Zaloguj się 
Dzieje się!
Milenialsi pamiętają, zetki bez szans. Oto 10 największych gamechangerów życia codziennego ostatnich 30 lat
Czy wiesz, do czego sprzedawcy używali hebla? Czym był "Gadulec"? Jak słuchało się muzyki przed wynalezieniem Spotify? I czym to wszystko zostało zastąpione? Oto 10 największych gamechangerów, bez których trudno dziś wyobrazić sobie życie.
Z tego artykułu dowiesz się…
- Które z 10 wynalazków i technologii ostatnich 30 lat całkowicie odmieniło codzienne życie – od telefonów komórkowych po płatności mobilne i media społecznościowe.
- Które innowacje szczególnie ułatwiły codzienne sprawy, takie jak zakupy, płatności, komunikację czy transport miejski, i jak bardzo różni się świat dzisiejszy od tego sprzed trzech dekad.
- Dlaczego niektóre rozwiązania, które dziś wydają się oczywiste (np. płatności zbliżeniowe, streaming muzyki i filmów, praca zdalna), były nie do pomyślenia jeszcze niedawno i jak wpłynęły na życie milenialsów oraz młodszych pokoleń.
Jeszcze trzy dekady temu, żeby zadzwonić do znajomego, trzeba było znać jego numer stacjonarny. Z kolei, żeby kupić bilet, należało stanąć w kolejce. Przelew bankowy? Tylko w oddziale. W ciągu 30 lat świat zmienił się nie do poznania. A kluczową rolę w tej rewolucji odegrały konkretne wynalazki i technologie.
1. Telefon komórkowy
Początek lat 90. to era tzw. cegieł Motoroli – wielkich, ciężkich telefonów używanych głównie przez biznesmenów. Dziś w kieszeni nosimy minikomputer, aparat fotograficzny, bank, kalendarz, mapę, odtwarzacz muzyki i wiele więcej. Telefony-smartfony mają już w sobie chyba wszystko.
Ciekawostka: Pierwszy SMS wysłano w 1992 r. Jego treść brzmiała „Merry Christmas”.
2. Internet szerokopasmowy w każdym domu
W latach 90. internet oznaczał piszczenie modemu i blokadę telefonu stacjonarnego. Dziś światłowód pozwala na streaming filmów w jakości 4K i zdalną pracę z dowolnego miejsca. Internet stał się podstawową infrastrukturą cywilizacyjną – tak samo ważną jak prąd czy woda.
Ciekawostka: Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, w 1998 r. mniej niż 2 proc. gospodarstw domowych w Polsce miało dostęp do internetu. Dla porównania w 2023 r. było to już prawie 94 proc.
3. Karty płatnicze i płatności bezgotówkowe
Coraz częściej korzystamy z bezgotówkowych form płatności. Bez wątpienia karty debetowe, kredytowe, a dziś także płatności zbliżeniowe i mobilne (BLIK, Google Pay, Apple Pay) zmieniły sposób, w jaki robimy zakupy – szybko, wygodnie, bezportfelowo.
Masz poczucie, że BLIK jest z nami od dawna i wszędzie za granicą też nim zapłacisz? Nic bardziej mylnego! BLIK to polski wynalazek wprowadzony w życie w 2015 r. przez Polski Standard Płatności (przedsiębiorstwo założone z inicjatywy sześciu działających w Polsce banków). Poza naszym krajem BLIK jest obecny jeszcze na Słowacji i w Rumunii, dzięki opcji zbliżeniowej, wdrożonej we współpracy z Mastercard.
Z kolei liczba wydanych kart płatniczych w Polsce wzrosła z 3,8 mln w 1998 r. do 35,5 mln w 2015 r. Do końca września 2024 r. wydanych było 45,9 mln kart płatniczych.
Jednak największy przełom to płatności zbliżeniowe. Pierwsze karty z taką funkcją wprowadził w Polsce Mastercard w 2007 r. Osiem lat później już 80 proc. kart umożliwiało płatności zbliżeniowe. W zeszłym roku niemal 100 proc. płatności kartowych w Polsce było zbliżeniowych. A przecież jeszcze niedawno kartę trzeba było podawać sprzedawcy, który przesuwał ją przez terminal (zwany wówczas heblem) i podawał potwierdzenie do podpisu.
Ciekawostka: W Szwecji tylko ok. 6 proc. wszystkich transakcji odbywa się dziś gotówkowo.
