Zaloguj się 
Dzieje się!
Dzieje się! 
Czas na Zielone Ciepło
W stronę czystego ciepła. Sektor ciepłowniczy wkracza na ścieżkę dekarbonizacji
W jakim miejscu jest dzisiaj branża ciepłownicza? Jaki ma punkt startowy do realizacji celów klimatycznych nałożonych przez UE i które działania są najpilniejsze do tego, by wypełnić wszystkie unijne regulacje?
Udostępnij przez e-mail 
Z tego artykułu dowiesz się…
- Na jakim etapie transformacji energetycznej znajduje się polskie ciepłownictwo.
- Czego potrzebuje branża ciepłownicza, żeby konsekwentnie odchodzić od węgla.
- Jakie są oczekiwania uczestników debaty – prezesów spółek ciepłowniczych – wobec Państwa.
Szefowie największych w Polsce spółek ciepłowniczych zrzeszonych w Polskim Towarzystwie Energetyki Cieplnej (PTEC) spotkali się na debacie zorganizowanej przez redakcję XYZ, żeby wspólnie zastanowić się nad tym, w jakim punkcie transformacji ciepłownictwa jesteśmy.
O ciepłownictwie mówi się coraz więcej. Jaki mamy punkt startowy do realizacji celów klimatycznych nałożonych przez Unię Europejską? – Tym pytaniem otworzyła dyskusję dziennikarka XYZ Barbara Oksińska.
Andrzej Gajewski, prezes PGNiG Termika, przyznał, że rośnie powszechne zainteresowanie sektorem. Wspomniał o niedawnym wyjazdowym posiedzeniu sejmowej Komisji ds. Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych, które odbyło się na terenie PGNiG Termika.
– Po raz pierwszy od lat przedstawiciele rządu i parlamentu mogli zobaczyć z bliska funkcjonowanie największej w Europie elektrociepłowni na warszawskich Siekierkach. Mieli okazję przekonać się, jak nasz zakład realizuje transformację energetyczną – mówił Gajewski. Wskazał na zastosowanie technologii oczyszczania spalin i działanie kotła biomasowego, który znacząco zmniejsza emisyjność zakładu.
Zainteresowanie i wyzwania transformacji
Większość uczestników debaty podkreślało właśnie rosnące zainteresowanie sektorem ciepłowniczym oraz jego znaczenie w realizacji celów unijnych związanych z dekarbonizacją. Jak zaznaczył Gajewski, kluczowe pytania podczas wspomnianego posiedzenia dotyczyły wpływu transformacji na taryfy i ceny dla końcowych odbiorców. Ważnym aspektem okazała się również akumulacja ciepła.
– Na warszawskich Siekierkach funkcjonuje już duży akumulator ciepła, a na Żeraniu budujemy największy tego typu obiekt w Europie. To technologie, które pozwalają zwiększyć efektywność całego systemu – dodał Gajewski.
Grzegorz Krystek, prezes PGE Energia Ciepła, wskazał, że transformacja sektora trwa już od lat, a jej katalizatorem są unijne i krajowe regulacje.
– W latach 2018–2023 zainwestowaliśmy 2,7 mld zł w transformację ciepłownictwa, a do 2030 roku planujemy przeznaczyć na ten cel 8 mld zł. W wielu lokalizacjach, takich jak Lublin, Toruń, Gorzów, Zielona Góra już teraz nasze instalacje są wolne od węgla – podkreślił Krystek.
Zdaniem eksperta
Rola gazu i przyszłe technologie
Podczas dyskusji pojawiły się różne opinie na temat roli gazu w transformacji sektora. Grzegorz Krystek określił go mianem paliwa przejściowego, które może być zastąpione w przyszłości przez gazy zeroemisyjne lub technologie mikroreaktorów jądrowych.
Arkadiusz Kosiel, prezes Fortum Silesia, dodał, że firma już od ponad dekady wprowadza zielone rozwiązania, np. w elektrociepłowni w Częstochowie, gdzie ponad 30 proc. energii pochodzi ze źródeł odnawialnych. Podkreślił jednak, że transformacja wymaga racjonalnego podejścia i wykorzystania istniejących zasobów.
– Inwestowanie w nowe źródła jest konieczne, ale równie ważne jest modernizowanie i maksymalne wykorzystywanie tego, co już mamy. Transformacja będzie kosztowna, dlatego kluczowe jest jej odpowiedzialne planowanie – stwierdził Kosiel.
Zdaniem eksperta
Wyzwania społeczno-ekonomiczne
Marcin Staniszewski, prezes Tauron Ciepło, wskazał na konieczność pogodzenia transformacji z akceptowalnością społeczną cen ciepła.
– Regulacje unijne, takie jak Fit for 55, wymuszają na nas szybkie działania, ale musimy pamiętać o kliencie. Kluczowe jest zapewnienie, że ceny ciepła pozostaną na poziomie akceptowalnym społecznie – zaznaczył.
Podkreślił również, że transformacja musi obejmować nie tylko źródła ciepła, ale także sieci ciepłownicze, które w wielu miejscach są przestarzałe i wymagają modernizacji.
Zdaniem eksperta
Potrzeba strategii dla sektora
Krzysztof Zamasz, wiceprezes Veolia Energia Polska, zwrócił uwagę na brak spójnej strategii dla sektora ciepłowniczego na poziomie krajowym.
