UE szykuje pakt dla wschodnich regionów granicznych

W Białowieży ruszyły prace nad unijnym paktem dla regionów przy granicy z Rosją, Białorusią i Ukrainą. Komisja Europejska zapowiada nowe formy wsparcia w ramach przyszłego budżetu UE.

Dziś w Białowieży rozpoczęło się spotkanie przedstawicieli regionów Unii Europejskiej położonych przy wschodnich granicach Wspólnoty. W wydarzeniu uczestniczą delegacje z Polski, Litwy, Łotwy, Estonii, Finlandii, Słowacji, Węgier i Rumunii.

Wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej Raffaele Fitto ogłosił rozpoczęcie prac nad „paktem na rzecz wschodnich regionów granicznych”. Jak zaznaczył, celem jest stworzenie w przyszłym budżecie UE specjalnej formy wsparcia dla obszarów ponoszących konsekwencje trudnego sąsiedztwa - przekazuje PAP.

Fitto, który odpowiada w KE za politykę spójności i reformy, podkreślił, że Komisja chce nadać tym regionom nowy impuls rozwojowy. Wskazał, że choć najważniejsze pozostaje bezpieczeństwo, to istotny jest także wzrost gospodarczy.

Uczestnicy spotkania rozmawiają o kształcie przyszłej polityki spójności Unii wobec regionów sąsiadujących z Rosją, Białorusią i Ukrainą. Będą też zabiegać o konkretne zmiany w obecnej perspektywie finansowej 2021–2027.

Priorytety: bezpieczeństwo i rozwój

Minister funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz zaznaczyła, że regiony wschodnie ponoszą „ciężary trudnego sąsiedztwa” i dbają o bezpieczeństwo całej Wspólnoty. Podkreśliła, że UE powinna je solidarnie wspierać.

Według minister, planowane wsparcie powinno uwzględniać zarówno potrzeby bezpieczeństwa, jak i rozwoju regionalnego. Jako przykład podała inwestycje drogowe w Podlaskiem o podwójnym znaczeniu: cywilnym i obronnym.

Pełczyńska-Nałęcz oceniła, że w przyszłym budżecie UE na lata 2028–2034 regiony powinny odgrywać większą rolę. Zwróciła uwagę, że nie można stosować jednej strategii inwestycyjnej do wszystkich obszarów UE.

Minister poinformowała, że nie ma jeszcze szczegółowych ustaleń, ale pakt dla regionów wschodnich ma być krokiem w stronę wydzielenia dedykowanych środków. Wsparcie miałoby być dopasowane do specyfiki regionów przygranicznych.

Fitto podkreślił, że unijna strategia wobec tych regionów powinna być przemyślana i dopasowana do nowych wyzwań. Zaznaczył, że KE dostrzega potrzebę zmian zarówno w przyszłych programach, jak i w obecnej perspektywie budżetowej - pisze PAP.

Zmiany w obecnych programach

Wiceprzewodniczący KE zapowiedział, że Komisja chce stworzyć warunki do modyfikacji aktualnych programów unijnych już w ramach budżetu 2021–2027. Zmiany mają być gotowe do realizacji w najbliższych miesiącach.

W ramach tzw. oceny śródokresowej programów, KE ma sfinalizować propozycję, która pozwoli państwom członkowskim dostosować inwestycje do aktualnych priorytetów. Ma to objąć m.in. potrzeby bezpieczeństwa i rozwoju regionów granicznych.

Jednym z postulatów regionów jest utworzenie specjalnego funduszu trudnosąsiedzkiego. Samorządy chcą też wprowadzenia preferencyjnych zasad przy ocenie projektów w aktualnych programach unijnych.

W maju do przewodniczącej Komisji Europejskiej Ursuli von der Leyen trafił list z propozycjami od władz regionów wschodnich UE. Ich postulaty będą teraz analizowane w kontekście nowego paktu.

Pełczyńska-Nałęcz zapewniła, że pakt jest inicjatywą wspólną i wynika ze współpracy z Komisją Europejską. Spotkanie w Białowieży ma być sygnałem dla całej UE, że regiony wschodnie potrzebują specjalnego podejścia.

Spotkanie w ramach polskiej prezydencji

Spotkanie w Białowieży odbywa się w ramach polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej. Współorganizatorami wydarzenia są Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, województwo podlaskie oraz Komisja Europejska - podaje PAP.

Przed rozpoczęciem obrad wiceprzewodniczący Fitto odwiedził granicę z Białorusią, gdzie zapoznał się z systemem jej zabezpieczenia. Jak ocenił, pozwoliło mu to lepiej zrozumieć specyfikę i potrzeby regionów przygranicznych.

Zarówno przedstawiciele KE, jak i państw członkowskich, deklarują chęć dalszej współpracy nad nowym paktem. Prace nad dokumentem mają przybrać konkretny kształt w najbliższych tygodniach. Uczestnicy spotkania mają nadzieję, że pakt dla regionów przygranicznych znajdzie się w zapisach budżetowych UE na lata 2028–2034. Rozmowy na ten temat będą kontynuowane na forum unijnym.