Kryptowaluty, ESG i globalne wyzwania. Jak inwestować w zmieniającym się świecie?

Obejrzyj lub posłuchaj

Obejrzyj Posłuchaj

Wideocast

Powiększ video

Wideocast

Powiększ audio

00:00

W trzecim odcinku cyklu "Jutro to teraz" Grzegorz Nawacki rozmawiał z Jarosławem Romanowskim, prezesem zarządu KI Next, oraz Piotrem Mietkowskim, dyrektorem zarządzającym Bankowości Inwestycyjnej na Europę Środkową i Wschodnią, Grecję, Turcję i Izrael w grupie BNP Paribas.

W rozmowie poruszone zostały kwestie przyszłości inwestycji, wyzwań geopolitycznych i zielonej transformacji gospodarki. Dyskusja obejmuje zarówno zmiany technologiczne, jak i globalne trendy ekonomiczne, pokazując, jak dynamicznie kształtuje się świat finansów i inwestycji.

Gospodarka: gdzie jesteśmy dziś?

Piotr Mietkowski zwrócił uwagę, że Stany Zjednoczone rozwijały się w ostatnich dekadach dwukrotnie szybciej niż Europa. Efekt? Nasz kontynent nie utrzymał przewagi sprzed 30 lat.

Z kolei Jarosław Romanowski podkreślił, że przyszłość energetyczna nieuchronnie należy do odnawialnych źródeł energii. Brak rozwoju w tym obszarze grozi deficytem energetycznym i spowolnieniem innowacji.

Bitcoin jako nowe złoto?

Romanowski porównał bitcoina do współczesnego złota. Dlaczego? Podobnie jak kruszec, także kryptowaluta ma ograniczoną podaż – maksymalnie 21 milionów jednostek.

Obecnie w obiegu znajduje się już około 19,8 miliona. To sprawia, że wielu inwestorów traktuje go jako zabezpieczenie wartości w czasach niepewności, a nie wyłącznie jako spekulacyjny instrument.

Banki kontra fintechy: przewagi tradycyjnych instytucji

Choć fintechy i platformy cyfrowe przejmują część roli w systemie płatności, zarówno Piotr Mietkowski, jak i Jarosław Romanowski podkreślają, że banki mogą być spokojne o swoją przyszłość. Dlaczego?

Banki posiadają trzy kluczowe przewagi:

1. Regulacje i bezpieczeństwo – klienci chcą mieć pewność, że ich pieniądze są transferowane zgodnie z rygorystycznymi normami i podlegają ochronie instytucjonalnej.
2. Zaufanie – wypracowane przez dekady obecności na rynku i podtrzymywane przez nadzór finansowy.
3. Doświadczenie w zarządzaniu ryzykiem – banki od zawsze pełniły tę rolę i wciąż mają tu przewagę nad technologicznymi nowicjuszami.

Romanowski porównał tę sytuację do rynku motoryzacyjnego. Tesla jest liderem w zakresie innowacji związanych z autonomiczną jazdą i oprogramowaniem, ale gdyby te same rozwiązania zastosowały Mercedes czy Toyota, większość klientów zaufałaby tradycyjnym markom – właśnie z powodu reputacji i doświadczenia.

Czy gotówka zniknie? Różnice kulturowe i wolnościowy wymiar pieniądza

Coraz częściej mówi się o odejściu od gotówki. Skandynawia jest liderem tego procesu – w Szwecji aż 90 proc. transakcji odbywa się elektronicznie. Jednak sytuacja różni się w zależności od kraju. W Polsce udział transakcji bezgotówkowych sięga 70 proc., podczas gdy w Niemczech ponad połowa płatności nadal odbywa się gotówką.

Romanowski zauważył, że gotówka to nie tylko środek płatniczy, ale także symbol wolności i anonimowości. Nawet jeśli dominować będą płatności cyfrowe, zawsze znajdzie się grupa (5-10 proc. społeczeństwa), która wybierze fizyczny pieniądz.

Mietkowski dodał, że elektronizacja płatności nie oznacza całkowitej eliminacji gotówki. Jego zdaniem w praktyce gotówka stanie się uzupełnieniem systemu, utrzymując swoją niszową, ale istotną rolę. Przypomniał też przykład banknotu 500 euro, wprowadzonego głównie z powodu nacisku niemieckich konsumentów. To dowód, że tradycyjne formy pieniądza wciąż mają znaczenie kulturowe i praktyczne.

ESG – chwilowa moda czy długoterminowy trend?

Po dyskusji o kryptowalutach rozmowa przeniosła się na temat ESG (Environmental, Social, Governance). To zestaw zasad i praktyk, które mają wspierać zrównoważony rozwój, ochronę środowiska i odpowiedzialne zarządzanie firmami.