– Jako sektor jesteśmy gotowi na transformację, ale potrzebujemy jasnej strategii, która określi kierunki działań. Bez niej trudno będzie osiągnąć cele dekarbonizacji na 2030 czy neutralności klimatycznej na 2050 rok – powiedział Zamasz.
Podkreślił również znaczenie współpracy w branży oraz konieczność uwzględnienia specyfiki lokalnych systemów ciepłowniczych, które w wielu przypadkach są mniej zaawansowane technologicznie.
Zdaniem eksperta
Oszczędność energii i nowe technologie
Arkadiusz Kosiel podkreślił, że transformacja energetyczna nie ogranicza się wyłącznie do technologii, ale obejmuje również edukację społeczeństwa oraz wprowadzanie rozwiązań cyfrowych. Wskazał, że kluczowe jest kształtowanie świadomości odbiorców w zakresie oszczędności energii, co już przynosi wymierne efekty – zapotrzebowanie na ciepło dużych miastach mimo rozwoju urbanistycznego pozostaje stabilne.
Andrzej Gajewski zaznaczył, że sektor ciepłowniczy przeszedł ogromne zmiany technologiczne. Wspomniał o innowacyjnych instalacjach produkujących chłód – technologii, która powinna znaleźć większe zastosowanie, zwłaszcza w rozwijających się miastach. Podkreślił, że zrównoważone zarządzanie energią i edukacja klientów przynoszą efekty w postaci mniejszego zapotrzebowania na ciepło.
Marcin Staniszewski wskazał na rosnącą efektywność budynków dzięki nowoczesnym materiałom budowlanym i lepszej izolacji. Zwrócił uwagę, że nowe inwestycje generują mniejsze zapotrzebowanie na energię, co stawia przed sektorem wyzwania związane z dostosowaniem infrastruktury.
Zdaniem eksperta
Biomasa i jej rola w zielonej transformacji
Jednym z głównych tematów debaty była biomasa. Paneliści podkreślali znaczenie biomasy jako kluczowego elementu zrównoważonej energetyki. Ostrzegali, że ograniczenie jej wykorzystania mogłoby prowadzić do wzrostu kosztów energii, strat finansowych wynikających z niewykorzystanych inwestycji oraz niewypełnienia zobowiązań unijnych.
Wszyscy uczestnicy zgodnie podkreślali, że biomasa wykorzystywana w polskich instalacjach nie pochodzi z pełnowartościowego drewna, lecz stanowi nieprzydatne pozostałości z przemysłu drzewnego, które inaczej generowałyby emisję metanu.
Krzysztof Zamasz zaznaczył, że biomasa jest kluczowa w dekarbonizacji, a eliminacja biomasy leśnej mogłaby skutkować powrotem do spalania węgla. Przestrzegał przed negatywnymi skutkami zbyt restrykcyjnych regulacji w zakresie wykorzystania biomasy, które mogą zwiększyć koszty transformacji. Wskazał również na potrzebę racjonalnego planowania inwestycji w nowe źródła energii.
Dorota Jeziorowska, dyrektor w PTEC, wskazała, że bezpieczeństwo dostaw ciepła do odbiorców końcowych powinno być priorytetem, ostrzegając jednocześnie, że ograniczenie dostępności biomasy leśnej może doprowadzić do zaburzeń w dostawach ciepła. Podkreśliła, że prace nad regulacjami dotyczącymi jakości drewna energetycznego są kluczowe i wymagają wypracowania kompromisów między ministerstwami.
Rola państwa
Uczestnicy zwrócili też uwagę na wzrost zapotrzebowania na energię wynikający z rozwoju centrów przetwarzania danych (data center). Dyskutowano o potrzebie efektywnego wykorzystania ciepła odpadowego generowanego przez te obiekty. Wskazano na konieczność opracowania kompleksowych rozwiązań, aby zapobiec marnowaniu energii i ciepła.
Według panelistów brakuje spójnej strategii krajowej dla ciepłownictwa. W sytuacji dynamicznego rozwoju technologii i niepewności regulacyjnych, podejmowanie długoterminowych decyzji inwestycyjnych staje się niezwykle trudne.
Polskie przepisy energetyczne w wielu aspektach opierają się na uchwałach z lat 90., które nie przystają do dzisiejszych realiów ani potrzeb transformacji.
Wiele małych ciepłowni, szczególnie w mniejszych miejscowościach, wciąż opiera się na węglu i napotyka trudności w modernizacji z uwagi na ograniczone zasoby finansowe i brak wsparcia.
Podsumowanie
Transformacja polskiego ciepłownictwa to ogromne wyzwanie, wymagające spójnej strategii, elastycznych technologii oraz wsparcia regulacyjnego i finansowego. Uczestnicy debaty apelowali o jak najszybsze wprowadzenie zmian, które pozwolą sektorowi efektywnie realizować cele klimatyczne i zapewnić bezpieczeństwo energetyczne.
Rozmowy te stanowią ważny krok w kształtowaniu przyszłości ciepłownictwa w Polsce, szczególnie w kontekście nadchodzącej prezydencji Polski w Unii Europejskiej.
Prelegenci zgodzili się, że kluczem do sukcesu transformacji energetycznej jest harmonijne połączenie edukacji, modernizacji technologii oraz racjonalnego wykorzystania dostępnych zasobów, takich jak biomasa. Transformacja wymaga także szeroko zakrojonej współpracy z instytucjami i klientami, by wspólnie stawiać czoła wyzwaniom przyszłości.
Artykuł powstał na zlecenie PTEC
Partner serii Czas na Zielone Ciepło
Czytaj więcej artykułów z serii
