Czeski PPF odwraca się ze Wschodu na Zachód

Czeska grupa PPF poinformowała właśnie, że jej zysk netto w pierwszej połowie roku wyniósł 634 mln euro. Wartość aktywów na koniec czerwca sięgnęła zaś prawie 44,1 mld euro. Dane nie są żadnym zaskoczeniem (patrz wykresy). Inne zawarte w komunikacie informacje są jednak znacznie ciekawsze.

„W ciągu ostatnich dziesięciu miesięcy nasza grupa nabyła aktywa wielu spółek na rozwiniętych rynkach europejskich i dalej umacniała się w regionie Europy Środkowo-Wschodniej. Kontynuowała też zapowiedziane wcześniej wychodzenie z sektora usług finansowych w Azji” – czytamy na stronie PPF.

Europa w trendzie

O jakie transakcje chodzi? W lutym grupa zwiększyła zaangażowanie kapitałowe w szwedzkiej spółce Viaplay Group. To operator m.in. znanej także w Polsce platformy streamingowej. Obecnie czeski inwestor jest właścicielem pakietu 29,29 proc. udziałów tej medialno-rozrywkowej firmy. To czyni go drugim co do wielkości akcjonariuszem Viaplay Group.

Dwa miesiące później PPF kupił kolejne udziały InPostu, co dało mu łącznie około 28,75 proc. w kapitale spółki. Czesi są obecnie największym akcjonariuszem polskiej firmy.

Od maja – przez spółkę joint venture ITIS Holding (operatora systemów do pobierania opłat drogowych) – PPF jest również współwłaścicielem niemieckiej firmy Vitronic. Przedsiębiorstwo z siedzibą w Wiesbaden działa segmencie systemów wizyjnych stosowanych i bezpieczeństwa ruchu drogowego.

W październiku czeska grupa sfinalizowała transakcję w obszarze telekomunikacji. W efekcie rozpoczęła współpracę z globalną firmą technologiczną e& i na rynku Europy Środkowo-Wschodniej powstała marka e& PPF Telecom Group.

Azja w odwrocie

W tym roku grupa zawarła też umowę, na podstawie której pozbędzie się aktywów firmy Home Creditu w Wietnamie i Indiach. Transakcja o wartości około 800 mln euro ma być sfinalizowana w przyszłym roku i wtedy może istotnie wpłynąć na wyniki czeskiej grupy. W pierwszej połowie 2023 r. PPF pozbył się filipińskiego oddziału Home Credit (dzięki temu ówczesny półroczny zysk firmy wyniósł 709 mln euro, a całoroczny przekroczył 1,4 mld euro).

Home Credit w większości należy do PPF i specjalizuje się w udzielaniu pożyczek konsumenckich. Działa na około 10 rynkach, m.in. w Chinach, gdzie jest mocnym graczem w tym segmencie.

Na początku listopada Interfax poinformował, że PPF sprzedaje również działające w Rosji towarzystwo ubezpieczeniowe PPF Life Insurance. Agencja powołuje się przy tym na oświadczenie Andrieja Jelinsona, założyciela firmy Inwesta, która ma być nabywcą ubezpieczeniowej spółki. PPF sprawy nie skomentował.

Według informacji Interfaksu transakcja została już zaakceptowana przez rosyjską rządową komisję kontrolującą inwestycje zagraniczne oraz tamtejszy bank centralny. Również czeski serwis Seznam Správy twierdzi, że umowę w sprawie sprzedaży PPF Life Insurance już podpisano. Jej finalizacja ma nastąpić jeszcze do końca listopada.

Schemat, według którego PPF angażuje się w jedne inwestycje i wychodzi z innych, nie pozostawia wątpliwości. Czeski inwestor zamienia Wschód na Zachód. Ma to związek ze śmiercią Petra Kellnera, założyciela oraz szefa PPF, i przejęciem firmy przez Renátę Kellnerovą, wdowę po nim.

Czech w Chinach

Petr Kellner przez długie lata był najbogatszym Czechem, którego majątek magazyn „Forbes” szacował na 17,5 mld dolarów. To ostatnio dało przedsiębiorcy miejsce w drugiej setce najbogatszych ludzi świata. Majątku dorobił się dzięki programowi „Kupónová privatizace”, czyli czechosłowackiej wersji powszechnej prywatyzacji z lat 90. zeszłego wieku. Z czasem głównymi kierunkami inwestycyjnymi Petra Kellnera stały się państwa Azji i Rosja. Przedsiębiorca patrzył przez palce na kwestie etyczne związane np. z łamaniem praw człowieka w tych krajach. Co więcej, jego firmy podejmowały działania PR-owe, aby ocieplać wizerunek komunistycznych Chin w Europie.

