Zaloguj się 
Dzieje się!
Narzędzie wpływu na prawo unijne, po które rzadko sięgamy. Polska ma potencjał na więcej
Polska zajmuje szóste miejsce w zaangażowaniu we wspieranie Europejskich Inicjatyw Obywatelskich. Nie oznacza to jednak, że udział w nich jest duży. Aż 98,7 proc. Polaków nie podpisało się pod żadną z dziesięciu największych tego typu inicjatyw.
Z tego artykułu dowiesz się…
- Czym są Europejskie Inicjatywy Obywatelskie.
- Które projekty cieszą się największym zainteresowaniem i które doczekały się reakcji Komisji Europejskiej.
- Jak wygląda zaangażowanie Polaków w ten mechanizm wpływu na prawo unijne.
Pod koniec marca Eurobarometr opublikował wyniki badań na temat stosunku do Unii Europejskiej. Wynika z nich, że aż 84 proc. Polaków uważa, że Polska skorzystała na wejściu do Unii Europejskiej.
Wysokie, choć nierekordowe, poparcie dla członkostwa w Unii Europejskiej
Z kolei według przeprowadzonego miesiąc później sondażu CBOS, 77 proc. Polaków chce dalszej obecności Polski w Unii Europejskiej. Nie jest to najwyższy wynik w historii. W czerwcu 2022 r. CBOS odnotował rekordowe poparcie dla obecności Polski w UE. Wynosiło ono 92 proc.
Pomimo rosnących w całej Europie antyunijnych nastrojów, Polacy wciąż w znacznej większości opowiadają się za członkostwem w Unii Europejskiej. Mimo wysokiego poparcia udziału w europejskiej wspólnocie niechętnie angażujemy się w próby wywierania wpływu na instytucje unijne poza samym oddaniem głosu w wyborach do Parlamentu Europejskiego.
Europejska Inicjatywa Obywatelska
Od 2012 r. do Komisji Europejskiej trafiło ponad sto Europejskich Inicjatyw Obywatelskich. To narzędzie wpływu, które umożliwia mieszkańcom Unii Europejskiej formalne domaganie się zmian w prawie unijnym.
Inicjatywa ta musi być wsparta milionem podpisów. Muszą je złożyć obywatele co najmniej siedmiu państwo członkowskich. Następnie Komisja Europejska zobowiązana jest, by zająć w tej sprawie stanowisko. Jej odpowiedź może prowadzić do konkretnych działań.
Formalnej odpowiedzi Komisji Europejskiej doczekało się dziesięć Europejskich Inicjatyw Obywatelskich. Zebrano pod nimi ponad 12 mln podpisów, z których 487 tys. było z Polski (to 4 proc. całości).
Udział Polski
Zajmujemy więc szóste miejsce, a przed nami są Niemcy, Włochy, Hiszpania, Francja oraz Rumunia. Ostatnie z wyprzedzających nas państw ma niemal dwukrotnie mniej mieszkańców niż Polska, której populacja stanowi 8 proc. ludności zamieszkującej teren Unii Europejskiej. Polska ma potencjał, by odgrywać większą rolę w obywatelskim wpływie na instytucje unijne.
Największą aktywnością na tym polu wykazują się Hiszpanie i Finowie. Zarówno w kwestii stosunku liczby podpisów do populacji jak i krajowych inicjatyw. Mieszkańcy Półwyspu Iberyjskiego najchętniej popierają tego typu inicjatywy oraz najaktywniej kierują petycje do Parlamentu Europejskiego.
Według Komisji Europejskiej, nieduże zaangażowanie Polaków w takie działania bierze się z niskiej świadomości takich możliwościach oraz z obaw o nieskuteczną ochronę danych osobowych, które trzeba podać.
Największym powodzeniem cieszy się ekologia
Udało się w ten sposób doprowadzić do zmian dyrektywy ws. jakości wody pitnej, startu procesu legislacyjnego na rzecz zakazu chowu klatkowego drobiu oraz przyjęcia nowych zasad zwiększających przejrzystość ocen ryzyka przy zatwierdzaniu pestycydów.
Kolejne inicjatywy, do których odniosła się Komisja Europejska, to m.in. walka z hodowlą zwierząt na futra, próba zakazu testów kosmetyków na zwierzętach, ochrona pszczół oraz zakaz handlu płetwami rekinów.
Wynika z tego, że najłatwiej o międzynarodową obywatelską mobilizację w sprawach, które dotyczą ekologii, a zwłaszcza praw zwierząt.
Aktualnie Komisja Europejska analizuje inicjatywę dotyczącą polityki na rzecz trwałości kultury regionalnej. Trwają prace na rzecz dziesięciu kolejnych inicjatyw.
Główne wnioski
- Europejskie Inicjatywy Obywatelskie to narzędzie oddolnego wpływu na prawo unijne. Pod inicjatywą należy zebrać co najmniej milion podpisów od obywateli co najmniej siedmiu państw członkowskich. Komisja Europejska zobowiązana jest zająć stanowisko.
- Największym zainteresowaniem obywateli Unii Europejskiej cieszą się projekty związane z prawami zwierząt i ekologią. Dalej są inicjatywy dotyczące praw człowieka oraz spraw światopoglądowych. Korzystając z tego mechanizmu, udało się zmienić zasady dotyczące jakości wody pitnej, zasad dotyczących zatwierdzania pestycydów oraz rozpocząć zmiany na rzecz zakazu chowu klatkowego.
- Choć Polska jest szósta na liście państw członkowskich, to jednak aż 98,7 proc. Polaków nie wzięło dotąd udziału w poparciu żadnej z Europejskich Inicjatyw Obywatelskich. Przed nami są kraje większe, takie jak Hiszpania i Niemcy, ale również mniej zaludniona Rumunia. Polska ma potencjał "na więcej".
