Zaloguj się 
Dzieje się!
Krótki żywot szefa technologii. Dlaczego firmom trudno wdrażać innowacje (WYWIAD)
Z obserwacji Mariusza Chudego, partnera w PwC i lidera platformy technologicznej, wynika, że w Polsce wyczerpuje się model rozwoju gospodarczego oparty na roli zaplecza produkcyjnego Zachodu. Nadchodzi czas na wejście w kolejną fazę – biznes oparty na nowych technologiach i innowacjach, co dla firm oznacza konieczność zmiany paradygmatu działania.
Z tego artykułu dowiesz się…
- Dlaczego firmy obawiają się długoterminowej transformacji opartej na technologiach.
- Czy faktycznie wyczerpuje się już model gospodarczy bazujący na taniej sile roboczej.
- Czy inwestycje w sztuczną inteligencję (AI) przynoszą zwrot – i jakie ryzyko wiąże się z tym, że mogą go w ogóle nie przynieść.
Anna Bełcik, XYZ: Panuje przekonanie, że polskie firmy wdrażają nowe technologie – w tym sztuczną inteligencję – znacznie wolniej niż amerykańskie czy zachodnioeuropejskie. Czy rzeczywiście pozostajemy w tyle w globalnym wyścigu? Z jakich powodów?
Mariusz Chudy, partner w PwC, lider platformy technologicznej: Dostrzegam na rynku pewien paradoks. Według badania PwC Annual Global CEO Survey, blisko 90 proc. polskich firm zwiększa budżet na implementację AI. Z drugiej strony, jedynie 15 proc. prezesów uważa, że wdrożenie tej technologii będzie miało realne przełożenie na ich biznes. Na rozwój, wzrost przychodów czy minimalizację kosztów. Wniosek: zainteresowanie AI jest duże, ale poziom zaufania do tej technologii wciąż pozostaje niski.
Polscy przedsiębiorcy inwestują w AI i ogólnie w nowe technologie, ale wciąż relatywnie ostrożnie. Boją się wyłożyć na stół większe pieniądze. Tymczasem potrzebna jest długoterminowa transformacja technologiczna, zmieniająca dotychczasowy model biznesowy.
Dostrzegam tu jeszcze jeden paradoks: 59 proc. prezesów uważa, że bez zmian technologicznych ich firmy nie przetrwają kolejnej dekady.
Co wywołuje obawy?
Polska bardzo szybko się przeobraża – jesteśmy „prawie rozwiniętą” gospodarką. W ostatnich latach mocno wzrosły koszty pracy, a na firmy wpływają globalne trendy i kryzysy, m.in. problemy z łańcuchami dostaw. Zagraniczne koncerny, do których obecności się przyzwyczailiśmy, przenoszą produkcję lub obsługę procesów IT na tańsze rynki. Albo też – ze względu na politykę celną – wracają do USA.
Na sposób myślenia zarządów wpływa też niestabilna sytuacja geopolityczna. Zagrożeń jest wiele. Jak podało Ministerstwo Cyfryzacji, w 2024 r. w Polsce odnotowano ponad 600 tys. cyberataków – to blisko 2 tys. incydentów dziennie. A obok cyberzagrożeń pojawiają się także zagrożenia fizyczne, jak choćby podpalenia infrastruktury. Trudno więc oczekiwać stabilizacji w najbliższej przyszłości.
Warto wiedzieć
Sześć filarów transformacji technologicznej w firmie
Sama technologia to za mało – sukces wdrożenia zapewnia połączenie celów biznesowych i integracja zespołów wokół transformacji technologicznej. Eksperci PwC identyfikują sześć kluczowych obszarów, które mogą zasadniczo zmienić sposób prowadzenia biznesu, zwiększyć sprzedaż, poszerzyć bazę klientów lub zoptymalizować koszty.
1. Transformacja doświadczeń klientów – w kierunku holistycznej obsługi obejmującej sprzedaż, hiperpersonalizację oferty oraz wsparcie w procesie zakupowym. Firmy mogą dziś korzystać z szerokiego wachlarza rozwiązań: od systemów CRM po zaawansowane algorytmy AI wykorzystywane w voicebotach i chatbotach.
