UE uzależnia się od importu gazu LNG z USA

Wciąż importująca rosyjski gaz UE szuka sposobu na rozwiązanie umów z Rosją do 2027 r. bez płacenia odszkodowań. Bruksela twierdzi, że powołanie się na klauzulę „siły wyższej” umożliwiłoby rozwiązanie umów europejskich firm na dostawę rosyjskiego gazu bez kar – wskazuje dziennik „Financial Times”.

UE zapłaciła Rosji 21,9 mld euro za ropę i gaz w okresie od lutego 2024 r. do lutego 2025 r., zgodnie z danymi Centrum Badań nad Energią i Czystym Powietrzem. W przeciwieństwie do rosyjskiego węgla gaz nie podlegał zakazowi importu, podczas gdy UE zakazała 90 proc. importu ropy z Rosji.

Kto dostarcza gaz i ropę do UE

W 2024 r. największymi partnerami w imporcie ropy do UE były Stany Zjednoczone (16,1 proc.), Norwegia (13,5 proc.) i Kazachstan (11,5 proc.) – podał Eurostat.

Wykres interaktywny

Pełny ekran

Stany Zjednoczone dostarczyły również prawie połowę importowanego skroplonego gazu ziemnego LNG (45,3 proc.), wyprzedzając Rosję (17,5 proc.) i Algierię (10,7 proc.).

Główna część gazu ziemnego w stanie gazowym pochodziła z Norwegii (45,6 proc.). Algieria była na drugim miejscu z 19,3 proc., wyprzedzając Rosję z 16,6 proc.

Wykres interaktywny

Pełny ekran

Według najnowszego raportu "European LNG Tracker" opracowanego przez IEEFA (Institute for Energy Economics and Financial Analysis, luty 2025), który analizuje sytuację na europejskim rynku LNG, mimo dążeń UE do ograniczenia zależności od rosyjskich surowców, import LNG z Rosji wzrósł o 18 proc. w 2024 r. UE wydała na rosyjski LNG około 6,3 mld euro między styczniem a listopadem 2024 r.

Próby rozwiązania umów z Rosją pokazują, że UE chce uniezależnić się od rosyjskiej energii i pozbawić Kremla środków na wojnę na Ukrainie. Jednak niecała Wspólnota jest zgodna w tej kwestii. Zarówno Węgry, jak i Słowacja chcą taniego rosyjskiego gazu i grożą wetem w przypadku zerwania umów z Rosjanami. Amerykański gaz jest droższy od rosyjskiego.

Węgry i Słowacja bronią taniego gazu z Rosji

Kilka rządów UE chce uniemożliwić premierowi Węgier Viktorowi Orbánowi zawetowanie kolejnych pakietów rosyjskich sankcji ograniczających dostawy rosyjskich surowców do UE przez uczynienie z nich decyzji krajowych, które nie wymagają jednomyślności.

Premier Orbán wielokrotnie groził użyciem weta, chcąc zablokować środki ograniczające import rosyjskiej technologii naftowej, gazowej i nuklearnej mimo ostrzeżeń UE, że powrót do kupowania sankcjonowanej rosyjskiej energii byłby fatalnym błędem.

Ministrowie spraw zagranicznych Europy spotkali się w poniedziałek w Brukseli, aby przygotować nowy 17 pakiet sankcji nakładanych na Rosję od czasu jej agresji na Ukrainę w lutym 2022 r.

Dyplomaci UE uważają, że plan przeniesienia ważnego procesu decyzyjnego z Brukseli na poziom krajowy jest o wiele bardziej praktyczny, państwa UE wahają się jednak przed podjęciem jakichkolwiek działań, które mogłyby podważyć wspólny front — zwłaszcza w obliczu wysiłków prezydenta USA Donalda Trumpa na rzecz normalizacji stosunków z Kremlem.

Prorosyjski rząd Węgier zagroził, że odrzuci sankcje gazowe, które wymagają jednomyślnej zgody 27 państw członkowskich UE. Problemem dla UE są również negocjacje USA z Rosją na temat przyszłości gazociągu Nord Stream łączącego Niemcy i Rosję. Gazociąg jest jednym z elementów przetargowych zakończenia wojny na Ukrainie, podobnie jak zakupy gazu są częścią rozmów handlowych UE z administracją Donalda Trumpa.

Taryfy/cła czy dalsze sankcje na Rosję?

Porty Francji, Hiszpanii i Belgii są głównymi węzłami importowymi dla rosyjskiego LNG. Rosyjski port LNG Jamał nadal ma kontrakty z największymi koncernami energetycznymi UE, w tym z Shell-em i Naturgy. Brukselski think-tank Bruegel zaproponował wprowadzenie taryf (ceł) na import surowców z Rosji, a nie całkowity zakaz importu gazu ziemnego. W przeciwieństwie do sankcji, taryfy (lub rodzaj ceł) wymagają jedynie poparcia większości państw członkowskich UE, aby mogły zostać zatwierdzone.

