Zaloguj się 
Dzieje się!
Dzieje się! 
„Polskie firmy są postrzegane jako poważni gracze, a nasza ekspansja nabrała tempa”. Debata XYZ i Deloitte
Czy to dobry czas na aktywność w obszarze fuzji i przejęć? Deloitte zaprezentował wyniki najnowszego badania Central Europe Private Equity Confidence Survey. Wnioski stanowiły punkt wyjścia do dyskusji w gronie ekspertów i praktyków biznesu zajmujących się procesami M&A.
Udostępnij przez e-mail 
Z tego artykułu dowiesz się…
- Jakie są nastroje i oczekiwania dotyczące rynku fuzji i przejęć (M&A) wśród ekspertów i praktyków zajmujących się tą dziedziną.
- Czy obecna sytuacja geopolityczna może mieć wpływ na spowolnienie rynku fuzji i przejęć.
- Co jest kluczowe dla powodzenia procesów fuzji i przejęć.
Uczestnicy debaty:
- Michał Tokarski – partner zarządzający działem doradztwa finansowego Deloitte,
- Leszek Muzyczyszyn – partner, Innova Capital,
- Małgorzata Bobrowska – współzałożycielka, partner zarządzająca Resource Partners, prezeska Polskiego Stowarzyszenia Inwestorów Kapitałowych,
- Marek Panek – wiceprezes zarządu Asseco Poland odpowiedzialny za Pion Rozwoju Grupy,
- Piotr Mietkowski – dyrektor zarządzający bankowością inwestycyjną na Europę Środkową i Wschodnią, Grecję, Turcję i Izrael, BNP Paribas,
- Moderator – Paweł Sołtys, dziennikarz XYZ.
Obejrzyj:
Posłuchaj:
Wstępem do dyskusji była prezentacja wyników najnowszej edycji badania Deloitte CE Private Equity Confidence Survey, przeprowadzanego wśród przedstawicieli funduszy PE w regionie Europy Środkowej. Indeks opisuje nastroje w branży i oczekiwania, w którym kierunku pójdzie rynek fuzji i przejęć (M&A).
Michał Tokarski z Deloitte krótko podsumował wyniki badania.
– Ostatni odczyt jest dość optymistyczny. To wynik mocno powyżej średniej z ostatnich 20 lat, a niewiele poniżej poziomu ostatniego badania sprzed pół roku – uznał Michał Tokarski.
Jednak prowadzący debatę Paweł Sołtys z XYZ postawił pytanie o kontrast między optymizmem funduszy a rzeczywistą sytuacją inwestycyjną w regionie, która istotnie odstaje od poziomu obserwowanego w Europie Zachodniej.
– Dlaczego w takim razie nie ma kapitału walącego drzwiami i oknami do naszego regionu? – pytał nasz dziennikarz.
Uzasadniony optymizm?
Małgorzata Bobrowska z Resource Partners i Polskiego Stowarzyszenia Inwestorów Kapitałowych zwróciła uwagę na MŚP.
– Mamy wiele atrakcyjnych celów do przejęć w sektorze MŚP. Po pandemii i wybuchu wojny w Ukrainie nasilił się trend nearshoringu i friendshornigu [przenoszenia produkcji bliżej swojego rynku zbytu oraz do krajów, z którymi współpracujemy politycznie i gospodarczo – red.], a nasz region jest nadal konkurencyjny kosztowo i technologicznie. Nie udało nam się jeszcze zbudować szerokiego rynku inwestorów instytucjonalnych, którzy mogliby szerzej inwestować w MŚP – mówiła Małgorzata Bobrowska.
Marek Panek, wiceprezes zarządu Asseco Poland, odpowiedzialny za Pion Rozwoju Grupy, podkreślił pragmatyzm swojej firmy w zakresie przejęć.
– W ciągu ostatnich 10 latach przeprowadziliśmy 119 akwizycji, a tylko w ubiegłym roku 14. Nie kierujemy się koniunkturą – jeśli transakcja ma sens, robimy ją – tłumaczył wiceprezes zarządu Asseco Poland.