Nowojorski internetowy magazyn „The Wire China”, który zajmuje się analizą gospodarki Państwa Środka, napisał (w artykule zatytułowanym „The Czech Man in China”), że Petr Kellner w znacznym stopniu kształtował nawet… politykę zagraniczną swojego kraju. Właściciel PPF miał stać za nagłym prochińskim zwrotem, jaki dokonał się w czeskiej polityce w 2013 r. zaraz po wyborze Miloša Zemana na prezydenta. Petr Kellner towarzyszył głowie czeskiego państwa w wizycie do Chin i udał się na prywatne spotkanie z Xi Jinpingiem. Miloš Zeman wrócił wtedy do kraju na pokładzie prywatnego odrzutowca opłaconego przez PPF. W 2014 r. firma Home Credit otrzymała upragnioną zgodę na rozszerzenie działalności dotyczącej kredytów konsumenckich w Chinach. Udział chińskiego rynku w przychodach przedsiębiorstwa wzrósł z 2 proc. w 2010 r., do ponad 60 proc. dziewięć lat później.

Znaki zapytania

Petr Kellner zginął w marcu 2021 r. w katastrofie śmigłowca na Alasce. W posiadaniu PPF było wtedy prawie 400 różnych podmiotów – głównie finansowych, telekomunikacyjnych i medialnych – które działały na około 30 rynkach na całym świecie. Grupa zatrudniała łącznie kilkadziesiąt tysięcy pracowników (w samych Czechach ponad 15 tys.).

Po śmierci biznesmena przyszłość grupy stanęła pod znakiem zapytania. Komentatorzy snuli różne koncepcje, wśród których jedną z bardziej popularnych było przejęcie operacyjnej kontroli nad PPF przez Daniela Křetínskiego. Ten przedsiębiorca był wtedy numerem 4 na liście najbogatszych Czechów (teraz zajmuje 2. pozycję) i partnerem życiowym córki Petra Kellnera Anny (związek się już rozpadł). Ostatecznie jednak to nie on stanął na czele grupy inwestycyjnej, ale pozostająca przez lata w cieniu Renáta Kellnerová.

„Lata 2021 i 2022 były dla mnie przede wszystkim okresem poznawania procesów zachodzących w grupie i prób odnalezienia nowej stabilizacji zachwianej nagłą śmiercią męża. Ale w zeszłym roku zajęłam się już PPF w bardziej zdecydowany sposób” – napisała wdowa po Petrze Kellnerze kilka miesięcy temu w raporcie podsumowującym działalność inwestycyjnej grupy w 2023 r.

Ameryka w planach

Jej wizję rozwoju firmy realizuje Jiří Šmejc, numer 14. na liście najbogatszych Czechów „Forbesa” (majątek wart 1,12 mld dolarów). Do zarządu PPF wszedł w połowie 2022 r.

„Wtedy wyznaczyłem sobie główne cele na kolejne trzy lata. Było to wycofanie się z Rosji, znacząca restrukturyzacja portfela i stworzenie w całej grupie środowiska wewnętrznego wspierającego współpracę między należącymi do niej spółkami” – stwierdza cytowany w raporcie rocznym grupy Jiří Šmejc.

A czeski dziennik „e15” podsumowuje, że zdecydowaną część tych celów PPF już osiągnęła.

Realizacji strategii służy powstały w 2023 r. holding Amalar, do którego Renáta Kellnerová i jej dzieci, które również są spadkobiercami Petra Kellnera, stopniowo wkładają majątek, w tym całą grupę PPF. Jednym z doradców Amalaru jest Jiří Rusnok, były prezesa czeskiego banku centralnego.

„Cieszymy się, że jesteśmy bardziej obecni w Europie, a w przyszłości będziemy rozważać dalsze rozszerzenie naszego portfolio inwestycyjnego na Amerykę Północną” – mówił pół roku temu Jiří Šmejc.

Największym inwestorem spółki XYZ, wydawcy serwisu xyz.pl jest fundusz RiO (ma prawie 80 proc. udziałów), który należy do Rafała Brzoski oraz Omenay Mensah. Przedsiębiorca jest również założycielem i prezesem firmy InPost, o której mowa w tym artykule.

Główne wnioski

1. PPF, jedna z największych czeskich firm inwestycyjnych, przez lata inwestowała i zarabiała w autorytarnych i totalitarnych krajach Azji. Kres tej polityce przyniosła niespodziewana śmierć Petra Kellnera, założyciela i szefa PPF.
2. Renáta Kellnerová, wdowa po Petrze i spadkobierczyni fortuny chociaż wcześniej stroniła od biznesu postanowiła stanąć na czele PPF. To oznaczało radykalną zmianę polityki tej firmy.
3. Teraz PPF stawia nie na Azję, ale na Europę. W przyszłości może się zdecydować także powiększyć portfolio w Ameryce Północnej.