„Pilnie potrzebne jest skuteczne wspólne narzędzie w zakresie importu gazu z Rosji – w przeciwnym razie Rosja mogłaby ponownie wykorzystać (perspektywę) selektywnych dostaw gazu do podsycania głębokiej niezgody między państwami członkowskimi” – napisał Instytut Bruegla.

Energia elementem przetargowym w wojnie celnej

„Teraz Stany Zjednoczone muszą określić swoje stanowisko” – stwierdził we wtorek komisarz ds. handlu UE Maroš Šefčovič po rozmowach w Waszyngtonie na temat ceł.

Šefčovič spotkał się z sekretarzem handlu Howardem Lutnickiem, Jamiesonem Greerem i kilkoma wysoko postawionymi urzędnikami Departamentu Skarbu USA. Spotkanie trwało kilka godzin. Na razie nie podano żadnych konkretnych konkluzji po rozmowach.

UE wstrzymała swoje cła na amerykańską stal i aluminium na 90 dni, mimo że USA utrzymały dziesięcioprocentowe cło uniwersalne na wszystkich partnerów handlowych i 25-procentowe cło na samochody, stal i aluminium. Stany zawiesiły jednak na 90 dni pozostałe proponowane cła.

Meloni przekona Trumpa?

Premier Włoch Giorgia Meloni udała się do Waszyngtonu, by przekonać prezydenta USA Donalda Trumpa, by nie wprowadzał za 90 dni nowych 20-procentowych ceł na eksport z UE. Taka decyzja byłaby ciosem nie tylko dla całej Europy, ale szczególnie dla włoskich eksporterów.

Choć jej bliskie relacje z Trumpem wzbudzają niepokój w innych stolicach UE, coraz więcej europejskich liderów zaczyna widzieć w Meloni jedyną osobę, której Trump może faktycznie słuchać. Podobno Donald Trump lubi Meloni, nazwał ją „fantastycznym liderem” i zaprosił na swoją inaugurację.

Włoski rząd sądzi, że Trump stosuje handlowe groźby głównie jako taktykę negocjacyjną. Meloni chce pokazać, że można z Trumpem rozmawiać „na spokojnie, bez histerii”. Spotkała się już z Ursulą von der Leyen i zapewniła o lojalności wobec wspólnego stanowiska UE.

Trump podzieli UE?

Wśród unijnych przywódców pojawiły się obawy, że Trump może próbować dzielić UE, zachęcając do umów dwustronnych. Bruksela ma nadzieję, że Meloni nie będzie działać wyłącznie na korzyść Włoch. Dyplomaci sądzą, że Meloni może zbudować podstawy pod przyszłe negocjacje UE z USA, nawet jeśli nie przywiezie konkretnej umowy.

UE rozbudowuje infrastrukturę LNG

Od początku 2022 r. Europa zwiększyła zdolność regazyfikacyjną o 78,6 mld m sześc., z czego 70,9 mld m sześc. przypada na kraje UE – podaje IEEFA. W 2024 r. tempo rozbudowy spadło jednak do 7 proc. z powodu opóźnień i zawieszonych projektów.

IEEFA przewiduje, że do 2030 r. zdolność regazyfikacyjna Europy będzie ponad trzykrotnie wyższa niż prognozowane zapotrzebowanie na LNG, co może prowadzić do niewykorzystania znacznej części infrastruktury.

IEEFA ostrzega też, że do 2030 r. ponad połowa europejskiej infrastruktury LNG może stać się aktywami nieprzynoszącymi zysków (ang. stranded assets), jeśli obecne trendy w spadku zużycia gazu się utrzymają.

Główne wnioski

1. Stany Zjednoczone są już największym dostawcą skroplonego gazu ziemnego do UE, jednak dostawy LNG z Rosji wzrosły trzykrotnie od czasu agresji Rosji na Ukrainę. W 2024 r. największymi partnerami w imporcie ropy do UE były Stany Zjednoczone (16,1 proc.), Norwegia (13,5 proc.) i Kazachstan (11,5 proc.). Stany Zjednoczone dostarczyły również prawie połowę importowanego skroplonego gazu ziemnego LNG (45,3 proc.), wyprzedzając Rosję (17,5 proc.) i Algierię (10,7 proc.). Główna część gazu ziemnego w stanie gazowym pochodziła z Norwegii (45,6 proc.).
2. UE zapłaciła Rosji 21,9 mld euro za ropę i gaz w okresie od lutego 2024 r. do lutego 2025 r., zgodnie z danymi Centrum Badań nad Energią i Czystym Powietrzem. Import samego LNG z Rosji wzrósł o 18 proc. w 2024 r. UE wydała na rosyjski LNG około 6,3 mld euro między styczniem a listopadem 2024 r.
3. Skąd UE może czerpać gaz z pominięciem Rosji i USA? Norwegia jest kluczowym dostawcą dla UE. Rośnie znaczenie Algierii. Katar Nigeria, Egipt i Azerbejdżan dostarczają coraz więcej gazu. Nadzieje budzą dostawy z Kanady Mozambiku, Angoli i Australii.