ArcelorMittal sprzedaje kolejne aktywa w Europie Środkowej. Nabywca? Kontrowersyjny milioner

ArcelorMittal – drugi co do wielkości producent stali na świecie – ogłosił sprzedaż dwóch spółek w Bośni i Hercegowinie: ArcelorMittal Prijedor oraz ArcelorMittal Zenica – poinformował koncern w oficjalnym komunikacie. Pierwsza z nich prowadzi wydobycie rudy żelaza w kopalni Omarska na północy kraju, druga – jej przetwarzanie w hucie w Zenicy.

Nowym właścicielem obu firm zostanie grupa Pavgord z Fočy, miasta położonego niedaleko granicy Bośni i Czarnogóry. Finalizacja transakcji nastąpi po uzyskaniu zgody organu ds. kontroli fuzji, co – według przewidywań – ma nastąpić w trzecim kwartale tego roku.

Trudna transakcja

Wartość umowy nie została ujawniona, ale ArcelorMittal poinformował, że zaksięguje stratę w wysokości ok. 200 mln dolarów (ponad 740 mln zł). To sugeruje, że grupa Pavgord mogła zapłacić symboliczną kwotę lub znacznie poniżej wartości księgowej.

Pośrednim potwierdzeniem są zobowiązania nabywcy do utrzymania działalności zakładów oraz zatrudnienia na poziomie ok. 2,7 tys. osób. Można przypuszczać, że przejęte aktywa wymagają od nowego właściciela znaczącego wsparcia finansowego.

Przypomnijmy, że w ostatnich latach huta w Zenicy kilkukrotnie wstrzymywała produkcję, a kopalnia Omarska – wydobycie. Powodem był bardzo niski popyt. Ostatni przestój trwał dwa miesiące, a piec hutniczy uruchomiono ponownie dopiero na początku 2024 r. W zakładach dochodziło także do strajków.

Pożegnanie po latach

ArcelorMittal prowadził działalność przemysłową w Bośni i Hercegowinie przez 21 lat. Niedawno przeprowadzono strategiczny przegląd aktywów i uznano, że ich sprzedaż to najlepszy sposób na zapewnienie rozwoju zakładów i ochronę miejsc pracy.

„Dziękujemy wszystkim naszym pracownikom w ArcelorMittal Zenica i ArcelorMittal Prijedor za ich ciężką pracę i pełne pasji zaangażowanie przez wszystkie te lata. Życzymy im wszystkiego najlepszego na przyszłość, a także powodzenia grupie Pavgord w tej nowej fazie” – napisał Sanjay Samaddar, dyrektor generalny ArcelorMittal Europe – Long Products i wiceprezes koncernu.

Kopalnia i huta, dotąd należące do ArcelorMittal, wejdą teraz w skład bośniackiej grupy Pavgord. Będą to kolejne znaczące przejęcia tego podmiotu.

Konglomerat z siedzibą w Fočy (w Republice Serbskiej – jednej z części składowych Bośni i Hercegowiny) dynamicznie się rozwija od ponad dwóch dekad, przejmując – często w ramach postępowań upadłościowych – firmy z bardzo różnych branż.

Pęczniejący konglomerat

Na podobnej zasadzie do grupy Pavgord dołączyły m.in. duża firma budowlano-inżynieryjna Tehnokom, przedsiębiorstwa transportowo-logistyczne Maglić i Višegrad Promet, handlowo-usługowy Panos (specjalizujący się w dystrybucji materiałów budowlanych) oraz serbska spółka motoryzacyjna Motins, eksportująca części samochodowe.

Stan posiadania holdingu z Fočy szybko się powiększał, umożliwiając kolejne przejęcia, w tym atrakcyjnych nieruchomości: hoteli, lokali komercyjnych, garaży i stacji paliw.

W styczniu 2024 r. grupa Pavgord kupiła firmę Alumina – znaczącego wytwórcę związków glinu, z których ponad 98 proc. produkcji trafia na eksport do 55 krajów na pięciu kontynentach. Firma odgrywa istotną rolę w gospodarce Bośni.

