Rating Słowacji spadł do najniższego poziomu od ponad dwu dekad

Amerykańska agencja ratingowa Moody’s, jedna z tzw. wielkiej trójki tego typu instytucji na świecie, obniżyła ocenę wiarygodności kredytowej Słowacji z A2 do A3. Jednocześnie zmieniono perspektywę ratingu z negatywnej na stabilną. Jak zauważa słowacki dziennik SME, to najniższy poziom oceny od 2003 r., kiedy władzę sprawował drugi rząd Mikuláša Dzurindy. Gazeta przypomina, że ostatni raz rating na poziomie B Słowacja miała w „szalonych latach dziewięćdziesiątych” za rządów Vladimíra Mečiara.

Groźna „deforma” wymiaru sprawiedliwości

Jak napisano w uzasadnieniu decyzji Moody’s, nowa ocena odzwierciedla „powszechne problemy instytucjonalne kraju w środowisku napięcia politycznego”. Chodzi przede wszystkim o interwencje rządu w obszarze wymiaru sprawiedliwości oraz głębokie podziały polityczne. Według Moody’s forsowane przez rząd Roberta Fico reformy sądownictwa i mediów osłabią mechanizmy kontrolne w kraju.

Agencja zwraca również uwagę na wysokie zadłużenie Słowacji, i to pomimo zaplanowanej konsolidacji finansów publicznych. Wskazuje, że w ciągu kilku najbliższych lat spodziewać się można wzrostu zadłużenia do poziomu wyższego niż w krajach o podobnym ratingu. Kolejne ryzyko jest związane z tym, że Słowacja jest silnie uzależniona od Niemiec i handlu światowego. Mimo to Moody’s uważa, że kraj będzie w stanie nadal przyciągać zagraniczne inwestycje.

Moody’s uważa, że rząd Słowacji się myli

Agencja uważa, że stosunek słowackiego długu netto do PKB będzie nadal rósł. Według jej szacunków w tym roku zwiększy się do 58,5 proc., w przyszłym – do 60,4 proc., a w 2026 r. – 62 proc., a rok później sięgnie aż 62,6 proc. Przypomnijmy, że w 2023 r. było to 56,1 proc. Tymczasem mediana długu netto do PKB krajów z ratingiem A wynosi 52,2 proc.

Agencja przewiduje, że deficyt budżetowy Słowacji wzrośnie z 5,2 proc. PKB w 2023 r. do 5,9 proc. w tym roku, a potem będzie spadać, jednak nie w takim tempie, jak deklaruje rząd Roberta Fico. I tak w 2025 r. miałby wynosić 4,8 proc., w 2026 r. – 4 proc., a w kolejnym roku, jak przewiduje agencja, spadnie do 3,5 proc. PKB. Jednak nawet wtedy będzie to więcej, niż wyznaczony przez rząd Słowacji cel, czyli 2,9 proc. PKB.

Resort finansów uważa, że myli się agencja

Obniżka ratingu i krytyczna opinia amerykańskiej agencji na temat poczynań słowackich władz spotkały się oczywiście z ich reakcją. W opinii Ministerstwa Finansów Moody’s obniżył rating głównie ze względu na ocenę polityczną instytucji. Resort pisze: „Agencja dostrzega zaangażowanie rządu w stopniową odbudowę finansów publicznych, realizowaną poprzez niezbędne działania konsolidacyjne. Zdaniem resortu finansów z oceny (wydanej przez agencję – red.) wynika, że Słowacja jest w dobrej kondycji gospodarczej i agencja nie widzi zagrożeń w finansowaniu naszego długu […] Minister finansów uważa kilka ocen agencji za błędne, niedokładnie zinterpretowane i jednostronne” – podała agencja prasowa TASR, powołując się na oświadczenie ministerstwa.

Woda na młyn opozycji

Obniżkę ratingu wykorzystuje oczywiście polityczna opozycja. Przedstawiciele ugrupowania Progresywna Słowacja (PS) stwierdzili, że agencja Moody’s zdezawuowała fałszywą konsolidację finansów publicznych przygotowaną przez rząd Roberta Fico.

„Analiza dowodzi, że ta konsolidacja jest oszukiwaniem obywateli. Gorsza ocena to jasny sygnał świadczący o pogarszającej się wiarygodności Słowacji” – stwierdził Štefan Kišš, parlamentarzysta z ramienia PS.

W opinii Ľudovíta Ódora – byłego premiera, ekonomisty i niegdysiejszego wiceprezesa Narodowego Banku Słowacji, a obecnie europosła – obniżony rating dowodzi, że rząd Roberta Fica nie potrafi zarządzać finansami publicznymi i nie jest w stanie ustabilizować zadłużenia kraju.

„Mniejsza wiara w to, że Słowacja ma zdolność do spłacania swoich zobowiązań, oznacza, że gdy będziemy ponownie pożyczać, będziemy płacić wyższe odsetki. W efekcie zabraknie pieniędzy na ochronę zdrowia, edukację czy transport” – ostrzega cytowany przez SME Ľudovít Ódor.

Główne wnioski

1. Agencja ratingowa Moody’s obniżyła ocenę wiarygodności kredytowej Słowacji z A2 do A3, czyli najniższego poziomu od 2003 r. Powody to m.in. ingerencje rządu w wymiar sprawiedliwości, co może osłabić mechanizmy kontrolne oraz wysokie zadłużenie kraju.
2. Ministerstwo Finansów Słowacji krytykuje agencję Moody’s, twierdząc, że źle interpretuje sytuację, a jej opinia jest błędna.
3. Opozycja obniżkę ratingu uznała za dowód na nieudolne zarządzanie finansami publicznymi przez rząd Roberta Fico.