AI w biznesie. Coraz więcej firm otwiera się na technologie

W ciągu ostatnich 12 miesięcy odsetek firm, które sfinalizowały z sukcesem wdrożenia rozwiązań AI urósł o 5 pkt. proc. z 20 do 25 proc. – wynika z najnowszego badania EY. Nic dziwnego – wdrożenie AI w biznesie postrzegane jest jako mniej problematyczne niż jeszcze rok temu. Firmy zamierzają zwiększyć nakłady.

To jednak początek większej fali. Przyczyna? Efekt niskiej bazy. Polska gospodarka pozostaje jedną z najmniej innowacyjnych we wdrażaniu nowych technologii w biznesie. Polskie firmy zamierzają jednak nadgonić ten dystans. Już jedna trzecia (31 proc.) planuje w najbliższych 18 miesiącach znacząco zwiększyć wydatki na wprowadzanie narzędzi opartych na sztucznej inteligencji. To wzrost prawie o połowę w porównaniu do 2023 r.

Takie podejście nie powinno dziwić. W ciągu roku wdrożenie narzędzi bazujących na AI stało się dla firm ważniejsze niż wcześniej. 59 proc. przyznało temu wysoki lub bardzo wysoki priorytet wobec 53 proc. rok temu. Spada także percepcja barier (z 38 proc. do 18 proc. w aspekcie zbyt wysokich kosztów). Dzięki zastosowaniu AI w biznesie, przedsiębiorstwa mogą lepiej analizować dane i przewidywać trendy rynkowe. 78 proc. potwierdza osiągnięcie korzyści zamierzonych dzięki tej technologii.

Zdaniem eksperta

Rośnie wykorzystanie AI

Sztuczna inteligencja zaczyna się coraz bardziej zadomawiać w polskim biznesie. Ostatni rok miał charakter przejściowy i minął na weryfikacji obszarów, w których AI może przynieść najwięcej korzyści. W efekcie obserwujemy zupełne inne podejście przedsiębiorstw niż jeszcze kilkanaście miesięcy temu. Firmy przechodzą do rzeczywistego wykorzystania narzędzi AI. Wnioski są pozytywne, zwłaszcza w zakresie poprawy efektywności, dlatego w najbliższej przyszłości należy się spodziewać znaczącego wzrostu inwestycji w polskich przedsiębiorstwach. Będą jednak coraz bardziej selektywne i dostosowywane do obszarów biznesu, gdzie potencjalne korzyści są największe

Radosław Frańczak

Partner EY i lider zespołu Technology Consulting

Co się dzieje w biznesie

Wyniki drugiej edycji badania EY „Jak polskie firmy wdrażają AI” wskazują, że proces pierwszych implementacji narzędzi bazujących na sztucznej inteligencji odbywa się sprawnie. W rok odsetek firm, które zakończyły ten proces, wzrósł o 5 pkt. proc. z 20 proc. do 25 proc., a o 2 pkt. proc. (z 42 proc. do 40 proc.) obniżył się udział przedsiębiorstw, w których projekty wdrożeniowe pozostają w trakcie realizacji. Równocześnie jednak zmniejsza się liczba firm niezdecydowanych. Z 9 do 5 proc. spadł odsetek firm, które nie planują implementacji AI w perspektywie dwóch najbliższych lat. O 4 proc. (z 22 proc. do 18 proc.) zmalał odsetek firm dopiero analizujących różne rozwiązania.

Firmy będą intensyfikowały inwestycje

Nadchodzącą intensyfikację działań zwiastuje deklaracja gotowości firm do efektywnej implementacji rozwiązań sztucznej inteligencji. W ciągu roku ich odsetek zwiększył się o 11 pkt. proc. – z 78 proc. do 89 proc. Równolegle obserwowany jest spadek przedsiębiorstw, które raczej (z 8 proc. do 4 proc.) i zdecydowanie (z 4 proc. do 0 proc.) nie są gotowe na wprowadzenie AI. Oznacza to, że przedsiębiorstwa nauczyły się radzić sobie z barierami kosztowymi. O 20 pkt. proc. do 18 proc. spadł odsetek firm, które zrezygnowały z wdrożenia. To samo dzieje się z barierami technologicznymi (13 proc., spadek o 18 pkt. proc.) lub związanymi z bezpieczeństwem danych (15 proc., mniej o 12 pkt. proc.).

Najważniejszą barierą są obecnie aspekty organizacyjne, na które wskazuje 22 proc. firm, mniej o 2 pkt proc. Może to oznaczać, że największe trudności w adaptacji nie wynikają z technologii, a firmy zaczynają tego doświadczać, przechodząc do kolejnych faz wdrożeń.

