Co inwestorzy muszą wiedzieć o ropie naftowej? Poradnik dla inwestora

Popularność ropy naftowej wśród drobnych inwestorów wzrosła wraz z automatyzacją procesu składania zleceń giełdowych. Dzięki platformom inwestycyjnym dostępnym na komputerach i smartfonach każdy może w kilka sekund wypełnić swój portfel inwestycyjny kontraktami, jednostkami funduszy czy akcjami związanymi z ropą. Jednak to wygodne rozwiązanie ma zarówno zalety, jak i wady – łatwo zapomnieć o analizie i podjąć nieprzemyślane decyzje.

Choć może się wydawać, że zmiany cen ropy są przypadkowe, ich wahania są uzasadnione przez wiele czynników. Aby lepiej zrozumieć te ruchy i ocenić, czy są one uzasadnione, trzeba być dobrze przygotowanym. Poniżej znajdziesz kluczowe informacje o ropie naftowej, które przydadzą się zarówno doświadczonym inwestorom, jak i osobom dopiero zaczynającym swoją przygodę z giełdą.

Jakie są gatunki ropy? 

Mimo że istnieje blisko czterdzieści odmian ropy naftowej różniących się składem i miejscem wydobycia, z perspektywy inwestorów kluczowe są dwie: Brent i WTI. Pierwsza pochodzi z Europy i jest międzynarodowym benchmarkiem giełdowym, natomiast druga jest popularna w Stanach Zjednoczonych jako wyznacznik cen rynkowych.

Brent (nazwa wywodzi się od rafinerii Brent Spar, wybudowanej w latach 70-tych ubiegłego wieku) wydobywana jest na Morzu Północnym, między Wielką Brytanią a Skandynawią. Charakteryzuje się niską zawartością siarki i małą gęstością, co sprawia, że idealnie nadaje się do produkcji paliwa bezołowiowego i oleju napędowego. Stanowi ponad połowę transakcji związanych z ropą naftową na giełdzie.

WTI (West Texas Intermediate), wydobywana głównie w zachodnim Teksasie, a także na polach naftowych w Oklahomie, ma podobne właściwości do Brent, z niską gęstością i niewielkim stężeniem siarki. Uważana za jedną z najwyższej jakości odmian ropy na świecie, jest drugą pod względem występowania w handlu ropą.

Można się zastanawiać, dlaczego WTI nie jest najczęściej handlowaną ropą i dlaczego jej cena jest zwykle o około 4 USD za baryłkę niższa niż Brent. Warto wiedzieć, że jeszcze pół wieku temu WTI była droższa, a na początku XXI wieku ceny obu gatunków były zbliżone. Spadek wyceny WTI przypisuje się wzrostowi kosztów wydobycia i transportu, co jest paradoksalnie efektem rosnących cen ropy.

Brent jest wydobywana na morzu i natychmiast trafia na tankowce, co pozwala na szybki transport do odbiorcy. WTI, wydobywana na pustyniach Teksasu i Oklahomy, musi być najpierw magazynowana lokalnie, a następnie transportowana ciężarówkami do większych magazynów, co jest czasochłonne i kosztowne.

Co wpływa na ceny ropy? 

Inwestorzy biorą pod uwagę nie tylko dwa rodzaje ropy, ale też dwa główne czynniki wpływające na ich ceny: przewidywania dotyczące popytu i podaży. Obie kwestie mają równą wagę, a to, która w danym momencie jest bardziej istotna, zależy od aktualnych wydarzeń na świecie.

Oczekiwania co do przyszłego popytu na ropę zależą od globalnej kondycji gospodarczej. Im lepsza sytuacja gospodarcza lub im szybszy rozwój, tym większe zapotrzebowanie na ropę. Inwestorzy zwracają szczególną uwagę na gospodarki krajów o wysokim zużyciu ropy, takich jak Chiny, Indie i Indonezja, gdzie przemysł w dużej mierze opiera się na paliwach kopalnych, a liczba ludności rośnie, co zwiększa zapotrzebowanie na surowiec.

Podobnie jest z podażą – choć na rynku działa wielu producentów, inwestorzy śledzą produkcję tylko wybranych krajów. Mimo że benchmarkiem na giełdach są ropa Brent i WTI, to na rynku fizycznym dominują surowce niższej jakości z krajów OPEC, takich jak Arabia Saudyjska i Iran. Produkcja tych krajów ma decydujące znaczenie dla kształtowania cen.

Organizacja Krajów Eksportujących Ropę Naftową (OPEC) regularnie planuje wspólne strategie produkcji i publikuje dane o aktualnym oraz przyszłym wydobyciu, próbując utrzymać stabilne ceny ropy. Jednak kraje OPEC często produkują więcej niż zakładają umowy, gdyż mają różne koszty wydobycia i różny poziom zależności od wpływów z ropy.

Warto pamiętać, że zarówno w przypadku podaży, jak i popytu, istotne są przewidywania i prognozy. Najlepsi inwestorzy nie tylko analizują sytuację gospodarczą, aby przewidzieć zapotrzebowanie na ropę, ale także śledzą dane o produkcji, by oszacować, czy przewaga na rynku będzie po stronie popytu czy podaży.

Na jakie dane warto zwracać uwagę? 

