że w długim trendzie może nadal maleć. Jestem jednak w stanie wyobrazić sobie działania Unii, które ten trend odwrócą. Nie zależy to od nas w Polsce, lecz od decyzji dotyczących implementacji określonych polityk, rezygnacji z innych lub wprowadzenia nowych, które mogłyby wpłynąć na wzrost zaufania. Regulacje związane z ochroną klimatu i transformacją energetyczną to bardzo duże wyzwanie dla UE – i być może właśnie one stoją za częściowym spadkiem zaufania do tej instytucji.

Marcin Duma

Szef pracowni IBRiS

Główne wnioski

1. Zaufanie do polskiego wojska osiągnęło rekordowy poziom – ufa mu aż 94 proc. Polaków. Zdaniem ekspertów wynika to przede wszystkim z poczucia zagrożenia ze strony Rosji, pozytywnego odbioru armii jako wspólnego dobra narodowego oraz z jej wizerunku instytucji pozostającej poza bieżącymi sporami politycznymi.
2. W tym samym czasie spadło zaufanie do Unii Europejskiej – z 54,7 proc. do 50,3 proc. w ciągu roku, przy równoczesnym wzroście nieufności aż o 11 punktów procentowych. To jeden z najniższych wyników w historii badań pracowni IBRiS – niższy odnotowano tylko we wrześniu 2016 r., gdy wynosił 45 proc.
3. Eksperci różnią się w ocenach dotyczących przyszłości relacji Polaków z UE. Karolina Zbytniewska podkreśla, że długofalowe trendy wskazują na stabilne i wysokie poparcie społeczne dla integracji europejskiej. Z kolei Marcin Duma zwraca uwagę, że obecnie trudno przewidzieć kierunek zmian – jego zdaniem negatywny trend może zostać odwrócony poprzez umiejętne prowadzenie polityk w kluczowych i trudnych obszarach, takich jak transformacja energetyczna czy regulacje klimatyczne.