W najbliższej przyszłości należy spodziewać się jednak przyspieszenia wdrożeń, bo firmy deklarują więcej inwestycji. W 2024 r. 31 proc. ankietowanych przedsiębiorstw zadeklarowało chęć znaczącego zwiększenia wydatków na wprowadzenie narzędzi opartych na sztucznej inteligencji w perspektywie najbliższych miesięcy. W ciągu roku ten odsetek zwiększył się więc aż o 9 pkt. proc. (z 22 proc.). Równocześnie o 3 pkt. proc. (z 23 proc. do 20 proc.) spadła liczba firm planujących pozostawić wydatki na niezmienionym poziomie, a jedynie 3 proc. chce zmniejszyć poziom inwestycji.

Efektywność przede wszystkim

Deklaracje firm wskazują, że w 2024 r. przedsiębiorstwa patrzą na sztuczną inteligencję przede wszystkim przez pryzmat zwiększania efektywności, a w znacznie mniejszym stopniu – tworzenia nowych produktów lub usług. Przykłady pokazują, że wykorzystanie AI w biznesie prowadzi do wzrostu efektywności w różnych branżach. Podejmowane działania najczęściej (39 proc.) wynikają z założeń przyjętych dla poszczególnych funkcji biznesowych. W dalszej kolejności z ogólnofirmowej strategii (28 proc.) lub w odpowiedzi na bieżącej problemy (24 proc.).

Na szczycie listy motywacji – podobnie jak rok wcześniej – znalazła się zaś automatyzacja procesów wewnętrznych (41 proc., wzrost o 1 pkt. proc). Na drugim miejscu jest możliwość lepszego dotarcia do klientów (35 proc., wzrost o 1 pkt. proc.). Dopiero na dalszych miejscach uplasowała się chęć wprowadzenia nowej usługi (15 proc., spadek o 2 pkt. proc) lub działania konkurencji (6 proc., spadek o 1 pkt. proc.).

Narzędzia wykorzystujące AI w biznesie pomagają w tworzeniu bardziej efektywnych strategii sprzedażowych. Nie może więc dziwić, że na liście głównych korzyści wynikających z implementacji AI ankietowane firmy wskazywały przede wszystkim na poprawę jakości usług (42 proc.), zwiększenie skali działania (36 proc.) oraz zmniejszenie kosztów (31 proc.). Rozszerzenie oferty wskazało jedynie 10 proc. badanych organizacji. Różnice pojawiają się jednak w zależności od wielkości organizacji. Średnie firmy częściej dostrzegają korzyści wynikające z poprawy jakości usług (46 proc. vs. 37 proc.) oraz wzrostu przychodów (33 proc. vs. 24 proc.). Natomiast duże organizacje są zdecydowanym beneficjentem zmniejszenia kosztów działalności (40 proc. vs. 23 proc.).

- Firmy, które mają za sobą pierwsze doświadczenia ze sztuczną inteligencją, zaczynają proces weryfikacji początkowo przyjętych założeń. Na razie koncentrują się na aspektach wewnętrznych związanych z efektywnością organizacyjną. W efekcie wiedzą już, gdzie AI przynosi największe korzyści, a gdzie dalsze inwestycje nie są potrzebne. Daje im to przewagę nad przedsiębiorstwami będącymi dopiero na początku drogi, w szczególności że z czasem należy spodziewać się rosnącej roli AI w kreowaniu nowych produktów oraz usług o innowacyjnym charakterze – tłumaczy Bartosz Pacuszka, partner EY Polska i lider zespołu AI Technology.

Narzędzia AI w biznesie i ich skuteczność

Narzędzia AI najczęściej wprowadzane są w obszarze obsługi klienta (41 proc.) oraz marketingu i analiz rynku (41 proc., wzrost aż o 10 pkt. proc.), a nieco rzadziej w sprzedaży (38 proc.), IT (33 proc.) oraz aspektach związanych z cyberbezpieczeństwem (28 proc.). Różnice związane z wielkością badanej firmy są szczególnie widoczne w dwóch ostatnich kwestiach. W przypadku IT różnica wynosi 10 pkt. proc. na korzyść dużych firm (38 proc. vs. 28 proc.). W cyfrowej odporności zaś 5 pkt. proc. (31 proc. vs. 26 proc.). Z 60 do 65 proc. urósł również odsetek firm analizujących bezpieczeństwo wdrażanych systemów.

Dostrzegalne są jednak również pierwsze rozczarowania, zwłaszcza w obszarach, w których firmy historycznie miały relatywnie mało doświadczeń z technologią, a wiązały bardzo duże nadzieje z rozwojem GenAI. Przykładem mogą być funkcje HR (18 proc., wzrost o 1 pkt. proc.) i podatkowo-proceduralne (5 proc., spadek o 1 pkt. proc.). Podobnie jak rok temu zamykają one listę działów w firmach, gdzie wprowadzana jest sztuczna inteligencja. Notowane zmiany procentowe są niemalże niezauważalne. Pokazuje to, że wdrożenia generujące wartość dodaną, niekoniecznie są proste mimo dostępności technologii.