Znajomość czynników wpływających na ceny ropy to za mało, by świadomie w nią inwestować. Konieczne jest zapoznanie się z danymi, które pozwalają ocenić bieżący poziom oraz przyszłe zmiany popytu i podaży tego surowca. W dzisiejszych czasach dostęp do informacji jest wyjątkowo łatwy; każdy, nawet indywidualny inwestor działający dla rozrywki, może uzyskać dostęp do danych, które dawniej były zrozumiałe jedynie dla ekspertów.

Bezpośrednio związane z rynkiem ropy są cykliczne raporty publikowane przez organizacje, takie jak OPEC czy Międzynarodowa Agencja Energetyczna (IEA). Raporty te zawierają dane o zmianach popytu i podaży na ropę oraz prognozy na kolejne miesiące. Podobne informacje publikują firmy prywatne, jak Reuters czy Bloomberg.

Warto też zwrócić uwagę na raporty publikowane przez organizacje rządowe, zarówno związane z sektorem surowcowym, jak i rynkiem kapitałowym. Przykładem jest publikowany co środę przez Departament Energii USA raport dotyczący zmian w zapasach ropy w Stanach Zjednoczonych, który pokazuje, jak kraj zarządza zasobami surowca. Jest to istotne, ponieważ USA nie tylko produkuje ropę WTI, ale również skupuje ją na rynku, wpływając na globalną produkcję dzięki swojej sile politycznej.

Innym ważnym źródłem informacji jest cykliczny raport CFTC (Komisja ds. Handlu Surowcowymi Futuresami), który zawiera dane o liczbie pozycji krótkich (prognozujących spadek cen ropy) oraz długich (prognozujących wzrost) na rynku instrumentów pochodnych. Jest to istotny wskaźnik dotyczący nastrojów rynkowych i tego, jak pozycjonują się inwestorzy na kolejne miesiące.

Nie należy też pomijać danych gospodarczych. Ważne są wszelkie wskaźniki przemysłowe oraz te związane z rynkiem pracy i konsumpcją, szczególnie w krajach o dużym zapotrzebowaniu na ropę, takich jak Chiny czy Indie. Regularne śledzenie raportów o stanie ich gospodarek jest istotne, zwłaszcza obecnie, gdy ich sytuacja jest bardzo dynamiczna.

Należy również obserwować i analizować skutki wydarzeń na arenie międzynarodowej. Większość danych i prognoz może stracić na znaczeniu w obliczu takich wydarzeń, jak pandemia COVID-19, konflikt na Ukrainie czy kryzysy na Bliskim Wschodzie, które wywołują ogromne wahania kursów ropy.

Jak inwestować w ropę naftową? 

Najprostszym sposobem na ekspozycję na surowiec jest zakup akcji przedsiębiorstw zajmujących się jego wydobyciem lub przetwarzaniem. W przypadku ropy jest to bardziej skomplikowane – akcje największych firm, takich jak Exxon Mobil, Chevron, Shell czy BP, dostępne są tylko w wybranych domach maklerskich, podczas gdy u większości brokerów dostępne są tylko polskie spółki, takie jak Orlen czy Mol.

Kursy akcji tych spółek nie odzwierciedlają jednak wiernie kursu ropy, ponieważ ich wycena zależy również od kondycji biznesu. Aby ograniczyć wpływ dużych zmian kursowych w jednej spółce, można zainwestować w ETF, który gromadzi akcje wielu przedsiębiorstw na całym świecie. Najbardziej znany jest Energy Select Sector SPDR Fund.

Popularną opcją są też ETF-y inwestujące w kontrakty terminowe na ropę lub fundusze grające na ich zmianach. Ich kursy są bliższe cenom ropy, choć mogą się różnić, zależnie od strategii zarządzania i konieczności rolowania kontraktów. Warto zwrócić uwagę na United States Oil Fund, który zarządza kapitałem sięgającym prawie 1,4 mld USD.

Choć teoretycznie można próbować odtworzyć taki portfel samodzielnie, praktyka pokazuje, że jest to niemal niemożliwe. Aby uzyskać odpowiednie instrumenty, konieczny byłby dostęp do konta u amerykańskiego lub brytyjskiego brokera oraz odpowiedni kapitał – jeden kontrakt futures to ekwiwalent 1 tys. baryłek ropy.

Pewną alternatywą mogą być kontrakty na różnicę kursową (CFD), oferowane przez platformy inwestycyjne w Polsce. CFD umożliwiają zakład między inwestorem a dostawcą na temat tego, czy cena ropy wzrośnie, czy spadnie, co pozwala uzyskać ekspozycję na rynek ropy przy mniejszym kapitale. CFD wymagają jednak stosowania wysokiej dźwigni finansowej, co zwiększa ryzyko i może prowadzić do utraty całości inwestycji, przez co są bardziej odpowiednie dla osób chcących spekulować mniejszymi kwotami.

Główne wnioski

1. Ceny ropy są pochodną wielu czynników, dlatego inwestorzy muszą być dobrze przygotowani do inwestycji i na bieżąco obserwować każdy z nich.
2. Popyt i podaż są kluczowymi elementami wpływającymi na ceny ropy, a poza nimi inwestorzy muszą monitorować globalną gospodarkę oraz produkcję w krajach OPEC.
3. Najważniejsze są dwa rodzaje ropy: Brent, będąca międzynarodowym benchmarkiem, oraz WTI, dominująca na rynku amerykańskim. Różnią się miejscem wydobycia oraz metodami transportu i przechowywania.