Nowe państwo, stare napięcia. Światowe mocarstwa grają o wpływy w basenie Pacyfiku

Obejrzyj lub posłuchaj

Obejrzyj Posłuchaj

Wideocast

Powiększ video

Wideocast

Powiększ audio

00:00

Kilka dni temu minęła czternasta rocznica ogłoszenia niepodległości przez Sudan Południowy – najmłodsze państwo świata. Niewykluczone jednak, że już w przyszłym roku afrykański kraj straci ten tytuł. Na mapie globu może pojawić się nowe państwo – Nowa Kaledonia.

– W sobotę zawarto porozumienie, które już zostało nazwane historycznym. Chodzi bowiem o kompromis dotyczący przyszłości Nowej Kaledonii, obecnie terytorium zamorskiego Francji – relacjonuje Katarzyna Stańko z Paryża.

Wyspy oparte o nikiel

W przeszłości wielokrotnie podejmowano próby oddzielenia Nowej Kaledonii od Francji. Odbyły się nawet trzy referenda, ale secesjoniści za każdym razem je przegrywali.

Tym razem, po dziesięciu dniach intensywnych rozmów, porozumienie w tej sprawie zawarli politycy. Wynegocjowaną umowę muszą jeszcze zatwierdzić obie izby francuskiego parlamentu. Mieszkańcy archipelagu już jednak świętują, bo porozumienie kończy trwający od dziesięcioleci stan napięcia.

Nowa Kaledonia znajduje się w zachodniej części Pacyfiku i jest oddalona od Polski o ponad 16 tys. km. Jest o połowę mniejsza od naszego kraju, a zamieszkuje ją niespełna 300 tys. osób.

Wyspy mają jednak ogromne znaczenie gospodarcze, ponieważ właśnie tam znajduje się 20–30 proc. światowych zasobów niklu – metalu stosowanego m.in. przy produkcji baterii. Dlatego też archipelag budzi zainteresowanie światowych potęg, takich jak Chiny czy Rosja.

Tu tworzy się historia XXI wieku

Wspominamy o tych krajach nieprzypadkowo – bowiem szefowie ich dyplomacji spotkali się w minionym tygodniu w Kuala Lumpur, gdzie podczas szczytu ASEAN rozmawiali z przedstawicielami wielu państw regionu, a także z sekretarzem stanu USA Marco Rubio.

– Widać, że dialog między mocarstwami trwa, ale na to, żeby się porozumiały – choćby w kwestii podziału wpływów w Azji – na razie nie ma co liczyć – mówi przebywający właśnie w Kuala Lumpur Tomasz Augustyniak.

W jego ocenie Amerykanie, którzy w ostatnich miesiącach skupiali się na wydarzeniach w Europie Wschodniej czy na Bliskim Wschodzie, teraz wracają do „gry mocarstw” w tym regionie.

Marco Rubio w kuluarach szczytu powiedział nawet dziennikarzom, że to właśnie w Azji i na Pacyfiku zostanie napisana znaczna część historii XXI wieku.

Sprawą niezwykle istotną dla państw regionu są obecnie relacje handlowe ze Stanami Zjednoczonymi – w szczególności kwestie ceł. To zresztą od dawna punkt sporny również w relacjach USA–Kanada.

Powstanie nowy Trump Tower

– W zeszłym tygodniu Donald Trump zapowiedział, że obciąży Kanadę 35-procentowymi cłami. Jaka będzie reakcja rządu w Ottawie – na razie nie wiadomo. Gabinet ma się tą kwestią zająć najprawdopodobniej we wtorek. To oznacza, że jakiekolwiek informacje poznamy dopiero wieczorem – relacjonuje Anna Lach.

Amerykański prezydent rządzi największym mocarstwem świata, ale nie zapomina o swoich prywatnych interesach. Jego rodzinna firma – Trump Organization – ogłosiła właśnie, że planuje postawić w centrum rumuńskiej stolicy wieżowiec z luksusowymi apartamentami. Przy budowie Trump Tower Bucharest ma współpracować z lokalnym deweloperem SDC Imobiliare.

Na razie nie wiadomo nic więcej o tym projekcie. Wiadomo natomiast, jak zakończyły się wcześniejsze inicjatywy związane z budową Trump Tower w Europie Wschodniej. Budowa takiej „wieży” w Moskwie była zapowiadana jeszcze w latach 80., za czasów Związku Radzieckiego – i do dziś nie powstała.

Nie powstał również – mimo szumnych zapowiedzi – Trump Tower w Belgradzie. Dotychczas zrealizowano tylko jeden taki projekt – w Stambule.

Bakszysz, rzymskie ruiny i Sahara

Mamy połowę lipca, czyli sezon wakacyjny jest w pełni. Do odwiedzin zapraszają m.in. kraje Afryki Północnej.

– Najpopularniejszym kierunkiem jest tradycyjnie Egipt, który w zeszłym roku przyciągnął 15 milionów turystów. Wszędzie tam jednak jesteśmy zmuszani do płacenia tzw. bakszyszu. Na szczęście im dalej na zachód, tym te praktyki są mniej intensywne. Dotyczy to Maroka czy Tunezji. A w Algierii z koniecznością opłacenia bakszyszu nie spotkamy się w ogóle i nie zostaniemy też w żaden sposób oszukani. To właśnie w Algierii znajduje się – po Włoszech – najwięcej ruin rzymskich oraz niesamowita pustynia Sahara – rekomenduje Maciej Pawłowski.

Ponadto w najnowszym podcaście rozmawiamy o:

• cięciach biurokracji w Kanadzie. Tamtejszy rząd rozpoczął już prace nad ograniczeniem zbędnych procedur i obiecuje, że przyniosą one co najmniej 17 mld dolarów oszczędności;
• przemówieniu prezydenta Francji z okazji święta narodowego tego kraju i wyjątkowo militarnym charakterze jego mowy. Emmanuel Macron stwierdził m.in., że Rosja wybrała sobie Francję na głównego przeciwnika w Europie, a Francuzi muszą być gotowi na wszelkie działania ze strony tego agresora;
• nieoczekiwanej decyzji władz Algierii o wstrzymaniu wszelkich transakcji importowych – co może mieć bardzo poważne konsekwencje dla gospodarki kraju.

Główne wnioski

1. Nowa Kaledonia może wkrótce stać się najmłodszym państwem świata. Taki będzie efekt historycznego porozumienia kończącego wieloletnie napięcia z Francją. Ten archipelag w basenie Pacyfiku ma duże znaczenie gospodarcze, szczególnie ze względu na ogromne zasoby niklu.
2. Basen Pacyfiku i Azja stają się kluczowym obszarem rywalizacji światowych potęg. O tym, a także o cłach i normalizacji handlu rozmawiali na szczycie ASEAN w Kuala Lumpur wysocy przedstawiciele m.in. USA, Chin i Rosji. Amerykanie powracają do intensyfikacji swojej obecności w tym regionie, traktując go jako miejsce, gdzie będzie się pisać historia XXI wieku.
3. Trwa sezon wakacyjny i Afryka Północna wabi turystów. Najwięcej przyjeżdża ich tradycyjnie do Egiptu. Taka wycieczka zawsze jednak wiąże się z dodatkowymi wydatkami w postaci tzw. bakszyszu. Co ciekawe im dalej na zachód, tym ten zwyczaj jest mniej powszechny. Szczególnie atrakcyjna pod tym względem wydaje się być Algieria, kraj w którym aż roi się od rzymskich ruin.