Tymczasowe kontrole na granicach z Niemcami i Litwą. Co warto wiedzieć

Od poniedziałkowej nocy (7 lipca) na granicach Polski z Niemcami i Litwą wprowadzone zostaną tymczasowe kontrole. Działania te będą miały charakter wyrywkowy i ukierunkowany przede wszystkim na busy oraz pojazdy przewożące więcej pasażerów, w szczególności te z przyciemnionymi szybami.

Główne założenia kontroli

Jak poinformował ppor. Konrad Szwed z Komendy Głównej Straży Granicznej, kontrole nie przypominają tych sprzed wejścia Polski do strefy Schengen. Nie będzie szlabanów ani zasieków – pojazdy nadal będą mogły swobodnie przejeżdżać, a zatrzymania będą wyłącznie selektywne, oparte na analizie ryzyka.

Funkcjonariusze będą sprawdzać dokumenty kierowcy i pasażerów, a także bagażniki pojazdów. Przed punktami kontrolnymi mogą pojawić się zwężenia jezdni, progi zwalniające lub polecenia funkcjonariuszy do spowolnienia ruchu.

Zasady przekraczania granicy

Obywatele przekraczający granicę powinni posiadać fizyczny dokument tożsamości – dowód osobisty lub paszport. Dokumenty elektroniczne, np. w aplikacji mObywatel, nie są honorowane.

Przejście przez granicę w miejscu niedozwolonym grozi konsekwencjami prawnymi. Zgodnie z art. 49a Kodeksu wykroczeń może to skutkować mandatem w wysokości 500 zł. W przypadku działania z użyciem przemocy, podstępu lub we współpracy z innymi osobami, czyn może zostać zakwalifikowany jako przestępstwo z art. 264 par. 2 Kodeksu karnego, za co grozi do trzech lat więzienia.

Wzmożone działania Straży Granicznej

Tymczasowe kontrole obejmą 52 punkty na granicy z Niemcami i 13 z Litwą. Do wsparcia działań delegowani zostaną funkcjonariusze z innych oddziałów SG, a także przedstawiciele policji i Wojsk Obrony Terytorialnej.

Ppor. Szwed zapewnił, że SG dołoży starań, aby osoby mieszkające w strefach przygranicznych, w tym dojeżdżające codziennie do pracy za granicę, nie odczuły znaczących utrudnień.

Powody przywrócenia kontroli

Według SG, czasowe kontrole są odpowiedzią na wzrost liczby nielegalnych przekroczeń granicy, zwłaszcza na odcinku z Litwą. Do 29 czerwca 2025 r. zatrzymano tam 412 cudzoziemców, co niemal dorównuje całorocznemu wynikowi z 2024 roku (432 przypadki).

Działania Polski są częściowo odpowiedzią na decyzję Niemiec z października 2023 r., które wprowadziły kontrole na granicy z Polską w związku z napływem migrantów. Skutkuje to częstszym zawracaniem migrantów nieposiadających uprawnień do wjazdu do RFN.

Na niektórych odcinkach granicy działają również członkowie tzw. Ruchu Obrony Granic, inicjatywy społecznej powołanej przez Roberta Bąkiewicza, która deklaruje monitorowanie nielegalnych prób przekroczenia granicy.

Decyzja rządu

Premier Donald Tusk ogłosił decyzję o czasowym przywróceniu kontroli podczas wtorkowej konferencji prasowej. Wskazał na konieczność ograniczenia niekontrolowanego napływu migrantów jako główny powód działania. Temat kontroli granicznych był wcześniej poruszany podczas debaty nad wotum zaufania dla rządu.

W przeszłości Polska wielokrotnie czasowo przywracała kontrole na granicach Schengen, m.in. z powodu epidemii COVID-19, wzmożone migracji czy wydarzeń masowych, takich jak Euro 2012.

Źródło: PAP