Francuskie miasta wydzielają pasy ruchu dla wspólnych przejazdów

W ramach projektu „Dziedzictwo Igrzysk Olimpijskich i Paraolimpijskich 2024” od 3 marca 2025 r. na obwodnicy Paryża (Boulevard Périphérique), a także na autostradach A1 i A13, uruchomiono pasy dedykowane dla samochodów współdzielonych. Celem tej inicjatywy jest zachęcenie do wspólnej mobilności i zmniejszenie zatorów komunikacyjnych na obrzeżach stolicy.

Co to oznacza? Na obwodnicy Paryża, na której ograniczenie prędkości zostało już zmniejszone z 70 km/h do 50 km/h, pojedziemy w godzinach szczytu lewym pasem jedynie ze współpasażerem. Lewy pas dla wspólnych przejazdów obowiązuje tu od poniedziałku do piątku w godzinach od 7 do 10.30 i od 16 do 20. Nowy znak – zapalone białe znaki w kształcie rombu na niebieskim tle – informują o nowych zasadach ruchu.

Współdzielenie nie dotyczy ciężarówek, transportu publicznego, taksówek, pojazdów uprzywilejowanych i osób o ograniczonej sprawności ruchowej.

Rozwiązanie to przejęte zostało z czasów Igrzysk Olimpijskich w Paryżu w 2024 r. i już od dłuższego czasu forsowane przez socjalistyczną mer stolicy Francji Anne Hidalgo, która chce ograniczenia ruchu samochodów.

– Chcemy zmniejszyć liczbę samochodów na drodze, optymalizując ich ruch, aby ograniczyć hałas i zanieczyszczenie powietrza – wyjaśnia David Belliard, zastępca mer ds. mobilności, wskazując, że 80 proc. użytkowników obwodnicy to kierowcy podróżujący samotnie.

– Obwodnica jest najbardziej ruchliwą autostradą miejską w Europie i jest prawdziwym skandalem zdrowotnym. Pół miliona mieszkańców żyjących po obu stronach tej miejskiej autostrady, jest narażonych na zanieczyszczenie, które nadal jest o wiele za wysokie, a dzieci, które tu mieszkają, 30 proc. częściej chorują na astmę – alarmują urzędnicy miejscy.

Rozpoczęły się już pierwsze kontrole, które z pomocą sztucznej inteligencji mają wykrywać łamanie nowych przepisów. Gdy kierowca jedzie sam, na znakach wyświetli się komunikat proszący o zmianę pasa ruchu. Pierwsze grzywny w wysokości 135 euro będą nakładane na kierowców dopiero od pierwszego maja, przy czym straż miejska, zanim nałoży grzywnę, będzie analizować nagrania wideo.

Miasto co tydzień będzie publikować wskaźniki ruchu (zatory, hałas, zanieczyszczenie, wspólne przejazdy), a raporty okresowe zaplanowano na wrzesień, grudzień i marzec. Minister transportu Philippe Tabarot zapowiedział, że eksperyment zostanie przeanalizowany we wrześniu. Władze podejmą wówczas decyzję, czy covoiturage zostanie utrzymany czy zniesiony

Ratusz – im mniej samochodów, tym ciszej, zdrowiej i bezpieczniej

Z liczbą przejazdów wynoszącą około 1,5 mln dziennie, obwodnica Paryża jest najbardziej zanieczyszczonym obszarem stolicy, na którym koncentruje się według władz miasta „2 do 2,5 razy więcej ultradrobnych cząstek niż na obszarach miejskich”.

Władze zamierzają również wzmocnić pozytywne efekty (zaobserwowane po obniżeniu maksymalnej prędkości do 50 km/h) od pierwszego października 2024 r. Według danych ratusza korki uliczne zmniejszyły się o 15 proc., wypadki o 16 proc., hałas o 2,6 dB (redukcja o prawie połowę), zanieczyszczenie dwutlenkiem azotu o 16 proc., a drobne cząstki o 15 proc.

