Łukoil postanowił zwinąć manatki w Bułgarii

Według „Financial Times” Łukoil planuje sprzedać swój większościowy pakiet akcji w rafinerii w Burgas, zlokalizowanej na południowym wschodzie Bułgarii nad Morzem Czarnym. Dziennik poinformował o tym powołując się na źródła.

List do samego Putina

Nabywcą Łukoil Neftochim Burgas ma być międzynarodowe konsorcjum, składające się z Oryx Global kontrolowanego przez katarskiego biznesmena Ghanima Bin Saada Al Saada oraz londyńskiej spółki DL Hudson, zajmującej się globalnym handlem głównie surowcami energetycznymi i metalami. Oryx odmówił komentarza, a DL Hudson nie odpowiedział na prośbę o wypowiedź.

Według „FT” transakcja jest na tyle zaawansowana, że może zostać sfinalizowana jeszcze w tym roku.

Z innych źródeł wynika, że informacja o planowanej sprzedaży została zawarta w liście, który władze Łukoila wysłały bezpośrednio do kancelarii prezydenta Władimira Putina. Decyzja ta sugeruje, że wpływy Moskwy na rynku energetycznym Europy Południowo-Wschodniej ulegają osłabieniu. Niewątpliwie ograniczenia w imporcie rosyjskiej ropy do UE są poważnym utrudnieniem dla działalności Łukoila w Bułgarii.

Trudne warunki działalności

Bułgaria należy wprawdzie do państw, które do końca roku są zwolnione z obowiązku wprowadzenia zakazu sprowadzania ropy z Rosji. Niemniej rząd w Sofii podjął decyzję o rezygnacji z rosyjskich surowców już od marca.

Jesienią 2023 r., gdy bułgarskie władze rozważały wprowadzenie tego zakazu, kierownictwo rafinerii w Burgas, zdominowane przez Łukoil, ostrzegało, że może to zagrozić stabilności przedsiębiorstwa oraz funkcjonowaniu krajowego rynku paliw.

Bułgarzy jednak pozostali przy swojej decyzji i dodatkowo wprowadzili 60-proc. podatek od zysków Łukoil Neftochim Burgas (przy perspektywie obniżenia stawki do 15 proc., pod warunkiem sprzedaży aktywów przez głównego akcjonariusza). Rafineria ma również przeznaczyć około 500 mln euro na modernizację, co pozwoli na przerób lżejszych gatunków ropy niż ta sprowadzana z Rosji.

Roczny przegląd strategii

Łukoil już w grudniu 2023 r. oficjalnie poinformował, że – w związku ze znaczną zmianą warunków działalności – rozpoczął przegląd strategii dotyczącej swoich aktywów w Bułgarii.

„Wspólnie z międzynarodowymi konsultantami analizowane są różne opcje, w tym także sprzedaż lokalnego przedsiębiorstwa” – informowała wtedy agencja Interfax.

Łukoil jest obecny na bułgarskim rynku już od ćwierćwiecza – działalność rozpoczął w październiku 1999 r., przejmując kontrolny pakiet akcji rafinerii w Burgas. Paliwo z tamtejszego zakładu dostarczane jest do ponad 500 stacji, przy czym sam koncern jest właścicielem około 220 z nich oraz dziewięciu magazynów ropy naftowej. Obecnie brak informacji na temat dalszego losu tej sieci.

Według danych Interfax Łukoil zainwestował w bułgarską rafinerię ponad 3,4 mld dolarów. Dzięki tym inwestycjom zakład, o rocznych zdolnościach przerobowych na poziomie 8,8 mln ton ropy, stał się jednym z najnowocześniejszych i najbardziej przyjaznych środowisku obiektów w tej branży w Europie.

Były prezes, wciąż multimiliarder

Łukoil to drugie co do wielkości rosyjskie przedsiębiorstwo w sektorze naftowym, z aktywami zarówno produkcyjnymi, jak i wydobywczymi w Rosji, Azerbejdżanie, Kazachstanie, Egipcie i Iraku. Posiada również sieci stacji paliwowych w 11 krajach Europy i w Stanach Zjednoczonych. Do koncernu należy także linia lotnicza Łukoil-Awia.

Łukoil powstał w 1991 r. z połączenia trzech państwowych zakładów petrochemicznych, a jednym z jego założycieli był Wagit Alekpierow, który od 1993 r. pełnił funkcję prezesa, aż do swojej rezygnacji 21 kwietnia 2022 r. Decyzja o ustąpieniu była związana z osobistymi sankcjami nałożonymi przez państwa Zachodu. Jego następcą został Wadim Worobiow.

Wagit Alekpierow nadal jest jednym z najbogatszych ludzi na świecie, a jego pozycja w rankingach bogactwa rośnie. Wiosną tego roku magazyn „Forbes” oszacował jego majątek na 28,6 mld dolarów – o ponad 8 mld dolarów więcej niż rok wcześniej. Dało mu to – po raz pierwszy w historii – pierwsze miejsce na liście najbogatszych Rosjan oraz 59. miejsce w ogólnoświatowym rankingu najbogatszych ludzi.

Główne wnioski

1. Łukoil planuje sprzedaż bułgarskiej rafinerii w Burgas. Nabywcą ma być konsorcjum składające się z katarskiej firmy Oryx Global i brytyjskiej DL Hudson. Transakcja ma być sfinalizowana jeszcze w tym roku.
2. Łukoil przez prawie rok zastanawiał się, co zrobić z bułgarską rafinerią. Decyzję o sprzedaży miał podjąć w związku z coraz trudniejszymi warunkami działalności i zakazem importu ropy z Rosji.
3. Zachodnie sankcje już wcześniej wpłynęły na funkcjonowanie rosyjskiego koncernu. Z funkcji prezesa Łukoila zrezygnował założyciel tego koncernu Wagit Alekpierow. Nie uszczupliło to jednak jego majątku. Dziś jest najbogatszym Rosjaninem.