Fitch obniżył perspektywę ratingu Polski do negatywnej. Winna słaba kondycja finansów publicznych i konsekwencje prezydentury Karola Nawrockiego

Jak poinformował Fitch, powodem obniżenia perspektywy ratingowej Polski wynika z kilku czynników. Głównym powodem jest pogarszająca się kondycja finansów publicznych oraz trudności polityczne związane z prezydenturą Karola Nawrockiego.

- Ryzyko związane z sytuacją fiskalną Polski wzrosło od czasu ostatniego przeglądu - napisano w komunikacie.

Słaba kondycja finansów publicznych problemem według Fitch

Jak podała agencja Fitch, "znaczące rozluźnienie polityki fiskalnej w latach 2024–2025, ze średnim deficytem rzędu 6,7 proc. PKB, większe trudności polityczne we wdrażaniu działań konsolidacyjnych oraz brak wiarygodnej strategii konsolidacji fiskalnej utrudnią Polsce istotne ograniczenie deficytów przed kolejnymi regularnymi wyborami parlamentarnymi w 2027 r."

Zgodnie z komunikatem deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych wzrósł w 2024 r. do 6,6 proc. PKB (z 5,3 proc. w 2023 r. i 1,7 proc. w 2021 r.). To więcej, niż cel rządowy oraz marcowa prognoza agencji Fitch.

- Powodem były niższe od zakładanych dochody oraz wyższe wydatki związane z wynagrodzeniami w sektorze publicznym i obronnością. Wydatki sektora finansów publicznych sięgnęły 49,4 proc. PKB wobec 43,6 proc. w 2021 r., co w dużej mierze wynikało z rosnących kosztów płac w budżetówce, emerytur, programów społecznych oraz obsługi długu. Czyni to strukturę wydatków coraz mniej elastyczną. Według metodologii COFOG wydatki wojskowe wzrosły od 2021 r. o dodatkowe 1,5 pkt proc. - napisano.

Zdaniem ekspertów agencji, deficyt Polski zwiększy się w tym roku do 6,9 proc. PKB. Utrzyma się powyżej 6 proc. w perspektywie kolejnych lat - więcej, niż założenia rządowe. Eksperci zauważają ograniczone możliwości podnoszenia podatków i wysoki wzrost inwestycji publicznych i wydatków obronnych.

Wybory i sytuacja polityczna negatywna dla ratingu

- Prognozy uwzględniają również wykorzystanie dodatkowej przestrzeni wydatkowej poprzez wyłączenie części wydatków wojskowych ze ścieżki wydatkowej. Na mocy tzw. krajowej klauzuli wyjścia. A także polityczne trudności w ograniczaniu świadczeń socjalnych i wynagrodzeń w sektorze publicznym przed kolejnym cyklem wyborczym - napisano w analizie.

Zdaniem ekspertów, spodziewany jest szybki wzrost zadłużenia publicznego. Jednocześnie wzrosną koszty obsługi długu: z 5,1 proc. dochodów budżetowych w 2024 r. do 7,2 proc. w 2027 proc. To znacznie więcej, niż mediana dla ratingu "A" państw (4,3 proc.).

- Początek kadencji prezydenta Karola Nawrockiego potwierdza potencjalne trudności koalicyjnego rządu we wdrażaniu polityki. Od początku sierpnia prezydent wetował kolejne ustawy oraz publicznie sprzeciwiał się zarówno podwyżkom podatków, jak i planowanym obniżkom. W warunkach silnej polaryzacji politycznej, widocznej w wyborach prezydenckich w maju, wpływ czynników wewnętrznych na kształt polityki będzie narastał w miarę zbliżania się wyborów parlamentarnych. Najpóźniej do października 2027 r. Może to zmniejszyć przestrzeń do wprowadzania trudnych decyzji, w tym działań konsolidacyjnych, przed 2028 r. - napisała agencja Fitch.