2. Transformacja funkcji finansowej. Dzięki technologiom takim jak automatyzacja procesów (RPA), chmura, sztuczna inteligencja czy zaawansowana analityka, działy finansowe przechodzą głęboką przemianę – z roli zaplecza operacyjnego w cyfrowy kompas organizacji, dostarczający dane, wgląd i rekomendacje wspierające szybkie decyzje biznesowe.
3. Transformacja operacji. Automatyzacja procesów, wdrożenia systemów klasy ERP, integracja narzędzi, wykorzystanie AI oraz nowoczesnych platform chmurowych pozwalają zwiększać efektywność, ograniczać koszty i minimalizować ryzyko błędów.
4. Transformacja chmurowa. Obejmuje zarówno migrację do rozwiązań cloud computing, jak i zmianę modelu biznesowego w kierunku „cloud first”. Zakres ten dotyczy rozwiązań SaaS, a także chmur prywatnych i hybrydowych.
5. Cyberbezpieczeństwo i odporność cyfrowa. Choć nie stanowi odrębnej transformacji, jest fundamentem działania każdej nowoczesnej firmy. Budowa odporności cyfrowej, a w konsekwencji także odporności chmurowej, staje się warunkiem stabilnego rozwoju.
6. Sztuczna inteligencja i transformacja biznesowa napędzana przez AI i GenAI. Algorytmy oparte na sztucznej inteligencji otwierają nowe możliwości w zakresie automatyzacji, analizy danych i tworzenia produktów, zmieniając sposób, w jaki organizacje podejmują decyzje i budują przewagę konkurencyjną.
Polska w fazie przemian gospodarczych
Jeśli bycie „monterem Europy” przestało napędzać gospodarkę, to czy jedyną opcją, jaką mamy, jest podjęcie ryzyka i postawienie na rozwój oparty na nowych technologiach i innowacjach?
Dokładnie tak. Schemat bazujący na taniej sile roboczej i roli zaplecza produkcyjnego Zachodu już się wyczerpał. Polska musi zainwestować w kapitał ludzki i prawdziwe innowacje. W niedalekiej przyszłości jedynym realnym katalizatorem wzrostu gospodarczego będzie potencjał intelektualny.
Już dziś rozwój firmy bez wykorzystania nowych technologii jest niemożliwy.
Schemat bazujący na taniej sile roboczej i roli zaplecza produkcyjnego Zachodu już się wyczerpał. Polska musi zainwestować w kapitał ludzki i prawdziwe innowacje.
Jak poradzić sobie z faktem, że te przemiany następują w niełatwych warunkach geopolitycznych i przy wzroście zagrożeń cybernetycznych?
Kluczem jest odporność cyfrowa firm. Mimo rosnących napięć i zagrożeń klienci wciąż oczekują ciągłej, niezakłóconej obsługi. Tymczasem wycieki danych, awarie systemów informatycznych czy przerwy w dostawie usług nie tylko nadszarpują reputację, lecz także podkopują zaufanie klientów.
W PwC proponujemy podejście metodyczne DARC, które porządkuje strategię budowania odporności cyfrowej.
Warto wiedzieć
Czym jest DARC?
- D jak defence – nacisk na cyberbezpieczeństwo, ochronę narzędzi i procesów w firmie.
- A jak architecture – uszczelnienie architektury informatycznej firmy.
- R jak risk – sprawne zarządzanie ryzykiem, ale także dostosowywanie firmy do nowych regulacji unijnych i krajowych, wynikających z przemian technologicznych na rynku.
- C jak cost – umiejętne zarządzanie kosztami i efektywność zakupu technologii.
Niełatwa rola szefa technologii w firmie
Jakie największe błędy popełniają firmy przy realizacji inwestycji biznesowych, projektów technologicznych i wdrażaniu cyfrowych narzędzi?
Najczęściej inwestują w pojedyncze narzędzia, zamiast w spójną, długofalową transformację technologiczną. Działania te są zazwyczaj rozproszone między poszczególne działy, bez wspólnej strategii i bez holistycznego spojrzenia na organizację.
