Podatkowy prezent na koniec roku. Jak obniżyć PIT i jednocześnie budować oszczędności?
Końcówka roku to nie tylko czas podsumowań, ale też jedna z ostatnich okazji, by realnie wpłynąć na wysokość podatku, który zapłacimy w rozliczeniu wiosną. Jednym ze sposobów na zmniejszenie podatku dochodowego PIT jest skorzystanie z ulg w ramach Indywidualnego Konta Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE) – tłumaczy w najnowszym odcinku „Można jaśniej” ekspert emerytalny i rynku pracy Oskar Sobolewski z HRK Payroll Consulting. Jakie są limity i o ile realnie można obniżyć podstawę opodatkowania?
Z tego odcinka dowiesz się…
- Jak działa IKZE i w jaki sposób pozwala obniżyć podstawę opodatkowania PIT już w trakcie oszczędzania.
- Jakie są limity wpłat na IKZE dla pracowników i przedsiębiorców oraz jaką realną korzyść podatkową można dzięki nim uzyskać.
- Czym IKZE różni się od IKE, OIPE i PPK oraz kiedy warto łączyć różne formy oszczędzania na emeryturę.
IKZE wyróżnia się tym, że wpłaty dokonane w danym roku podatkowym można odliczyć od podstawy opodatkowania w rozliczeniu PIT składanym kolejnej wiosny.
– To ulga, z której korzystamy już w trakcie oszczędzania, a nie dopiero na końcu. W 2025 r. możesz uzyskać dzięki IKZE ulgę podatkową ponad 3 tys. zł, a jeśli osoba oszczędzająca w IKZE prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą – prawie 5 tys. zł. Dotyczy to osób w II progu podatkowym – podkreśla Oskar Sobolewski.
Wideocast
Powiększ video
Wideocast
Powiększ audio
Limity wpłat i realna korzyść
Limit wpłat na IKZE zależy od formy zatrudnienia. Dla osób zatrudnionych na etacie lub na umowach cywilnoprawnych jest on niższy niż dla przedsiębiorców prowadzących własną działalność gospodarczą. W praktyce oznacza to możliwość wpłacenia kilku-kilkunastu tysięcy złotych w roku.
Limity IKZE 2025 (aktualne na koniec 2025):
- Osoby prowadzące pozarolniczą działalność: 15 611,40 zł;
- Pozostałe osoby: 10 407,60 zł.
To jednak górne limity, a nie obowiązek wpłacenia dokładnie takich kwot. Jak podkreśla Sobolewski, możemy wpłacić tysiąc, dwa, pięć tysięcy złotych. Nie ma minimalnej kwoty, liczy się to, na co nas realnie stać.
Trzeba przy tym pamiętać, że ulga nie oznacza zwrotu całej wpłaconej kwoty. Zmniejsza ona podstawę opodatkowania, co przekłada się na obniżenie podatku o kilkaset lub kilka tysięcy złotych. W zależności od wysokości dochodów i wykorzystanego limitu.
IKZE kontra IKE i OIPE
W „Można jaśniej” ekspert emerytalny i rynku pracy porównuje IKZE z innymi narzędziami oszczędzania emerytalnego – IKE oraz OIPE.
IKE (Indywidualne Konto Emerytalne) i OIPE (Ogólnoeuropejski Indywidualny Produkt Emerytalny) nie dają ulgi podatkowej w trakcie oszczędzania, ale środki z nich są zwolnione z podatku od zysków kapitałowych przy wypłacie.
– W IKE i OIPE korzyść podatkowa jest na wyjściu, w IKZE – na wejściu – podkreśla Sobolewski.
OIPE to z kolei nowy produkt, który pozwala przenosić środki między krajami UE. To ważne w kontekście mobilnej kariery zawodowej.
Systematyczność zamiast jednorazowych wpłat
Choć ostatni miesiąc roku to moment, kiedy wiele osób decyduje się na jednorazową wpłatę, ekspert zachęca do regularności.
– 500 zł miesięcznie jest dla wielu osób łatwiejsze do udźwignięcia niż jednorazowe kilka tysięcy. Nawet niewielkie, stałe wpłaty mogą się z czasem zsumować do znaczących kwot – zachęca Sobolewski.
Warto pamiętać, że środki zgromadzone na IKZE są prywatne. Choć wypłata przed czasem (przed osiągnięciem 65. roku życia) jest możliwa, to wiąże się z pewnymi formalnościami i kosztami.
Obok IKZE, IKE i OIPE funkcjonują Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK). To automatyczne programy oszczędzania wdrażane w firmach. Automatyczny zapis do PPK odbywa się co 4 lata, kolejny taki będzie miał miejsce w 2027 roku. Jeśli jednak ktoś ma prawdo do korzystania z PPK, nie musi czekać na automatyczny zapis, warto zrobić to samodzielnie w dowolnym momencie.
- Finansowanie PPK:
- Pracownik – wpłaca 2 proc. wynagrodzenia potrącanego co miesiąc z pensji (może zostać obniżona do 0,5 proc. przy niskich zarobkach);
- Pracodawca – wpłaca 1,5 proc. wynagrodzenia miesięcznie (może zwiększyć do 2,5 proc.);
- Państwo: na konto oszczędzającego wpłaca 250 zł wpłaty powitalnej, następnie – przy spełnieniu warunków (brak zwrotów i pozostanie w PPK) – dopłaca 240 zł każdego roku.
Myśl długoterminowo
Oskar Sobolewski podkreśla, że choć emerytura bywa odległa w wyobrażeniu, realnie przychodzi szybciej niż się wydaje. Regularne oszczędzanie i świadome korzystanie z dostępnych narzędzi podatkowych to sposób na bezpieczniejszą przyszłość finansową.
O tym, w jaki sposób odkładać na emeryturę i jednocześnie oszczędzać na podatkach dowiesz się z najnowszego odcinka „Można jaśniej”.
Główne wnioski
- IKZE to jedno z nielicznych narzędzi, które daje korzyść podatkową „tu i teraz”, a nie dopiero przy wypłacie środków. Obniżenie podstawy opodatkowania może przełożyć się na realne oszczędności rzędu kilkuset do nawet kilku tysięcy złotych rocznie.
- Wysokość wpłat na IKZE można elastycznie dopasować do swoich możliwości finansowych, bez obowiązku wykorzystania całego limitu. Nawet mniejsze, regularne kwoty mają sens i budują kapitał w długim terminie.
- IKZE, IKE, OIPE i PPK nie konkurują ze sobą, lecz się uzupełniają, oferując różne momenty korzyści podatkowych przy budowaniu oszczędności. Świadome łączenie tych rozwiązań zwiększa bezpieczeństwo finansowe na emeryturze.