Czy AI zabierze nam pracę? Eksperci: technologia pozwala uwolnić potencjał pracownika

Do 2030 roku automatyzacja ma zmniejszyć udział zadań wykonywanych wyłącznie przez ludzi z 47 do 33 proc. To wnioski z raportu „Future of Jobs 2025” opublikowanego przez Światowe Forum Ekonomiczne. Oznacza to coraz większą integrację technologii z codziennymi obowiązkami zawodowymi.

Szansa, a nie zagrożenie

– Rozwiązania technologiczne, w tym AI, pozwalają na automatyzację powtarzalnych procesów, szybszą analizę olbrzymich baz danych i wspierają tempo procesów decyzyjnych. Jest to niezaprzeczalne ułatwienie. Systemy informatyczne niejednokrotnie wyprzedzają umysł człowieka. Warto jednak pamiętać, że to człowiek tworzy rozwiązania technologiczne i wykorzystuje je w konkretnych zadaniach. Następnie to on nadzoruje i ocenia efekty. Na każdym etapie pracy z technologią ludzie wykorzystują konteksty, niuanse i zbiór unikatowych dla siebie i danej firmy doświadczeń, tworząc wyniki pracy AI użytecznymi i dopasowanymi do konkretnych realiów. Zawody, w których można ominąć czynnik ludzki, wciąż stanowią znakomitą mniejszość. Zatem bardziej niż na zastępowalności warto dziś skupić się na scenariuszu zakładającym pogłębiającą się synergię pracy człowieka i technologii w ramach wykonywanych zadań. To niebywała szansa na rozwój firmy. Warto ją dostrzec, ale też mądrze wdrożyć w życie  – podkreśla dr Ewa Hartman, specjalistka w zakresie neuroprzywództwa, trenerka biznesu i wykładowczyni MBA.

Tę perspektywę zdają się potwierdzać analizy przeprowadzone przez naukowców z Uniwersytetu Stanforda na danych milionów mieszkańców Stanów Zjednoczonych. Badania pt. "Canaries in the Coal Mine? Six Facts about the Recent Employment Effects of Artificial Intelligence" wskazują, że AI najbardziej uderza w młodych, niedoświadczonych ludzi, bazujących na wiedzy książkowej. Największe spadki w zatrudnieniu w latach 2021-2025 zauważono w grupie młodych programistów czy świeżo upieczonych pracowników z obszaru obsługi klienta. Natomiast starsi pracownicy w tych samych profesjach nie tylko nie stracili posad. Ich zatrudnienie wzrosło w tym samym okresie o 6–9 proc. Stało się tak właśnie z uwagi na ich wiedzę praktyczną. Jednocześnie nawet w przypadku młodych pokoleń zatrudnienie wciąż wzrasta w profesjach, w których AI uzupełnia pracę człowieka i nie może jej w pełni zastąpić.

Uwolnienie potencjału pracownika

Intensywność pracy w krajach europejskich systematycznie wzrasta od 2010 roku. Tak wynika z najnowszych danych z ankiety „European Working Conditions 2024 – First findings”. Aktualnie co trzeci europejski pracownik przyznaje, że przez większość czasu w pracy (ponad 75 proc.) musi wykonywać obowiązki szybko i z uwzględnieniem krótkich terminów.

Co trzeci aktywny zawodowo Polak (35 proc.) odczuwa znużenie i „wykończenie” po pracy nawet kilka razy w tygodniu. Mówi o tym badanie Benefit Systems „Zmęczeni, obojętni, niezaangażowani. Postpandemiczne potrzeby pracowników”. Co dziesiąty pracujący (9 proc.) deklaruje takie samopoczucie codziennie. Przynajmniej raz w miesiącu 36 proc. pracowników odczuwa mniejsze zaangażowanie. Natomiast co piąty aktywny zawodowo Polak traci wiarę w siebie i swoje kompetencje.

– We współczesnym świecie żyjemy, ale i pracujemy coraz szybciej. Warto pamiętać, że zasoby człowieka są ograniczone. W efekcie pojawia się spadek zaangażowania, produktywności pracowników. Obserwujemy też problemy związane ze zdrowiem psychicznym, których skala systematycznie rośnie – wskazuje dr. hab. n. med.  Andrzej Silczuk, Head of Mental Care w Benefit Systems i ekspert programu Multi.Life.

– Technologia może być nie tylko źródłem przebodźcowania i rosnącego tempa pracy. Może też przejmować część obowiązków zawodowych – w szczególności żmudne, czasochłonne i powtarzalne zadania. W efekcie stwarza pracownikom przestrzeń do podejmowania działań strategicznych i kreatywnych, które mogą prowadzić do tworzenia innowacji. Jednak aby w pełni wykorzystać możliwości technologii i wzmacniać potencjał pracowników, należy zadbać o dwa dodatkowe elementy. Należy zapoznać pracowników z nowoczesnymi narzędziami i odpowiednio zadbać o ich dobrostan. Bez właściwie zarządzanego dobrostanu nie ma przestrzeni na innowację – podkreśla prof. Silczuk. 

Istotne znaczenie kompetencji miękkich

Raport "Future of Jobs 2025" Światowego Forum Ekonomicznego wskazuje, że w obliczu zmieniającego się pod wpływem technologii środowiska pracy do 2030 roku umiejętności takie jak myślenie analityczne, kreatywność, odporność psychiczna oraz współpraca z maszynami staną się koniecznością. Myślenie analityczne ceni 81 proc. badanych w raporcie firm. Pozwala ono na efektywne interpretowanie danych i podejmowanie decyzji opartych na faktach. Jest niezbędne w zautomatyzowanym środowisku pracy. Odporność psychiczna i elastyczność są potrzebne do radzenia sobie z niepewnością i szybkimi zmianami. Podkreśla to 71 proc. firm. Kreatywność i innowacyjność są kluczowe w generowaniu nowych pomysłów i rozwiązań w dynamicznym otoczeniu biznesowym. Za istotne uznaje je 63 proc. ankietowanych.

Nieodzownym elementem przeprowadzenia pracowników przez zmiany w technologii i systemie pracy są szkolenia. Według szacunków ekspertów Światowego Forum Ekonomicznego powinno nimi zostać objętych aż 59 proc. pracowników. W aktualnej sytuacji firmy coraz wyraźniej dostrzegają też znaczenie działań wzmacniających dobrostan zespołów. 64 proc. pracodawców uznaje wsparcie wellbeingu pracowników za kluczową strategię zwiększania dostępności talentów w okresie 2025-2030. Dwa lata temu działania wspierające dobrostan zajmowały 9. miejsce wśród priorytetów pracodawców. Dziś plasują się na pierwszej pozycji.

Artykuł powstał na zlecenie Benefit Systems.