Czesi toną w długach. 6,5 proc. dorosłych ma komornika – i głosuje na Babiša

W trzecim kwartale 2025 r. aż 601 tys. Czechów miało zasądzoną egzekucję komorniczą – to 6,5 proc. wszystkich obywateli powyżej 15. roku życia. To nie pomyłka. Jeszcze do niedawna dłużnikami mogły zostać nawet osoby niepełnoletnie. Wystarczyło, że nie zapłaciły za przejazd komunikacją publiczną, a ich opiekunowie nie uregulowali kary. Choć prawo niedawno zabroniło egzekucji wobec dzieci, wcześniejsze długi nie zostały anulowane.

Czeskie długi sięgają niemal 100 mld zł

Aż 75,5 proc. dłużników ma więcej niż jedną egzekucję komorniczą. Łączna kwota niespłaconych zobowiązań wynosi 549 mld koron czeskich – czyli równowartość blisko 100 mld zł.

Dla porównania, według raportu BIG InfoMonitor, na koniec 2024 r. Polacy mieli do spłacenia ponad 84,7 miliarda złotych długu, choć Polska ma 3,5 razy więcej mieszkańców niż Czechy.

Największe skupiska dłużników znajdują się w regionach przy granicy z Polską. W powiecie Bílina egzekucję komorniczą ma 18,6 proc. mieszkańców powyżej 15. roku życia, w Moście – 16,9 proc., w Kraslicach – 16,4 proc., a w Aš – 15,1 proc..

Skąd tak duże zadłużenie Czechów?

Dr Krzysztof Dębiec, ekspert ds. Czech z Ośrodka Studiów Wschodnich, potwierdza, że Czechy mają poważny problem z egzekucjami komorniczymi.

– Widać wyraźnie, że w regionach najbardziej dotkniętych egzekucjami poziom wykształcenia jest znacznie niższy. To obszary zmagające się z wieloma problemami strukturalnymi – tłumaczy Krzysztof Dębiec.

Ekspert zwraca uwagę, że czeskie przepisy są stosunkowo restrykcyjne. Osoby o mniejszej świadomości konsekwencji, bez stabilnych dochodów czy stałego planu działania, mogą łatwo wpaść w spiralę zadłużenia.

– Nieopłacony mandat za brak biletu potrafi w krótkim czasie urosnąć do znacznych kwot – dodaje ekspert.

Za sporą część czeskich długów odpowiadają firmy pożyczkowe, które oferując szybkie kredyty na wysoki procent, wpędziły wielu obywateli w pętlę zadłużenia.

Połowa zadłużonych Czechów odczuwa depresję lub lęk

Z badania PAQ Research z września 2025 r., wynika, że czescy dłużnicy często żyją w trudnych warunkach społeczno-ekonomicznych. Znacznie gorzej oceniają też swoje zdrowie – zarówno fizyczne, jak i psychiczne.

55 proc. zadłużonych gospodarstw domowych żyje poniżej granicy ubóstwa dochodowego (dla całej populacji to ok. 10 proc.). Aż 71 proc. gospodarstw domowych z długami mieszka w wynajmowanych lokalach, hostelach lub tymczasowych noclegach u krewnych, podczas gdy w całej populacji czeskiej ten odsetek wynosi 27 proc.

Co drugi czeski dłużnik deklaruje umiarkowaną depresję lub lęk – przy średniej 17 proc. w całym społeczeństwie. W grupie dłużników powyżej 55. roku życia aż 39 proc. ocenia swoje zdrowie jako złe lub bardzo złe, co stanowi o 15 punktów procentowych więcej niż wśród wszystkich Czechów w tym wieku.

Dłużnicy często są zmuszeni do pracy „na czarno”, a przez niestabilną sytuację finansową stanowią znaczące obciążenie dla systemu socjalnego.

Na kogo głosuje się w najbardziej zadłużonych regionach Czech?

Mapa zadłużenia i mapa poparcia politycznego nakładają się na siebie. W miejscach, gdzie najwięcej osób ma zasądzone egzekucje komornicze, w ostatnich wyborach największe poparcie zdobyła partia Andreja Babiša.

Przeczytaj: Spędziłem dzień z Andrejem Babišem. Czeski Trump znów idzie po władzę, czyli czeska lekcja dla Polski

– Z pewnością taki związek istnieje, choć duża część tych osób wykazuje również skłonność do bierności wyborczej. Regiony najbardziej dotknięte egzekucjami to od lat obszary o najniższej frekwencji – podkreśla dr Krzysztof Dębiec z Ośrodka Studiów Wschodnich.

Zdaniem eksperta, siła marketingu politycznego Andreja Babiša trafiła do wielu wahających się, mniej majętnych wyborców.

– Lider ANO potrafił przekonać ich, że może być realną zmianą i reprezentantem ich interesów Drugim filarem jego sukcesu był wyraźnie prosocjalny program, w którym obiecywał „godne” emerytury, wyższe dodatki na dzieci oraz wzrost wynagrodzeń w sferze budżetowej – dodaje ekspert.

Wykres interaktywny

Pełny ekran

Główne wnioski

1. W trzecim kwartale 2025 r. aż 601 tys. Czechów miało zasądzoną egzekucję komorniczą, co stanowi 6,5 proc. wszystkich obywateli powyżej 15. roku życia.
2. Jak wynika z badania PAQ Research, opublikowanego we wrześniu 2025 r., czescy dłużnicy często żyją w trudnych warunkach społeczno-ekonomicznych i znacznie gorzej oceniają swoje zdrowie – zarówno fizyczne, jak i psychiczne.
3. Eksperci zauważają, że regiony z najwyższym odsetkiem dłużników pokrywają się z obszarami, gdzie największe poparcie zdobyła partia Andreja Babiša. – Z pewnością taki związek istnieje, choć duża część tych osób wykazuje również skłonność do bierności wyborczej, a regiony dotknięte egzekucjami to od lat obszary o najniższej frekwencji – podkreśla dr Krzysztof Dębiec z Ośrodka Studiów Wschodnich.