Wdrożenia AI. Największe problemy

Wyniki badania wskazują, że 78 proc. firm, które zakończyły już proces implementacji pierwszych narzędzi bazujących na AI, osiągnęły zamierzone korzyści. Jedną z nich bez wątpienia jest wzrost efektywności prowadzonych działań. Aż w jednej trzeciej przypadków (29 proc.) poprawa miała znaczący (powyżej 40 proc.) charakter. W większości – 62 proc. ankietowanych – wdrożenie rozwiązań sztucznej inteligencji przyniosło przynajmniej umiarkowanie pozytywny wpływ (minimum 10 proc.). Zdecydowanie największy odsetek wskazań w tym zakresie potwierdza, że relatywnie łatwo jest osiągnąć przynajmniej średni poziom. Co ciekawe w bardzo zbliżonym – relatywnie rzadkim - stopniu przedsiębiorstwa osiągają śladowe (poniżej 10 proc.) oraz znakomite (powyżej 60 proc.) przełożenie AI na wzrost efektywności. W pierwszym przypadku taką odpowiedź wskazało 6 proc. ankietowanych, a w drugim – 9 proc.

Firmy rozkładają dostępny budżet na wiele obszarów, co tylko potwierdza, jak skomplikowanym procesem jest implementacja narzędzi bazujących na sztucznej inteligencji. Pieniądze były przeznaczane przede wszystkim na integrację systemów AI (45 proc.) i zakup gotowych rozwiązań AI (44 proc.). Kolejne miejsca zajęły: cyberbezpieczeństwo (34 proc.) oraz budowa własnych rozwiązań (34 proc.), a także przygotowanie i zarządzanie danymi (31 proc.).

Sposób na AI w biznesie

Proces wdrożeniowy realizowany jest najczęściej przez zespół wewnętrzny przy współpracy z zewnętrznymi dostawcami. Taka odpowiedź miała 35 proc. wskazań, co oznacza wzrost o 6 pkt. proc. w porównaniu z poprzednim rokiem. Sugeruje to, że firmy widzą korzyści w łączeniu wiedzy pracowników z ekspertyzą konsultantów. Nieco rzadziej wybierana była realizacja w całości przez zespół wewnętrzny (24 proc., spadek o 2 pkt. proc.) lub wyłącznie przez zewnętrznych partnerów (33 proc., wzrost o 1 pkt. proc.). Wykorzystywanie narzędzi AI wiąże się również z reorganizacją wewnętrznych zasobów. W 32 proc. ankietowanych firm powołano całkowicie nową funkcję. Dla 29 proc. nastąpiło jej wyodrębnienie z dotychczasowych struktur, a w 28 proc. rozszerzenie kompetencji istniejącego zespołu.

- W polskich firmach rośnie wiedza na temat działań, jakie są niezbędne do efektywnej implementacji narzędzi opartych na AI. Przestaje to już być podróż w nieznane, to zaplanowany element cyfrowej transformacji, uwzględniający takie aspekty jak cyberbezpieczeństwo czy zgodność z regulacjami. Wzrost świadomości przekłada się również na podejmowane decyzje. Kompleksowość realizacji całego procesu wdrożeniowego sprawia, że firmy coraz częściej zdają się sięgać po wsparcie zewnętrznych partnerów – podsumowuje Ewa Nowakowska, partnerka EY Polska i liderka zespołu AI Data Science.

Główne wnioski

1. Rośnie skuteczność i gotowość firm do wdrażania AI: W ciągu ostatniego roku odsetek firm, które z sukcesem wdrożyły rozwiązania AI, wzrósł z 20% do 25%. Jednocześnie aż 89% przedsiębiorstw deklaruje gotowość do implementacji narzędzi AI, co oznacza spadek barier technologicznych, kosztowych i organizacyjnych. Większość firm dostrzega znaczące korzyści w obszarze efektywności operacyjnej – 78% zrealizowało swoje cele biznesowe dzięki AI.
2. Zwiększone inwestycje w AI: Polska, będąca jedną z mniej zaawansowanych technologicznie gospodarek Europy, zaczyna nadrabiać zaległości. Aż 31% firm planuje znacząco zwiększyć wydatki na AI w ciągu najbliższych 18 miesięcy – to wzrost o prawie połowę w porównaniu do 2023 roku. Budżety przeznaczane są głównie na integrację systemów, zakup gotowych rozwiązań oraz cyberbezpieczeństwo.
3. Priorytety biznesowe i wyzwania: Firmy coraz częściej wdrażają AI w obszarach marketingu, obsługi klienta i sprzedaży, skupiając się na automatyzacji procesów i poprawie efektywności. Największe wyzwania to organizacyjne trudności oraz ograniczone doświadczenia w niektórych funkcjach, np. HR czy podatkach. Wdrożenia stają się bardziej selektywne, a przedsiębiorstwa łączą własną wiedzę z ekspertyzą zewnętrznych konsultantów, co świadczy o dojrzewaniu rynku w zakresie technologii AI.