Zaloguj się 
Dzieje się!
Pieniądze z Unii czekają na wzięcie. Ale tylko dla tych, którzy potrafią tworzyć połączenia
Miliardy euro czekają na przedsiębiorców – ale nie dla wszystkich. Zasady przyznawania unijnych pieniędzy sprawiają, że dostaną je ci, którzy potrafią łączyć. Nie wystarczy już sama innowacja – liczyć się będą projekty, które obniżają emisję CO2, digitalizują procesy, zamykają obiegi surowcowe i… da się to udowodnić w Excelu.
Z tego artykułu dowiesz się…
- Jakie unijne programy wspierają zieloną i cyfrową transformację firm.
- Dlaczego Komisja Europejska stawia na finansowanie dłużne i program InvestEU.
- Jak polskie przedsiębiorstwa wykorzystują unijne wsparcie w praktyce.
Komisja Europejska jasno określiła, jakie projekty mogą liczyć na dofinansowanie w ramach unijnej perspektywy finansowej 2021–2027. Wymagania odzwierciedlają wizję europejskiej gospodarki w najbliższej dekadzie. Szczególny nacisk kładzie się na efektywność energetyczną, cyfryzację, automatyzację, gospodarkę obiegu zamkniętego (GOZ) oraz badania i rozwój (B+R).
FEnIKS i FENG, czyli unijne pieniądze na zielone innowacje
Głównym programem, który może wesprzeć przedsiębiorców na drodze do transformacji energetycznej, jest FEnIKS – Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat i Środowisko. Z budżetem przekraczającym 29 mld euro, to jeden z największych programów w perspektywie 2021–2027. Jego celem jest wspieranie inwestycji, które mają zielony certyfikat. Obejmuje to m.in. modernizację systemów energetycznych, dostosowanie ich do zmian klimatycznych oraz poprawę bezpieczeństwa transportu.
Obok niego działa FENG (Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki), dysponujący 10 mld euro. Wspiera podmioty w obszarze innowacji, badań i rozwoju (B+R) oraz transformacji cyfrowej i zielonej. Z programu, nadzorowanego przez Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, mogą korzystać przedsiębiorcy, instytucje naukowe, konsorcja firm, ośrodki innowacji i instytucje otoczenia biznesu, które chcą realizować cele Europejskiego Zielonego Ładu, w tym neutralność klimatyczną i efektywność energetyczną.
Finansowanie inwestycji - gdzie go szukać
Kluczowym instrumentem wspierającym efektywność energetyczną jest kredyt ekologiczny. Skierowany jest do mikro, małych i średnich firm, które chcą uzyskać pieniądze na realizację inwestycji poprawiających efektywność energetyczną. Główny warunek to osiągnięcie co najmniej 30 proc. oszczędności zużycia energii pierwotnej.
Przedsiębiorcy, którzy ubiegając się o kredyt ekologiczny skorzystają z gwarancji bankowych, mogą otrzymać dodatkowe wsparcie w postaci dopłaty do kapitału.
Autobusy, które wygrywają konkursy i zmieniają miasta
Efektów zielonej transformacji współfinansowanej przez Unię Europejską nie trzeba daleko szukać – wystarczy wyjść na przystanek autobusowy. Solaris Bus & Coach, producent autobusów, dwukrotnie zdobył tytuł Bus of the Year. Najpierw w 2017 r. za elektrycznego Urbino 12, a w 2025 r. za wodorowego Urbino 18. To nie tylko sukces marketingowy, ale dowód na to, że polska firma dyktuje standardy zeroemisyjnej mobilności w Europie.
W ślad za Solarisem idą inni – m.in. HSW SA Oddział Autosan, który również rozwija linie produkcyjne autobusów niskoemisyjnych. Efekt? Polskie miasta kupują coraz więcej pojazdów elektrycznych i wodorowych, często współfinansowanych właśnie z programu FEnIKS lub FENG.
