Dziewiąty pakiet deregulacyjny. SprawdzaMy ma pomysły dla obronności

Zespół SprawdzaMy, działający pod przewodnictwem Rafała Brzoski, zaprezentował dziewiąty pakiet propozycji deregulacyjnych. Eksperci postulują realne odciążenie przedsiębiorców, obywateli oraz administracji publicznej. Ich propozycje obejmują szeroki zakres tematów – od inwestycji, przez szkolnictwo wyższe, po obronność.

Wspólnym celem zmian jest ograniczenie biurokracji, przyspieszenie procesów administracyjnych oraz zmniejszenie kosztów ponoszonych przez firmy i obywateli. Najnowsze postulaty dotyczą m.in. obszarów zdrowia, finansów, biznesu i bezpieczeństwa.

Wideorozmowy z dyspozytorem 999

Eksperci zwracają uwagę na problem ograniczonej informacji podczas zgłoszeń alarmowych. Proponują wprowadzenie możliwości połączeń wideo między osobami dzwoniącymi a dyspozytorami numeru 999.

Dzięki temu dyspozytor będzie mógł wizualnie ocenić stan pacjenta i miejsce zdarzenia, co pozwoli trafniej zdecydować o wysłaniu Zespołu Ratownictwa Medycznego. Rozwiązanie może skrócić czas reakcji, poprawić jakość udzielanej pierwszej pomocy oraz zredukować liczbę nieuzasadnionych wezwań. Pełne wdrożenie byłoby poprzedzone pilotażem w wybranych dyspozytorniach.

Jednolity wzorzec umowy kredytu hipotecznego

Różnorodność umów kredytowych powoduje niepewność prawną i zwiększa koszty. Eksperci proponują wprowadzenie jednolitego wzorca umowy kredytu hipotecznego, który miałby zostać włączony do ustawy o kredycie hipotecznym.

Standaryzacja mogłaby znacząco ograniczyć ryzyko prawne i obniżyć koszty kredytów dla konsumentów. Ujednolicony wzorzec poprawiłby przejrzystość i spójność warunków, zwiększając pewność co do obowiązków stron.

Uproszczenia w programie Czyste Powietrze

W programie Czyste Powietrze dostępne są znaczne fundusze – około 8 mld zł – jednak biurokracja ogranicza ich efektywne wykorzystanie. Zespół proponuje uproszczenia obejmujące trzy główne obszary:

• sprawiedliwe wsparcie dla osób dotkniętych ubóstwem energetycznym,
• ochronę najsłabszych przed nieuczciwymi praktykami,
• uproszczenie wymaganej dokumentacji.

Zmiany mają poprawić dostęp do finansowania i zwiększyć skuteczność walki ze smogiem.

Szybsze wpisy do KRS dzięki uprawnieniom notariuszy

Długi czas oczekiwania na wpisy do Krajowego Rejestru Sądowego stanowi barierę dla przedsiębiorców. Dlatego eksperci postulują rozszerzenie uprawnień notariuszy o możliwość dokonywania wpisów bezpośrednio do KRS.

Obecnie zarządy spółek składają wnioski, a wpisów dokonują referendarze sądowi – co wydłuża cały proces. Przekazanie tej kompetencji notariuszom przyspieszy rejestrację, odciąży sądy rejestrowe i zwiększy efektywność działalności gospodarczej.

Ułatwienia dla akcjonariuszy prostej spółki akcyjnej

Niekorzystne oskładkowanie akcji przyznawanych za pracę w prostej spółce akcyjnej (PSA) zniechęca do korzystania z tej formy wynagradzania. Eksperci zespołu SprawdzaMy proponują zniesienie obowiązku odprowadzania składek ZUS od akcji obejmowanych w zamian za świadczenie pracy.

Zdaniem ekspertów obecne przepisy prowadzą do nieuzasadnionych obciążeń – w przeciwieństwie do akcji obejmowanych za wkład pieniężny lub rzeczowy, te przyznawane za pracę są objęte składkami społecznymi i zdrowotnymi, co oznacza de facto podwójne opodatkowanie. Likwidacja oskładkowania akcji za pracę miałaby przynieść szereg korzyści: przywrócić praktyczne znaczenie tej formy wynagradzania, ułatwić wdrażanie programów motywacyjnych oraz umożliwić pracownikom i pomysłodawcom obejmowanie udziałów na równych zasadach z inwestorami kapitałowymi.

Dostosowanie polskiego prawa do standardów UE

Zespół SprawdzaMy wskazał również obszary, w których polskie regulacje są bardziej restrykcyjne niż unijne odpowiedniki, co ogranicza konkurencyjność i innowacyjność.

Terminale płatnicze

Nowa ustawa z 2024 r. wprowadziła nadmiarowe przepisy dotyczące terminali płatniczych POS, mimo że unijna Dyrektywa EAA obejmuje wyłącznie terminale samoobsługowe. Eksperci proponują usunięcie zbędnych regulacji, aby dostosować przepisy do zakresu wynikającego z prawa unijnego.

