Równowaga między autonomią a odpowiedzialnością – prof. Włodzisław Duch o przyszłości AI

Prof. Włodzisław Duch, wybitny specjalista w dziedzinie neuroinformatyki i sztucznej inteligencji – w wideocaście Alexa Stage – z pasją mówi o ewolucji AI. Sięgając do wielu lat doświadczeń, zdobywanych m.in. na uniwersytetach, w tym w Singapurze i Instytucie Maxa Plancka, prof. Duch dzieli się swoim unikalnym spojrzeniem na technologię przyszłości.

Paweł Orlikowski

13.11.2024, 07:00

Prof. Włodzisław Duch na Amazon Alexa Stage mówił o tym, czy nadal warto uczyć się języków obcych.

Z tego artykułu dowiesz się…

Jak wyglądała naukowa droga prof. Włodzisława Ducha, od fizyki teoretycznej do neuroinformatyki i sztucznej inteligencji.
Czym różni się klasyczna sztuczna inteligencja od autonomicznych systemów oraz jakie znaczenie ma sensoryka dla przyszłości AI.
Jakie przełomowe technologie stoją za rozwojem współczesnych modeli sztucznej inteligencji.

Gościem kolejnego odcinka wideocastu z serii Alexa Stage jest prof. Włodzisław Duch, polski naukowiec, pionier dziedziny neuroinformatyki i sztucznej inteligencji, prorektor ds. badań naukowych i informatyzacji na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Z rozmowy wyłania się obraz nowej technologii, która może znacząco wpłynąć na nasze życie – zarówno osobiste, jak i zawodowe. Prof. Duch w klarowny sposób przedstawia wizję przyszłości AI, technologii, która nie tylko automatyzuje procesy, ale i wspomaga człowieka w codziennych wyzwaniach.

Fizyka opisuje to, co obserwujemy, ale nie wyjaśnia, czym jest to, co obserwujemy.

Prof. Wodzisław Duch

Odpowiedzi, które zrodziła ciekawość

Długa i różnorodna droga naukowa prof. Ducha rozpoczęła się od fizyki, przekształcając się z czasem w pogłębione badania nad sztuczną inteligencją i kognitywistyką. Jak przyznaje, kluczem do jego wyborów zawodowych było nieustanne poszukiwanie odpowiedzi na pytania o naturę ludzkiego umysłu.

– Zaczynałem od fizyki, wierząc, że to ona przyniesie odpowiedzi na najbardziej fundamentalne pytania. Szybko jednak okazało się, że fizyka opisuje to, co obserwujemy, ale nie wyjaśnia, czym jest to, co obserwujemy – wyjaśnia profesor, zaznaczając, jak naturalnie jego zainteresowania zaczęły się przesuwać w stronę sieci neuronowych, a następnie neuroinformatyki i sztucznej inteligencji

W kontekście AI coraz częściej mówi się o autonomii systemów, czyli zdolności do działania i podejmowania decyzji niezależnie od człowieka. Prof. Duch podkreśla, że dla rozwoju takich rozwiązań kluczowa jest umiejętność inteligentnego reagowania na złożone problemy.

– Inteligencja to zdolność do rozwiązywania problemów, dla których nie mamy efektywnych algorytmów. Jeżeli coś jest zbyt złożone – jak gra w szachy czy rozpoznawanie twarzy – musimy opracować inne metody, takie jak duże sieci neuronowe, które wychwytują niewidoczne dla algorytmów zależności – mówi prof. Duch.

Jego zdaniem systemy sztucznej inteligencji powinny stać się bardziej niż dotychczas dostosowane do działania w rzeczywistych środowiskach, a nie jedynie w ramach schematycznych rozwiązań programowych.

– Ważne jest, by AI rozumiała kontekst przestrzenny, miała dostęp do sensoryki i umiała reagować jak człowiek – dzięki ucieleśnieniu. Ta zdolność do odzwierciedlania świata w swojej strukturze i działania w nim jest kluczowa dla pełnego rozwoju autonomii – dodaje prof. Duch.

Od sieci neuronowych po modelowanie sensoryczne

W rozmowie prof. Duch wskazał na konkretne przełomy, które były niezbędne, by sztuczna inteligencja osiągnęła dzisiejszy poziom zaawansowania.

– Rozwój złożonych sieci neuronowych, takich jak GPT-4, przedefiniował sposób, w jaki AI przetwarza i rozumie tekst. Dzięki algorytmowi atencji („Attention is all you need”) nauczyliśmy się efektywnie wychwytywać kontekst, co otworzyło drogę do głębszej analizy i tworzenia znacznie bardziej złożonych modeli językowych – wyjaśnia profesor.

Jednak, jak podkreśla, AI może pójść znacznie dalej. – Zaczynamy odchodzić od modeli wyłącznie tekstowych i wizualnych na rzecz uczenia przez doświadczenie. Przykładem są tzw. large action models, gdzie roboty uczą się działać w przestrzeni dzięki propriocepcji – wewnętrznym sygnałom, które dają im informację o ich własnej pozycji i orientacji. Ten kierunek znacząco przybliża nas do prawdziwej autonomii – mówi prof. Duch.

Równowaga między autonomią a odpowiedzialnością

Jak podkreśla prof. Wodzisław Duch, choć dzisiejsze modele AI nadal wymagają dialogu z użytkownikiem i korekty na każdym kroku, dążenie do autonomii może znacząco ułatwić proces interakcji.

– Przyszłe systemy będą mogły eksplorować, analizować, a nawet proponować własne rozwiązania. Wyobraźmy sobie asystenta, który nie tylko odpowiada na pytania, ale również zadaje pytania pomocnicze i sam ocenia ich sens. To będzie prawdziwa zmiana jakościowa – diagnozuje.

Profesor Duch wyraźnie wskazuje, że przyszłość sztucznej inteligencji opiera się na czterech filarach: zaawansowanych algorytmach, sensoryce, ucieleśnieniu oraz autonomii działania. Z pasją, wiedzą i doświadczeniem wyznacza kierunki dla dalszych badań, pokazując, jak złożone połączenie tych obszarów może uczynić AI wszechstronną technologią, która nie tylko wykonuje zadania, ale staje się pełnoprawnym partnerem człowieka w codzienności.