Przez lata ESG zdobywało coraz większe znaczenie. Banki odmawiały finansowania firm z branż niezgodnych z ich polityką, a przedsiębiorstwa tworzyły całe działy i raporty poświęcone tym zagadnieniom. Jednak zmiana polityczna w USA, wraz z wygraną Donalda Trumpa, przyniosła pytania o trwałość tego trendu.

– ESG jest metatrendem, którego nie zatrzyma żadna kadencja prezydencka. Zasoby naturalne są ograniczone i prędzej czy później konieczne będzie przejście na odnawialne źródła energii. Niezależnie od tego, czy będą to morskie farmy wiatrowe, czy fotowoltaika, transformacja energetyczna jest nieunikniona – twierdzi Jarosław Romanowski.

Jak ironicznie wtrącił Grzegorz Nawacki, Trump promuje hasło "drill, baby, drill”, czyli wydobywajmy więcej paliw kopalnych. Jednak, jak zaznaczył Romanowski, w długiej perspektywie paliwa kopalne i tak się skończą – dlatego przejście na odnawialne źródła to nie kwestia ideologii, lecz konieczność gospodarcza.

Choć transformacja energetyczna wydaje się nieunikniona, to praktyczna realizacja zasad ESG budzi wiele kontrowersji.

Piotr Mietkowski zauważył, że hasła Donalda Trumpa w stylu "drill, baby, drill" mogą na chwilę zmienić politykę w jednym kraju. Jednak globalny trend ku zielonej energii już wpisał się w DNA biznesu i społeczeństw.

Grzegorz Nawacki zwrócił jednak uwagę, że część wymogów ESG poszła za daleko. Raportowanie nawet tak szczegółowych kwestii, jak środek transportu pracowników, jest odbierane jako przerost biurokracji.

Mietkowski przyznał, że zbyt skomplikowany system raportowania zagraża sensowi całej idei. Wskazał jednak, że na poziomie Unii Europejskiej trwają prace nad uproszczeniem regulacji.
I większym naciskiem na cały łańcuch wartości, a nie pojedyncze elementy.

Wiarygodność i walka z greenwashingiem

Mietkowski dodał, że kluczowym wyzwaniem dla ESG jest wiarygodność. Na początku wiele firm ograniczało się do "stawiania krzyżyków" w raportach – praktyki określanej jako greenwashing. To jednak nie wystarczy, zwłaszcza że nowe pokolenia oczekują realnych działań, a nie marketingowych deklaracji.

Jak zauważył, zmiany są widoczne także w zachowaniach konsumentów. Kiedyś dominowała kultura szybkiej mody, dziś coraz więcej osób wybiera trwałość zamiast ilości. W efekcie ogranicza się np. napływ tanich paczek z odzieżą za 2 euro z zagranicznych platform – i rynek akceptuje takie ograniczenia.

Romanowski dodał ciekawą obserwację. Chiny, mimo krytyki ze strony Zachodu, są dziś bardziej zaawansowane w rozwoju odnawialnych źródeł energii niż Europa. To pokazuje, że proces zmian jest globalny i nieunikniony.

Zielone finansowanie i zielone obligacje

W dalszej części rozmowy pojawił się temat finansowania transformacji. Nawacki zauważył, że choć Romanowski prognozuje dominację zielonych finansowań, to w praktyce ostatnie lata przyniosły raczej poluzowanie podejścia banków do finansowania kopalń czy sektora zbrojeniowego.

Mietkowski odpowiedział, że nie należy mylić tych dwóch kwestii. Sektor zbrojeniowy jest postrzegany przez banki jako „inwestycja w demokrację”, dlatego finansowanie go nie jest problematyczne. Zupełnie inaczej wygląda sytuacja kopalń – tu dostęp do finansowania jest coraz trudniejszy.

Jednocześnie wskazał na ogromny rozwój rynku zielonych obligacji, które są obecnie najszybciej rosnącym segmentem. W połowie bieżącego roku skumulowana wartość emisji takich papierów osiągnęła rekordowe poziomy.

Na pytanie Nawackiego o to, czym właściwie są zielone obligacje, Mietkowski wyjaśnił, że różnią się od tradycyjnych przede wszystkim koniecznością spełnienia określonych reguł i taksonomii ESG. Co więcej, coraz więcej inwestorów deklaruje, że lokuje kapitał wyłącznie w aktywach zgodnych z tymi zasadami.