Fundusze inwestycyjne

Obowiązująca ustawa o funduszach inwestycyjnych jest sprzeczna z Rozporządzeniem FRP, co w praktyce uniemożliwia tworzenie funduszy rynku pieniężnego w Polsce. Eksperci postulują zmianę przepisów, która pozwoliłaby polskim towarzystwom funduszy inwestycyjnych konkurować z podmiotami zagranicznymi. Inwestorzy instytucjonalni zyskaliby dostęp do funduszy o niskim ryzyku i atrakcyjniejszych stopach zwrotu.

Przyspieszenie kontroli WIOŚ i usprawnienie procesu inwestycyjnego

Eksperci wskazują, że przedłużające się kontrole Wojewódzkich Inspektoratów Ochrony Środowiska (WIOŚ) generują istotne koszty i opóźnienia dla inwestorów. Proponują wprowadzenie limitów czasowych na ich przeprowadzanie oraz umożliwienie rozruchu instalacji jeszcze przed uzyskaniem pozwolenia zintegrowanego.

Opóźnienia w kontrolach często uniemożliwiają rozpoczęcie działalności – np. w zakładach zajmujących się odzyskiem odpadów. Eksperci uznali, że proponowane zmiany zminimalizują przestoje, zmniejszą koszty i zwiększą efektywność inwestycji, przy jednoczesnym zachowaniu standardów ochrony środowiska.

Łatwiejsze tworzenie wspólnych kierunków studiów

Zespół SprawdzaMy zauważył, że skomplikowane procedury utrudniają polskim uczelniom współpracę i oferowanie interdyscyplinarnych programów nauczania. Eksperci proponują uproszczenie zasad tworzenia wspólnych kierunków studiów.

Obecnie każda uczelnia musi przechodzić odrębny proces uzyskiwania pozwoleń, co zniechęca do współpracy. Nowe przepisy miałyby umożliwić sprawniejsze uruchamianie programów międzyuczelnianych, lepiej dostosowanych do potrzeb rynku pracy. Zmiana zwiększyłaby dostęp studentów do nowoczesnych, wysokiej jakości ścieżek edukacyjnych.

Wyłączenie tekstyliów i obuwia z systemu monitorowania przewozu SENT

Rozszerzenie systemu SENT na towary niskiego ryzyka podatkowego, takie jak tekstylia i obuwie, doprowadziło do nadmiernych obciążeń administracyjnych, zwłaszcza dla małych i średnich firm. Eksperci postulują wyłączenie tych grup towarowych z obowiązku zgłaszania przewozu.

Zgłaszanie tekstyliów i obuwia do SENT generuje koszty i ryzyko sankcji, nie mając przy tym realnego wpływu na ograniczenie nielegalnego obrotu. Wyłączenie tych produktów pozwoliłoby organom skarbowym skoncentrować się na faktycznych zagrożeniach podatkowych, jednocześnie zmniejszając obciążenia dla uczciwych przedsiębiorców.

Zwiększenie dostępności sprzętu i szkoleń w obszarze obronności

Eksperci zwrócili uwagę na ograniczony dostęp do infrastruktury szkoleniowej i sprzętu ochronnego, co ich zdaniem hamuje rozwój kompetencji obronnych. W odpowiedzi na te wyzwania proponują szereg rozwiązań:

• udostępnienie wojskowych strzelnic i rzutni granatem na potrzeby szkoleń cywilnych,
• dopuszczenie używania tłumików podczas szkoleń strzeleckich, co zwiększy ich efektywność i komfort,
• umożliwienie zakupu kamizelek kuloodpornych i hełmów na własny użytek oraz dla przedsiębiorców, w celu ochrony pracowników.

Zdaniem autorów propozycji, zmiany te zwiększą dostępność infrastruktury szkoleniowej i sprzętu ochrony osobistej, a także przyczynią się do poprawy bezpieczeństwa obywateli.

Główne wnioski

1. W polskim systemie prawno-administracyjnym wciąż istnieją liczne obszary, w których nadmierna biurokracja ogranicza rozwój gospodarczy i społeczny. Szczególnie wyraźne jest to tam, gdzie krajowe przepisy wykraczają poza wymagania unijne, tworząc tzw. nadregulacje – jak w przypadku terminali płatniczych czy funduszy inwestycyjnych.
2. Propozycje mają dwa główne kierunki działań deregulacyjnych. Pierwszy to wykorzystanie nowoczesnych technologii do usprawnienia procesów, co widać w propozycji wprowadzenia wideorozmów z dyspozytorem 999. Drugi kierunek to delegowanie uprawnień do podmiotów, które mogą wykonywać zadania szybciej i efektywniej – jak w przypadku notariuszy, którzy mogliby przejąć od sądów część obowiązków związanych z rejestracją w KRS.
3. Wiele spośród przedstawionych rozwiązań może bezpośrednio poprawić warunki prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce oraz wzmocnić konkurencyjność polskich firm.