Sprzeciw prawicowej opozycji

Eksperyment ze wspólnymi przejazdami wywołał sceptycyzm, a nawet gniew opozycji. W liście skierowanym do mer Anne Hidalgo, przewodnicząca republikanów regionu stołecznego Île-de-France, Valérie Pécresse wyraziła obawy dotyczące ogromnych korków na przedmieściach Paryża – „musimy zatrzymać ten eksperyment, na który nie ma zgody paryżan” – argumentuje polityk, domagając się „kompleksowej” oceny covaiturage w ciągu trzech miesięcy. Według innego przedstawiciela prawicy Geoffroya Boularda współprzewodniczącego Union Capitale wiodącej grupy opozycyjnej, 80 proc. kierowców jest przeciwnych wspólnym przejazdom.

– Respondenci byli temu przeciwni, a my potępiamy brak obiektywnego, wyczerpującego i precyzyjnego badania wpływu tego rozwiązania – uważa Geoffroy Boulard.

Miasto ze swojej strony powołuje się na „pragmatyzm” i podkreśla, że zanieczyszczenie powietrza zostało już zmniejszone „o 40 proc. w ciągu dziesięciu lat dzięki odpowiedniej redukcji ruchu drogowego”.

Jako jedno z pierwszych miast we Francji pasy dla pojazdów współdzielonych na swoich głównych arteriach wprowadziło Grenoble. Inicjatywa ta miała na celu promowanie ekologicznych form transportu oraz redukcję emisji CO2 w mieście. Pasy te są dostępne dla pojazdów z minimum dwoma pasażerami, a naruszenie zasad skutkuje mandatami.

W Lille również podjęto kroki w kierunku promowania współdzielonych przejazdów. Celem jest zmniejszenie liczby pojazdów na drogach oraz promowanie bardziej zrównoważonych form transportu.

Covoiturage to nie tylko wydzielone pasy ruchu dla wspólnych przejazdów, ale forma transportu, w której osoby jadące w tym samym kierunku dzielą się kosztami podróży. Jest to rozwiązanie popularne szczególnie we Francji, ale także w wielu innych krajach świata. Francja jest jednym z liderów covoiturage w Europie. Według danych rządowych ponad 3 mln osób regularnie korzysta z tej formy transportu.

Największa platforma umożliwiająca takie podróżowanie – BlaBlaCar (założona we Francji w 2006 r.) ma ponad 27 mln użytkowników w samej Francji i ponad 100 mln na świecie. Codziennie odbywa się tam ponad 100 tys. przejazdów, a rocznie pokonywane są w ten sposób miliony kilometrów.

W 2023 r. francuski rząd wprowadził dopłaty do współdzielonych przejazdów, oferując do 100 euro na start dla nowych użytkowników platform covoiturage.

Główne wnioski

1. Lewy pas jezdni wydzielony w godzinach szczytu dla samochodów przewożących co najmniej dwóch pasażerów to nowy trend w kilku miastach Francji. Takie rozwiązanie wprowadziła właśnie mer Paryża na obwodnicy stolicy, autostrady A1 oraz A13, oraz władze Grenoble, Lille czy Nantes. 
2. Covoiturage to nie tylko wydzielone pasy ruchu dla wspólnych przejazdów, ale forma transportu, w której osoby jadące w tym samym kierunku dzielą się kosztami podróży. Jest to rozwiązanie popularne szczególnie we Francji, ale także w wielu innych krajach świata. Francja jest jednym z liderów covoiturage w Europie. Według danych rządowych ponad 3 mln osób regularnie korzysta z tej formy transportu. Największa platforma umożliwiająca takie podróżowanie – BlaBlaCar (założona we Francji w 2006 r.) ma ponad 27 mln użytkowników w samej Francji i ponad 100 mln na świecie.
3. Zdaniem paryskiego ratusza pasy dla podróży współdzielonych zmniejszą ruch, korki, zanieczyszczenie, a nawet hałas. Wyniki paryskiego eksperymentu na obwodnicy stolicy Francji zostaną zaprezentowane we wrześniu.