Automatyzacja – polska fabryka wchodzi w XXI wiek
Zielona energia to tylko część priorytetów Unii Europejskiej. Robotyzacja i automatyzacja są kolejnymi obszarami, w których można liczyć na pieniądze z Brukseli. W ostatnich latach automatyka przemysłowa przeszła ogromną ewolucję – od pierwszych robotów spawalniczych w halach po systemy zdolne do zautomatyzowanej obróbki kadłubów generatorów gazu dla lotniczych silników turbośmigłowych.
Duży skok jakościowy widać także w branży automotive. Firmy wprowadzają systemy AOI (Automatic Optical Inspection) i budują cyberfizyczne systemy przepływu danych, znane jako cyfrowe bliźniaki. Przykładem rozwiązania wykorzystującego sztuczną inteligencję jest AIWeldBot firmy Techmark. Robot nie tylko spawa, ale także dobiera parametry, kontroluje proces i ocenia jakość spoiny w czasie rzeczywistym, ucząc się podczas każdej operacji.
AI znajduje zastosowanie również w logistyce, gdzie wdraża się autonomiczne systemy depaletyzacji towarów w mroźniach. Przy temperaturze –22 st. C, w ekstremalnie trudnych warunkach dla człowieka, maszyny z inteligentną identyfikacją wizyjną zapewniają powtarzalność i eliminują ryzyko błędu ludzkiego.
Badania i rozwój – laboratorium jako model biznesowy
Ostatni z pięciu priorytetów to badania i rozwój (B+R). W logice programu FENG nie są one dodatkiem do produkcji, lecz samodzielną kategorią działalności wartą wsparcia. Najlepszym przykładem jest Selvita. To polska firma, której model biznesowy w całości opiera się na badaniach i rozwoju leków. Czyli od walidacji celu terapeutycznego, przez chemię medyczną, farmakologię, DMPK (farmakokinetykę i metabolizm leku), aż po nauki o białkach.
Firma zapewnia także wsparcie w rozwoju leków, szczególnie w obszarach takich jak analityka, mikrobiologia, formułowanie i wytwarzanie partii do badań klinicznych. Z osiągnięć Selvity korzysta m.in. Krakowski Instytut Technologiczny, który w ramach Sieci Badawczej Łukasiewicz przygotowuje nową strategię dostarczania leków w terapii hormonozależnych nowotworów piersi.
Komentarz partnera cyklu
Sposoby dofinansowań
Taką rolę ma pełnić finansowanie dłużne, wspierane przez program InvestEU. Daje on możliwość instytucjom finansowym podejmowania większego ryzyka w celu pośredniego wsparcia realizacji unijnych priorytetów politycznych, takich jak innowacje, cyfryzacja, zrównoważony rozwój czy tworzenie miejsc pracy. W praktyce oznacza to, że Komisja Europejska nie przekazuje pieniędzy bezpośrednio firmom, lecz gwarantuje bankom część ryzyka kredytowego.
Na polskim rynku coraz większą popularność zyskują leasingi i kredyty ze wsparciem InvestEU – warto więc o nie pytać, zwłaszcza gdy dostęp do finansowania jest utrudniony z powodu ograniczonych możliwości zabezpieczeń lub wykorzystania limitu de minimis (kredyt InvestEU nie wlicza się do tego limitu).
Uruchomiony we wrześniu Kredyt InvestEU ze wsparciem InvestEU przeznaczony jest dla firm MŚP oraz small mid-cap [firma średniej wielkości z górnej granicy segmentu MŚP – przyp. red.], które działają w obszarach cyfryzacji i innowacji, uznanych przez UE za strategiczne. Innowacje te mogą dotyczyć technologii, procesów, produktów, usług lub modeli biznesowych, w których ryzyko ma zarówno charakter technologiczny, jak i rynkowy.
Główne wnioski
- Unia Europejska premiuje projekty, które realnie wspierają transformację energetyczną, cyfryzację i innowacje – oraz których efekty da się mierzyć.
- Coraz większą rolę odgrywa finansowanie zwrotne, takie jak kredyty i leasingi z gwarancjami InvestEU, zastępujące tradycyjne dotacje.
- Przykłady firm Solaris i Selvita pokazują, że polskie przedsiębiorstwa potrafią skutecznie wykorzystywać unijne pieniądze do rozwoju i ekspansji.
