Omenaa Mensah na Impact Bucharest: „To Afryka jest liderem świata”

Rozmowa z Omeną Mensah, założycielką Omenaa Foundation i prezeską Omenaa Art Foundation, była jednym z punktów konferencji Impact Bucharest (17-18 września), której XYZ był patronem medialnym. Na scenie Mensah mówiła do europejskich liderów i decydentów o ogromnym potencjale drzemiącym w Afryce.

Podkreśliła, że młode pokolenie artystów z kontynentu potrafi poprzez sztukę opowiadać światu o najważniejszych wyzwaniach Afryki – od zmian klimatycznych, przez migracje, po walkę z nierównościami. To właśnie ich kreatywność i innowacyjność czynią Afrykę liderem przyszłości.

Omenaa Mensah, mająca polskie i ghańskie korzenie, wykorzystała swoją osobistą historię, by pokazać, jak ważne są współpraca i solidarność ponad granicami.

– Samemu można iść szybko, ale razem można zajść daleko – mówiła, zachęcając do zacieśniania więzi między Europą Środkowo-Wschodnią a Afryką.

Przeczytaj: 50-100 dolarów albo krowa za dziecko. Handel w Ghanie kwitnie

Na pytanie Leo Crane’a z Sotheby’s Institute of Art o to, kto dziś przewodzi światu, Omenaa Mensah odpowiedziała bez wahania: „Afryka”. Doprecyzowała, że na czele globalnych zmian stoją młodzi, kreatywni artyści z tego kontynentu. Zwróciła też uwagę na siłę demografii – 60 proc. mieszkańców Afryki ma mniej niż 25 lat, a do 2050 r. co czwarta osoba na świecie będzie Afrykańczykiem.

Kto przewodzi światu? Afryka. A mówiąc precyzyjniej, światu przewodzą młodzi, kreatywni afrykańscy artyści.

Jako przykład nowego modelu przywództwa Omenaa Mensah podała historię artystów z Akry, stolicy Ghany. Mimo sukcesów na Zachodzie wrócili oni do swoich lokalnych społeczności, aby tam tworzyć, edukować i dawać pracę. To właśnie taki sposób myślenia – globalne aspiracje połączone z lokalnym działaniem – jest, zdaniem Mensah, kluczem do zrozumienia współczesnej Afryki. Nawiązała przy tym do słynnej kampanii Steve’a Jobsa „Think Different”, podkreślając, że to afrykańscy twórcy są dziś tymi, którzy mają odwagę zmieniać świat.

Sztuka, która niesie ważne przesłanie

Mensah zilustrowała siłę afrykańskiej sztuki konkretnymi przykładami. Eddy Kamuanga Ilunga, artysta z Demokratycznej Republiki Konga – kraju posiadającego 70 proc. światowych zasobów koltanu, minerału niezbędnego do produkcji smartfonów – w swoich pracach przedstawia postacie o skórze przypominającej wnętrze telefonu. W ten sposób zmusza świat do refleksji nad tym, jak tragedia ludobójstwa i wyzysk w regionie są powiązane z globalną konsumpcją technologii.

Ci, którzy są wystarczająco odważni, aby myśleć, że mogą zmienić świat, są tymi, którzy to robią. I myślę, że w ten sposób afrykańscy artyści i kontynent afrykański zaczynają teraz bardziej oddziaływać i inspirować

Wymieniła także Ibrahima Mahamę z Ghany, który przekształca stare stacje kolejowe w centra artystyczne. Za pomocą ogromnych gobelinów opowiada o historii kolonializmu w największych muzeach świata, angażując w proces twórczy lokalne społeczności. Jak podkreśliła Mensah, to dowód na to, że „sukces to także odpowiedzialność”. Artyści tacy jak Mahama odnoszą międzynarodowe sukcesy, a jednocześnie czują się zobowiązani działać na rzecz swoich wspólnot. I mają potrzebę informowania świata o problemach Afryki – choćby o kryzysie wodnym w Ugandzie.