Jednocześnie Pavgord przejął udziały w spółce górniczej Boksit Milići, dostarczającej boksyty – kluczowy surowiec w produkcji aluminium. Wkrótce potem holding nabył także centrum handlowe Sara Centar w Sarajewie.

Kontrowersyjny bogacz

Założycielem i właścicielem grupy Pavgord jest Gordan Pavlović. Portal Hayat.ba umieścił go w 2023 r. w gronie dziesięciu najbogatszych obywateli Bośni i Hercegowiny. Choć serwis nie podaje szacunkowej wartości jego majątku, inne lokalne media wskazują na kwoty rzędu kilkuset milionów euro.

Biznesowa kariera Pavlovicia jest jednak daleka od przejrzystości i obciążona licznymi kontrowersjami. Jak informuje dziennik Glas Srpske z Banja Luki, był on oskarżany m.in. o przemyt kawy i papierosów. Z czasem pojawiły się też zarzuty o malwersacje, niejasne przejęcia oraz działalność bez wymaganych zezwoleń.

Pavlovićowi nigdy nie postawiono poważnych zarzutów, co – zdaniem lokalnych mediów – zawdzięcza nie tyle sile argumentów obrony, co nieprzejrzystym powiązaniom z politykami.

Wyprzedaż w Europie

Bośnia i Hercegowina to kolejny kraj w Europie Środkowej, z którego wycofuje się ArcelorMittal.
Opuszczanie regionu to element długoterminowej strategii grupy, która w ostatnich latach ograniczyła działalność m.in. w Czechach, Rumunii i Macedonii. Europa odpowiada dziś tylko za niewielką część globalnych operacji metalurgicznego giganta.

W połowie 2019 r. ArcelorMittal sprzedał sześć spółek:

• ArcelorMittal Ostrava (Czechy)
• ArcelorMittal Galați (Rumunia)
• ArcelorMittal Skopje (Macedonia)
• ArcelorMittal Piombino (Włochy)
• ArcelorMittal Dudelange (Luksemburg)
• oraz linie produkcyjne w ArcelorMittal Liège (Belgia)

Sprzedaż była warunkiem Komisji Europejskiej, postawionym przy przejęciu przez ArcelorMittal włoskiej spółki Ilva. Nowym właścicielem aktywów została brytyjska grupa Liberty Steel Group. Łączna wartość transakcji wyniosła 740 mln euro (czyli wówczas ok. 3,15 mld zł).

ArcelorMittal w Polsce

ArcelorMittal wciąż działa w Polsce i pozostaje największym producentem stali na naszym rynku,. Odpowiada za niemal połowę mocy wytwórczych całego sektora.

W skład ArcelorMittal Poland wchodzi pięć hut:

• Dąbrowa Górnicza
• Sosnowiec
• Świętochłowice
• Chorzów
• Kraków (część działalności, m.in. wielki piec, została zamknięta kilka lat temu)

Dodatkowo koncern posiada największą koksownię w Europie – ZK Zdzieszowice. W Polsce ArcelorMittal zatrudnia około 9 tys. pracowników.

Główne wnioski

1. ArcelorMittal kontynuuje wycofywanie się z Europy Środkowej.
2. Sprzedaż zakładów w bośniackiej Zenicy i Prijedorze to kolejny etap realizacji długofalowej strategii ograniczania obecności koncernu w regionie. Wcześniej ArcelorMittal zbył już aktywa m.in. w Czechach, Rumunii i Macedonii.
3. Nowy właściciel przejmuje aktywa obarczone znacznym ryzykiem. Wartości transakcji pomiędzy koncernem metalurgicznym a lokalną grupą Pavgord nie ujawniono, jednak ArcelorMittal zapowiedział ujęcie straty księgowej w wysokości 200 mln dolarów. Nabywca zobowiązał się do utrzymania miejsc pracy, co sugeruje, że zakłady mogą wymagać poważnych inwestycji i wsparcia finansowego, a rzeczywista cena zakupu była najprawdopodobniej symboliczna.