Zdaniem eksperta
Kiedy fuzje się nie udają?
Leszek Muzyczyszyn z Innova Capital odniósł się do pytania postawionego w tytule debaty o często nieudane procesy M&A.
– Nie ma jednej przyczyny. Zależy, kogo zapytać. Często kluczowe są kultura organizacyjna, integracja zespołów i realne synergie – mówił Leszek Muzyczyszyn.
Michał Tokarski dodał, że nieudane fuzje wynikają często z niedocenienia problemów operacyjnych i integracyjnych.
– To nie tylko liczby, ale też ludzie, procesy i wartości poszczególnych firm – mówił Michał Tokarski.
„Nie zdarzyło nam się nie znaleźć finansowania”
Chęć przejęcia innej spółki to nie wszystko. Niezbędne są również pieniądze. Skąd je wziąć?
Piotr Mietkowski z BNP Paribas podkreślił, że finansowanie bankowe pozostaje istotnym elementem rynku i będzie nim także w przyszłości. Dobre projekty z silnym sponsorem – jak zauważył – zawsze znajdzie się finansowanie, natomiast kluczowe pozostaje dopasowanie struktury transakcji do realiów rynkowych.
Leszek Muzyczyszyn dodał, że obecnie na rynku dominują transakcje realizowane przez lokalnych graczy, którzy lepiej rozumieją specyfikę regionu. Poza tym nie obawiają się ryzyk geopolitycznych w takim stopniu jak inwestorzy zagraniczni.
Zdaniem eksperta
Michał Tokarski z Deloitte wskazał, że mniejsze i średnie transakcje są mniej zależne od finansowania dłużnego i częściej opierają się na ocenie fundamentalnej biznesu. Wskazał również na rolę giełdy i instrumentów dłużnych jako alternatywnych źródeł finansowania. Wysokie stopy procentowe preferują obligacje jako formę inwestycji, co ogranicza dynamikę rynku IPO, a także i M&A.
Marek Panek z Asseco Poland mówił o konserwatywnym podejściu swojej firmy do finansowania przejęć – zdecydowana większość transakcji jest finansowana ze środków własnych. Podkreślił, że dla Asseco kluczowe jest znalezienie odpowiedniego celu inwestycyjnego, a finansowanie samo w sobie stanowi kwestię drugorzędną. Według niego, trudniejsze niż zdobycie środków, jest przekonanie właścicieli spółek do sprzedaży i wspólnego budowania wartości.
– Dzisiaj jest trudniej znaleźć ciekawą spółkę do zainwestowania niż finansowanie. Wystarczy pójść do banku po kredyt – to jest dla nas już teraz najprostszy element. Nie zdarzyło nam się jeszcze, żeby nie udało się znaleźć finansowania. Dużo trudniej jest zachęcić drugą stronę, żeby zgodziła się na akwizycję – mówił Marek Panek.
Kluczowy jest czynnik ludzki
Uczestnicy debaty zgodnie podkreślali, że kluczowym aspektem udanych transakcji jest jakość współpracy między inwestorami a przedsiębiorcami oraz zaufanie, które buduje się latami.
Małgorzata Bobrowska zaznaczyła, że większość transakcji w jej funduszu opiera się na współpracy z założycielami firm.
Zdaniem eksperta
Leszek Muzyczyszyn dodał, że w Polsce mamy wiele rozdrobnionych segmentów, firm rodzinnych, zakładanych w latach 90.
– Takie sytuacje aż krzyczą, żeby pójść w konsolidację i konkurować na rynku – powiedział Leszek Muzyczyszyn.
Bobrowska i Muzyczyszyn zgodzili się, że w Polsce wiele firm rodzinnych osiągnęło punkt, w którym zmiana pokoleniowa staje się koniecznością, a prosta sukcesja nie zawsze jest możliwa. Właściciele często muszą zdecydować, czy kontynuować działalność samodzielnie, czy wejść w partnerstwo z inwestorem. W takich sytuacjach kluczowe stają się nie tylko wycena i warunki finansowe. Równie ważne są umiejętność dostosowania się do nowych realiów zarządzania oraz otwartość na digitalizację. Wyzwaniem są także procesy sukcesyjne.