W efekcie dyrektorzy ds. technologii (CTO, CIO) często pozostają osamotnieni w procesie zmian. Są pozbawieni realnego wsparcia zarządów, a jednocześnie obarczeni oczekiwaniem szybkich, spektakularnych rezultatów biznesowych.
Nie jest więc zaskoczeniem, że „cykl życia” szefa technologii w firmie wynosi średnio około 12 miesięcy. Tymczasem prawdziwa transformacja technologiczna wymaga co najmniej dwóch lat konsekwentnych działań.
„Cykl życia” szefa technologii w firmie wynosi średnio około 12 miesięcy, podczas gdy prawdziwa transformacja technologiczna wymaga co najmniej dwóch lat konsekwentnych działań.
Skąd w takim razie tak duża rotacja?
CIO mają problem ze zbudowaniem zaufania do swoich działań – zarówno wśród zarządów, jak i dyrektorów odpowiedzialnych za obszary biznesowe. Projekty technologiczne rzadko otrzymują wysoki priorytet, a między pionami biznesowymi a technologicznymi narasta konflikt.
Przedstawiciele części biznesowej oczekują natychmiastowych efektów – wzrostu sprzedaży, przychodów czy oszczędności. Niechętnie natomiast wspierają szefów technologicznych, ani finansowo, ani poprzez wspólną strategię działania. Tymczasem budżety na innowacje są ograniczone, a przedsięwzięcia technologiczne – z natury ryzykowne i wymagające cierpliwości.
Ten konflikt da się jednak złagodzić. Kluczem jest partnerskie podejście zarządu i pionów biznesowych do CIO, a także transformacyjne myślenie o implementacji nowych technologii. Nie jako o projekcie IT, lecz jako o strategicznym procesie zmiany w całej organizacji.
Struktura organizacyjna a implementacja innowacji
Jak powinien wyglądać idealny rozkład kompetencji sprzyjający rozwojowi innowacji w firmie?
Dyrektor ds. technologii i dyrektor ds. finansów powinni być równorzędnie odpowiedzialni za tworzenie strategii transformacji technologicznej, wspierani przez zarząd – np. w formule komitetu sterującego.
Na innowacje można wydać niemal nieskończenie wiele pieniędzy. Dlatego kluczowe jest jasne określenie celów, dobór właściwych narzędzi (czy to z rynku, czy budowanych wewnętrznie) oraz bieżąca weryfikacja efektów wdrożeń i ich zasadności biznesowej. Dzięki temu poziom inwestycji staje się racjonalny i proporcjonalny do faktycznych potrzeb firmy.
Ta ciągła weryfikacja etapów wdrażania innowacji ma dziś szczególne znaczenie – biznes ewoluuje szybciej niż kiedykolwiek, a zmieniająca się sytuacja rynkowa wymaga od firm elastyczności i gotowości do adaptacji w czasie rzeczywistym.
Największą karierę w firmach robią CIO którzy koncentrują się na strategicznych innowacjach, wartości biznesowej i przy ich wdrażaniu łączą kompetencje wielu działów.
Co trzeba zrobić, by jako CIO utrzymać się w firmie dłużej niż wskazany przez pana rok?
Największą karierę w firmach robią CIO którzy koncentrują się na strategicznych innowacjach, wartości biznesowej i przy ich wdrażaniu łączą kompetencje wielu działów.
Czy inwestycje w AI przynoszą zwrtot?
Innowacje to słowo wytrych i zyskało wiele znaczeń. Czym są innowacje z pana punktu widzenia?
W mojej ocenie innowacje to inwestycje, które wykorzystują nowe technologie w działaniach przekładających się na przyszłość firmy. To nie tylko wdrożenie narzędzi, ale budowanie potencjału do rozwoju.
Trzeba jednak pamiętać, że nie każde działanie kończy się sukcesem. Wiele projektów upada – i to jest naturalna część procesu. Wygrywają te firmy, które potrafią eksperymentować, są otwarte na pomysły pracowników, a także akceptują błędy i porażki jako nieunikniony koszt innowacyjności.
Weszliśmy w erę sztucznej inteligencji. Czy przypadkiem nie zachłysnęliśmy się tą technologią?