– Ci, którzy są wystarczająco odważni, aby myśleć, że mogą zmienić świat, są tymi, którzy to robią. I myślę, że w ten sposób afrykańscy artyści i kontynent afrykański zaczynają teraz bardziej oddziaływać i inspirować – mówiła Omenaa Mensah.

Most między Europą Środkowo-Wschodnią a Afryką

Dlaczego jednak Afryka powinna obchodzić Europę Środkowo-Wschodnią? Mensah przekonywała, że Polskę i Rumunię łączy z krajami afrykańskimi wspólnota doświadczeń.

– My, jako kraje, rozumiemy, co to znaczy być uciskanym i zniewolonym – mówiła, przywołując historię Polski.

Jej zdaniem ta wspólna przeszłość, a równocześnie brak kolonialnego obciążenia, stwarzają unikalną szansę na zbudowanie „uczciwej i otwartej relacji” oraz pomostu biznesowego między regionami.

– Dlaczego nie możemy zbudować mostu z Afryką? Moim zdaniem właśnie na tym polega nieszablonowe myślenie – podkreśliła działaczka filantropijna

My, jako kraje, rozumiemy, co to znaczy być uciskanym i zniewolonym... Dlaczego nie możemy zbudować mostu z Afryką? Moim zdaniem właśnie na tym polega nieszablonowe myślenie

Prezeska Omenaa Foundation od lat konsekwentnie realizuje tę wizję. Już od 11 lat prowadzi projekty w Ghanie, gdzie m.in. zbudowała szkołę. Każdego roku zabiera do Afryki około 50 przedsiębiorców i ludzi ze świata sztuki. Mogą na własne oczy zobaczyć potencjał kontynentu i zainspirować się tamtejszą kulturą. Inicjatywa przynosi wymierne efekty – powstają nowe projekty biznesowe, a zainteresowanie sztuką afrykańską stale rośnie.

Od wizji do realnego działania

Działalność Omeny Mensah to przykład skutecznego łączenia biznesu i filantropii. Stworzona przez nią platforma Top Charity stała się jednym z największych tego typu przedsięwzięć w Europie. Przyciąga globalne marki, takie jak BMW, Sotheby’s czy Bulgari. Zainteresowała także znane osobistości, w tym Willa Smitha, Joe Bidena czy Sir Richarda Bransona. Wszyscy oni chcą być kojarzeni z inicjatywami, które łączą sukces z odpowiedzialnością społeczną.

Przeczytaj: Sztuka, która pomaga. Top Charity Art w Pałacu w Wilanowie

Rumuńskich uczestników Impact Bucharest szczególnie poruszyła informacja, że podczas ostatniej gali charytatywnej jednym z najhojniejszych darczyńców był przedsiębiorca z Rumunii. Mensah podkreśliła, że jest otwarta na wspólne projekty także w tym kraju. Jej przesłanie w Bukareszcie było jasne. Afryka to kontynent ogromnych możliwości, a Europa Środkowo-Wschodnia ma wyjątkową pozycję, aby stać się jej kluczowym partnerem.

Napisaliśmy o tym, bo uznaliśmy to za ważne i ciekawe. Dla pełnej transparentności informujemy, że fundusz RiO, należący do Omeny Mensah i Rafała Brzoski, prezesa i akcjonariusza InPostu, jest inwestorem w XYZ.

Główne wnioski

1. Afryka jest przyszłością. Potencjał demograficzny i kreatywna energia młodego pokolenia artystów czynią z niej lidera globalnych zmian – kontynent, który myśli globalnie, ale działa lokalnie.
2. Sztuka ma siłę sprawczą. Nowoczesna sztuka afrykańska to nie tylko estetyka, ale także potężne narzędzie do podejmowania trudnych tematów społecznych i politycznych na arenie międzynarodowej.
3. Europa Środkowo-Wschodnia ma unikalną szansę. Brak kolonialnej przeszłości i wspólne doświadczenia historyczne dają krajom naszego regionu przewagę w budowaniu autentycznych, partnerskich relacji biznesowych i kulturalnych z Afryką.