Konsolidacja jako strategia wzrostu
Bobrowska podkreśliła, że jej fundusz często wspiera firmy w ekspansji międzynarodowej i produktowej, jednocześnie pomagając w digitalizacji tradycyjnych przedsiębiorstw. Z kolei Marek Panek z Asseco Poland wskazał na model federacyjny, który pozwala jego firmie zachować niezależność lokalnych zespołów i menedżerów. A to jest kluczowe dla udanej integracji przejmowanych spółek. Podkreślił, że weryfikacja dopasowania kulturowego jest priorytetem.
– Jeśli potencjalni partnerzy nie pasują do modelu Asseco, transakcja po prostu nie dochodzi do skutku – wyjaśnił Marek Panek.
Michał Tokarski z Deloitte zwrócił uwagę na sytuacje, w których transakcje nie dochodzą do skutku z powodów ludzkich.
– Nie wszyscy przedsiębiorcy są gotowi na sprzedaż. Gdy wizja transakcji staje się realna, brak odpowiedniego doradztwa może prowadzić do nieefektywnego procesu negocjacyjnego i taki pesymizm może się zwiększyć – zauważył Michał Tokarski.
Piotr Mietkowski z BNP Paribas przedstawił dane wskazujące, że firmy często przeprowadzające fuzje i przejęcia osiągają znacznie wyższe stopy zwrotu niż te, które robią to sporadycznie lub wcale. Rola doświadczenia i zbudowanie DNA wokół M&A jest nie do przecenienia.
„Polskie firmy są postrzegane jako poważni gracze”
A jaki jest wizerunek polskich firm za granicą? Piotr Mietkowski podkreślił, że polscy przedsiębiorcy nie są traktowani inaczej niż inwestorzy z innych krajów. Kluczowe jest odpowiednie przygotowanie transakcji i wykazanie się stabilnym finansowaniem. Przypomniał również o sukcesach polskich firm, takich, jak zakup brytyjskich spółek przez InPost czy biznesu krzemionki strącanej od amerykańskiej firmy PPG przez polską Qemeticę.
– Kilkanaście lat temu polskie firmy musiały udowadniać swoją wiarygodność, zanim zagraniczne podmioty zdecydowały się na współpracę. Dziś jednak sytuacja diametralnie się zmieniła – polskie firmy są postrzegane jako poważni gracze, a nasza ekspansja nabrała tempa – zauważył Marek Panek.
Z kolei Leszek Muzyczyszyn z Innova Capital zwrócił uwagę, że polskie przedsiębiorstwa nie tylko przejmują duże podmioty, ale coraz częściej konsolidują mniejsze sektory na poziomie europejskim. Obecnie nie chodzi już tylko o ekspansję na region Europy Środkowo-Wschodniej, ale o konsolidację całego rynku europejskiego.
– Każdy medialny sukces polskiej firmy za granicą podnosi naszą wiarygodność. Najlepszym przykładem jest InPost – to już paneuropejska firma, nie ma znaczenia, czy ma polskie korzenie – dodał Leszek Muzyczyszyn.
Podsumowując zmiany w strategiach polskich firm, Michał Tokarski z Deloitte wskazał, że coraz więcej przedsiębiorców przychodzi do doradców, aby analizować możliwości ekspansji zagranicznej, a M&A staje się jedną z głównych strategii wzrostu.
Zdaniem eksperta
W kontekście wpływu sytuacji geopolitycznej na inwestycje Paweł Sołtys zwrócił uwagę na czynniki ryzyka, takie jak wojna w Ukrainie, które mogą wydłużać procesy decyzyjne inwestorów zagranicznych.
Zdaniem eksperta
Uczestnicy debaty zgodzili się, że mimo wyzwań geopolitycznych, transakcje na rynku M&A cały czas mają miejsce – choć ich dynamika i struktura ulegają zmianom. Kluczowe pozostaje dopasowanie oczekiwań sprzedających i kupujących oraz wybór odpowiednich strategii finansowania, które umożliwią dalszy rozwój rynku.