4. Płatności mobilne: telefon zamiast portfela
Już w 2015 r. Mastercard wdrożył w Polsce technologię HCE, pozwalającą płacić smartfonem bez fizycznej karty. Potem pojawiły się płatności zegarkiem, opaską, a od 2021 r. – również zbliżeniowe BLIK-iem.
Teraz Polska jako pierwsza w Europie testuje płatności spojrzeniem.
Co dalej? Od czerwca klienci mBanku mogą płacić palcem. Dzięki współpracy z Mastercard bank udostępnił pierścień płatniczy. Używanie go nie wymaga połączenia z telefonem. Takie technologie, wearables to teraz jeden z najsilniejszych trendów.
5. E-commerce: zakupy bez wychodzenia z domu
Lata 90. to era katalogów wysyłkowych oraz ogromnych hipermarketów. Dziś internetowy koszyk i „Click to Pay” zastąpiły kasy sklepowe. Do finalizacji zakupu często wystarczy jedno kliknięcie.
6. GPS i mapy cyfrowe
Kto jeszcze pamięta jazdę samochodem z mapą na kolanach i wypatrywanie drogowskazów? Później trzeba było kupować specjalne „nawigacje” na podróż. Dzisiaj mapy w każdym telefonie – to absolutna norma. Systemy GPS zmieniły nie tylko podróżowanie, ale też branżę logistyczną, ratownictwo i transport miejski. Ale mimo łatwości poruszania się w każdym miejscu, nadal miło jest czasem analogowo zapytać przechodnia o drogę!
7. Media społecznościowe i cyfrowa tożsamość
Na początku były kanały IRC, Gadu-Gadu (tzw. Gadulec), Nasza Klasa i GoldenLine. Wszystko zmiotły Facebook, Instagram, TikTok, Messenger, WhatsApp, LinkedIn i X – platformy, które zrewolucjonizowały komunikację, marketing, rynek pracy i kulturę. Dziś każdy z nas może być nadawcą, recenzentem, aktywistą, twórcą. A pisanie wyparło dzwonienie.
8. Streaming muzyki i filmów
Kto z czytelników chodził do wypożyczalni kaset VHS, a muzykę nagrywał na kasety magnetofonowe?
Spotify i Netflix zmieniły sposób konsumpcji kultury. W miejsce kaset i płyt przyszła personalizowana rozrywka na żądanie, 24/7.
9. Praca zdalna i cyfrowe biura
Pandemia COVID-19 przyspieszyła cyfrową transformację biur. Dziś standardem są Teams, Zoom, Slack i e-podpisy. Technologie umożliwiają wykonywanie wielu zawodów z dowolnego miejsca na świecie.
10. Bilet komunikacji miejskiej na karcie lub w telefonie
Jeszcze nie tak dawno trzeba było szukać kiosku, drobnych albo automatu z biletami. Dziś przejazd autobusem, tramwajem czy metrem można opłacić zbliżeniowo kartą lub smartfonem – bez dodatkowych aplikacji i bez drukowania czegokolwiek.
Dzięki rozwojowi infrastruktury płatniczej i partnerstwom technologicznym, takim jak te realizowane przez Mastercard możliwe stało się płacenie za bilet komunikacji miejskiej bezpośrednio w pojeździe – wystarczy przyłożenie zbliżeniowej karty płatniczej do czytnika w autobusie czy tramwaju. Karta automatycznie staje się elektronicznym biletem.
Efekt? W wielu polskich miastach zniknęły papierowe bilety, a cały proces zakupu trwa krócej niż samo wejście do pojazdu. W rezultacie technologia płatności zbliżeniowych ułatwia życie nie tylko mieszkańcom, ale też turystom, którzy nie muszą znać lokalnych taryf ani ściągać aplikacji.
Nasz cykl
PIN i zielony. 30 lat płatniczej rewolucji
Główne wnioski
- Technologie z ostatnich 30 lat całkowicie zmieniły codzienne życie. Wynalazki takie jak smartfony, szerokopasmowy internet czy płatności bezgotówkowe stały się fundamentem współczesnego funkcjonowania, wpływając na niemal każdy aspekt życia – od komunikacji, przez zakupy, aż po pracę i rozrywkę.
- Wygoda i dostępność usług wzrosły na niespotykaną wcześniej skalę. Dzięki technologii wiele czynności, które kiedyś wymagały czasu i wysiłku (np. kupno biletu, przelew bankowy, zakupy), dziś można wykonać błyskawicznie, często bez wychodzenia z domu, co znacząco podniosło komfort życia.
- Dynamika zmian technologicznych wymusza ciągłą adaptację społeczeństwa. Technologia stała się kluczowym elementem współczesnej cywilizacji.