Rzeczywiście, AI stała się jednym z najgorętszych trendów technologicznych – i często jest utożsamiana z samą ideą innowacji. Widać ogromny „hype” na tę technologię. Z drugiej strony, świadkami jej realnego rozwoju są wszyscy: od Nvidii, która dostarcza chipy dla systemów AI, po OpenAI, które udoskonala kolejne wersje ChatGPT.
Myślę, że zwrotu z inwestycji jeszcze nie widać. Wciąż jesteśmy w fazie intensywnego inwestowania w AI i poszukiwania realnych zastosowań tej technologii.
A czy inwestycje firm w narzędzia AI i oparte na niej innowacje zaczynają się już zwracać – finansowo lub biznesowo?
Myślę, że zwrotu z inwestycji jeszcze nie widać. Wciąż jesteśmy w fazie intensywnego inwestowania w AI i poszukiwania realnych zastosowań tej technologii. Jednak przekonanie o jej potencjale biznesowym jest bardzo silne – firmy wierzą, że to kierunek, z którego nie ma odwrotu.
AI - szanse i zagrożenia dla firmy
Jakie są największe ryzyka związane z AI?
Firmy coraz częściej pozwalają pracownikom korzystać z ogólnodostępnych narzędzi AI, co w wielu przypadkach jest poważnym błędem. Wyobraźmy sobie sytuację: marketingowiec tworzy kampanię z pomocą modelu językowego. AI nie podaje źródeł, może więc generować treści oparte na niezweryfikowanych lub nieprawdziwych danych, a nawet – ulec celowej dezinformacji.
Z drugiej strony, jeśli pracownik wprowadzi do systemu AI poufne dane dotyczące obsługiwanej spółki czy osoby prywatnej, może się okazać, że informacje te zostaną zapamiętane przez model i wykorzystane w przyszłości, również poza kontrolą organizacji. Rozwój sztucznej inteligencji to także nowe formy cyberataków i cyberprzestępczości.
Firmy coraz częściej pozwalają pracownikom korzystać z ogólnodostępnych narzędzi AI, co w wielu przypadkach jest poważnym błędem.
Jak ocenia pan poziom zabezpieczenia firm przed cyberatakami?
Firmy coraz mocniej inwestują w cyberbezpieczeństwo – zwłaszcza duże przedsiębiorstwa, które dysponują odpowiednimi zasobami finansowymi i organizacyjnymi. Niestety, nawet 2/3 firm w Polsce wciąż korzysta z przestarzałej infrastruktury informatycznej, co znacząco zwiększa ryzyko ataków i utrudnia wdrażanie nowoczesnych zabezpieczeń. W wielu przypadkach uszczelnianie systemów IT pod kątem bezpieczeństwa idzie w parze z migracją do chmury obliczeniowej, która pozwala jednocześnie ograniczyć koszty i zwiększyć odporność cyfrową organizacji. Korzystanie z usług sprawdzonych dostawców chmury realnie zmniejsza ryzyko cyberataków, a także umożliwia firmom bardziej elastyczne i skalowalne zarządzanie danymi. Chmura obliczeniowa w Polsce zyskuje na popularności. Według danych Eurostatu, w 2018 r. z chmury korzystało jedynie 11 proc. firm, natomiast obecnie już 56 proc., a skala migracji nieustannie rośnie.
Główne wnioski
- Schemat bazujący na taniej sile roboczej i roli „montowni Europy” wyczerpał się. Polska gospodarka potrzebuje inwestycji w kapitał ludzki i autentyczne innowacje – podkreśla Mariusz Chudy, partner w PwC, lider platformy technologicznej.
- Szefowie ds. innowacji wciąż zmagają się z brakiem zaufania wewnątrz firm. Trudno im przekonać zarządy i dyrektorów biznesowych do swoich wizji, ponieważ oczekiwania szybkiego zwrotu z inwestycji kolidują z długofalowym charakterem transformacji technologicznej.
- Jak zauważa nasz rozmówca, innowacje to „inwestycje, które dziś zaprzęgają nowe technologie do działań przekładających się na przyszłość firmy.”