Pozytywne strony kondycji Polski

Agencja zaznacza jednak, że rating "A-" jest wspierany m.in. przez skalę polskiej gospodarki. Jest duża i zdywersyfikowana.

- Rating wspiera duża, zdywersyfikowana i odporna gospodarka, historia odpowiedzialnej polityki makroekonomicznej opartej na członkostwie w UE, solidna pozycja zewnętrzna oraz stabilna baza dochodowa sektora publicznego. Negatywnym czynnikiem pozostają wysokie deficyty, rosnący dług oraz niższe dochody i wskaźniki jakości rządzenia w porównaniu do państw o podobnym ratingu - informuje Fitch.

Ponadto Polska notuje stabilny wzrost gospodarczy, wsparty silnym popytem krajowym. Co więcej, negatywny wpływ ceł ze strony USA ma zostać zrównoważony przez konsumpcję wewnętrzną i wykorzystanie funduszy unijnych.

- Kluczowe pozostanie jednak wdrożenie reform warunkujących dalsze finansowanie unijne - pisze Fitch.

W ryzach trzymana jest także inflacja. Pozytywnie na rating wpływa obniżanie stóp procentowych przez Radę Polityków Pieniężnych.

- Fitch oczekuje dwóch dalszych obniżek stóp o 25 pb w II połowie 2025 r. oraz jednej w 2026 r. - napisano.

Ostatni już argument to stabilny rachunek obrotów bieżących, mimo mocnego wzrostu importu i spadku eksportu.

- W latach 2025–2027 Fitch przewiduje niewielki deficyt rzędu 1% PKB, w pełni finansowany przez bezpośrednie inwestycje zagraniczne (średnio 2% PKB). Rezerwy walutowe wzrosną do 249 mld USD (214 mld EUR) na koniec 2025 r., co odpowiada 5,3 miesiąca płatności z tytułu rachunku obrotów bieżących. Polska stała się w 2024 r. wierzycielem netto wobec zagranicy (-1,7% PKB wobec mediany „A” na poziomie -6,0%) - napisano w analizie.

PLANUJEMY WIĘKSZĄ ANALIZĘ RATINGU FITCH

Główne wnioski

1. Obniżenie perspektywy ratingu Polski przez agencję Fitch do poziomu „negatywnej” wskazuje na rosnące obawy związane z pogarszającą się kondycją finansów publicznych. Kluczowym problemem pozostaje rosnący deficyt budżetowy. W 2024 roku osiągnął 6,6 proc. PKB, a według prognoz ma dalej rosnąć. Głównymi czynnikami są wyższe wydatki na płace, emerytury, programy socjalne i obronność. Przy jednoczesnych trudnościach w zwiększaniu dochodów państwa. Fitch zwraca uwagę na brak wiarygodnej strategii konsolidacji fiskalnej. A także coraz bardziej sztywną strukturę budżetową.
2. W raporcie Fitch podkreślono również negatywny wpływ sytuacji politycznej. W tym prezydentury Karola Nawrockiego, na wiarygodność fiskalną państwa. Prezydent, wetując kolejne ustawy i sprzeciwiając się podwyżkom podatków, ogranicza manewr rządu w polityce budżetowej. W warunkach nasilającej się polaryzacji politycznej i zbliżających się wyborów parlamentarnych, Fitch ocenia, że przestrzeń do przeprowadzania trudnych reform będzie jeszcze bardziej zawężona. To pogłębia ryzyko dla stabilności fiskalnej Polski.
3. Mimo tych zagrożeń agencja utrzymała rating na poziomie „A-”, podkreślając mocne fundamenty polskiej gospodarki. Polska cieszy się stabilnym wzrostem gospodarczym, silnym popytem wewnętrznym i dużą odpornością na szoki zewnętrzne. Zewnętrzna pozycja finansowa kraju pozostaje solidna. Inflacja zaś jest pod kontrolą. Fitch zauważa także wzrost rezerw walutowych i pozytywną dynamikę inwestycji zagranicznych. Te łagodzą presję na bilans płatniczy.