Asymetria siły i wpływ USA na globalny handel

W tym odcinku "Jutro to teraz" poruszone zostały również kwestie geopolityczne. Jarosław Romanowski zauważył, że wiele technologii strategicznych jest zlokalizowanych w Stanach Zjednoczonych. Sprawia to, że amerykański rząd ma możliwość agresywnego reagowania poprzez podatki czy cła.

Zwrócił uwagę, że krótkoterminowo może to przynieść korzyści USA. Natomiast w średnim i długim okresie negatywnie wpłynie na rozwój gospodarczy i konkurencyjność PKB innych państw.

Podkreślił również, że optymalnym scenariuszem byłoby nakładanie ceł głównie na kraje definiowane jako wrogie, a nie na sojuszników czy partnerów handlowych. Współpraca między Stanami Zjednoczonymi a Europą powinna opierać się na zasadach fair play, zamiast wykorzystywać przewagę militarną jako argument w negocjacjach gospodarczych.

Piotr Mietkowski zgodził się z tym poglądem, wskazując na asymetrię siły między USA a Europą. Amerykanie nie tylko mają przewagę militarną, ale też kontrolują dolara, który pozostaje kluczowym instrumentem w globalnym handlu. Dodatkowo, różnica w dynamice rozwoju gospodarczego jest znacząca. W ciągu ostatnich 30 lat PKB Stanów Zjednoczonych wzrosło o 60 proc. względem Europy. To podkreśla przewagę USA w stosunkach międzynarodowych.

Ryzyko polityczne w decyzjach inwestycyjnych

W kontekście potencjalnych konfliktów wojennych padło pytanie o znaczenie ryzyka wojny w planowaniu strategicznym firm. Mietkowski zauważył, że choć wojny zwiększają zmienność i premię za ryzyko, to jednak nie przekładają się bezpośrednio na codzienne decyzje operacyjne w bankowości inwestycyjnej.

Doradztwo dla klientów obejmuje scenariusze katastroficzne, ale w praktyce większy nacisk kładzie się na realistyczną ocenę ryzyka i dywersyfikację geograficzną inwestycji.

Romanowski podkreślił, że wybór lokalizacji inwestycji coraz częściej uwzględnia bezpieczeństwo geopolityczne. Inwestycje w krajach NATO stają się bardziej atrakcyjne, zwłaszcza w obliczu wzrastającego ryzyka politycznego. To oznacza, że geograficzna dywersyfikacja aktywów zyskuje na znaczeniu, a inwestowanie w państwa poza sojuszem staje się mniej pewne.

Optymizm w obliczu globalnych wyzwań

Na zakończenie rozmowy poruszono temat wyzwań, z jakimi zmaga się obecne pokolenie – pandemia, wojna w Ukrainie, inflacja i wojny celne w ciągu ostatnich pięciu lat. Mietkowski podkreślił, że każde pokolenie staje przed swoimi własnymi wyzwaniami – tak było w czasach zimnej wojny i kryzysu rakietowego na Kubie, tak jest dziś.

Jednak mimo licznych zagrożeń, Mietkowski wyraził optymizm. Zwrócił uwagę na pozytywne elementy współczesnego świata: digitalizację, rozwój sztucznej inteligencji oraz rosnące możliwości dla kolejnych generacji, takich jak Beta czy Alfa. To właśnie te zmiany technologiczne tworzą nowe opcje i potencjał dla młodych ludzi, pozwalając łączyć rozwój gospodarczy z innowacyjnością i bardziej zrównoważonym podejściem do zasobów.

Szanse dla młodych pokoleń

Mietkowski i Romanowski pozostają optymistami wobec przyszłości, zwracając uwagę na cyfryzację, sztuczną inteligencję i możliwości rozwoju.

Ich zdaniem młode pokolenia powinny stawiać na inwestycje w kompetencje cyfrowe oraz tworzenie w oparciu o nowe technologie. Rozmowę kończy refleksja, że ostatnie pięć dekad potwierdza, iż globalnie gospodarka – mimo kryzysów i wojen – wzrosła dziesięciokrotnie.

Zatem w długim okresie zmiany, które dziś postrzegamy jako zagrożenia, będą szansami i należy je odpowiednio wykorzystać.

Główne wnioski

1. Kryptowaluty i tokenizacja otwierają nowe możliwości inwestycyjne, ale wymagają odpowiedniego zarządzania ryzykiem.
2. Prawdziwe i przejrzyste podejście do ESG może jednocześnie wspierać środowisko i generować atrakcyjne stopy zwrotu.
3. W długim okresie rozwój gospodarczy i technologiczny oferuje więcej szans niż zagrożeń, a strategiczne decyzje inwestycyjne powinny uwzględniać geopolitykę i bezpieczeństwo.