Pomysły nowych ograniczeń dostępności alkoholu i alkomat w Sejmie. Porażka Trzaskowskiego zachęciła posłów

Porażka Rafała Trzaskowskiego w Radzie miasta stołecznego Warszawy uruchomiła serię inicjatyw na rzecz ograniczenia dostępności alkoholu.

Przypomnijmy: w ubiegłym tygodniu warszawscy radni rządzącej miastem Koalicji Obywatelskiej nie zgodzili się na przyjęcie złożonego przez prezydenta Trzaskowskiego projektu uchwały o zakazie sprzedaży alkoholu poza lokalami gastronomicznymi w godzinach 23-6. Miał wejść w życie po trzech miesiącach od uchwalenia. Podobny projekt złożyli radni Lewicy i stowarzyszenia Miasto Jest Nasze. Zakładał on jednak zakaz w godzinach 22-6 i miał wejść w życie po 30 dniach.

Przeczytaj: Był za prohibicją, a potem wycofał własny projekt. Dlaczego prezydent Warszawy przegrywa z radnymi KO?

Trzaskowski przegrał z radnymi KO. Będzie ciąg dalszy

Ostatecznie żaden z projektów nie został przyjęty. Rafał Trzaskowski przekonał radnych jedynie do ograniczenia nocnej sprzedaży alkoholu w centralnych dzielnicach: Pradze Północ i Śródmieściu. W tym tygodniu ma się odbyć w tej sprawie nadzwyczajna sesja Rady Miasta.

Rafał Trzaskowski twierdzi ponadto, że w ciągu tygodnia przekonał radnych KO do wprowadzenia od czerwca przyszłego roku nocnego zakazu sprzedaży alkoholu w sklepach i na stacjach benzynowych na terenie całego miasta.

Antyalkoholowe projekty w Sejmie

Nieudana próba ograniczenia sprzedaży alkoholu w Warszawie zachęciła do działania posłów. W minionym tygodniu w Sejmie złożono trzy antyalkoholowe projekty ustaw. Zarówno Nowa Lewica jak i Polska 2050 złożyły projekty nowelizacji ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałania alkoholizmowi. Oba projekty zakładają ograniczenie dostępności alkoholu oraz jego reklamy.

Projekt Nowej Lewicy zakłada:

• całkowity zakaz reklamy i promocji wszystkich napojów alkoholowych, w tym piwa;
• zakaz sprzedaży alkoholu na stacjach paliw, w zakładach leczniczych oraz w godzinach nocnych na terenie całego kraju (22-6);
• wprowadzenie obowiązku weryfikacji wieku przy zakupie;
• zakaz sprzedaży alkoholu poniżej sumy podatku akcyzowego i VAT;
• uregulowanie sprzedaży internetowej wyłącznie z odbiorem osobistym po okazaniu dokumentu tożsamości.

Projekt Polski 2050 zakłada:

• zakaz reklamy napojów alkoholowych oraz zamienników 0 proc.;
• przyznanie gminom uprawnień do wprowadzenia zakazu sprzedaży alkoholu do godz. 9;
• wyższe opłaty za zezwolenia na sprzedaż alkoholu;
• zakaz sprzedaży "małpek" w innych opakowaniach niż ze szkła i metalu;
• zakaz sprzedaży produktów stylizowanych na alkohol;
• obowiązek ostrzeżeń graficznych o szkodliwości alkoholu na opakowaniach;
• zakaz promocji cenowych oraz loterii, w których wygraną jest alkohol;
• zakaz sprzedaży alkoholu na stacjach benzynowych (w okresie przejściowym zakaz obowiązywałby w nocy w godz. 22-6);
• zaostrzenie kar za łamanie tych przepisów.

Przeczytaj: Powraca pomysł wycofania alkoholu ze stacji benzynowych. Branża mówi o dyskryminacji i straszy wzrostem cen paliw

Alkomat dla posłów

Polska 2050 złożyła ponadto projekt nowelizacji ustawy o mandacie posła i senatora. Zmiany mają umożliwić marszałkowi prowadzącemu obrady skierowanie na badanie alkomatem posła lub senatora, którego zachowanie wskazuje na bycie pod wpływem alkoholu. Posłowie Polski 2050 zwracają uwagę, że takie przypadki zdarzały się nawet w bieżącej kadencji Sejmu. Głośno było o pośle Konfederacji Ryszardzie Wilku, który przy wsparciu klubowego kolegi musiał opuścić salę plenarną. Polityk przyznał, że walczy z chorobą alkoholową.

– Poseł ma prawo odmówić tego badania i wtedy powinien opuścić salę obrad. Marszałek może użyć narzędzia, którym jest wykluczenie z obrad. Naprawdę zdecydowanej większości z nas nigdy by nie przyszło do głowy, żeby pod jakimkolwiek wpływem czegokolwiek przyjść na salę, gdzie decydują się ludzkie losy. Ale skoro mieliśmy takie przypadki, to nie chciałbym, żebym ja czy kolejny marszałek był stawiany przed takim oto zarzutem: wiedzieliście, zdarzało się i nic nie zrobiliście – mówił w środę w Sejmie marszałek Szymon Hołownia.

Dodał, że jego gabinet brał udział w pracach nad projektem. Wyraził również nadzieję, że projekty trafią pod obrady Sejmu jeszcze przed jego ustąpieniem z funkcji marszałka (13 listopada). Projektami nowelizacji ustawy o wychowaniu w trzeźwości ma zająć się komisja zdrowia, a zmianami w ustawie o mandacie posła i senatora komisja regulaminowa.

Antyalkoholowe projekty ustaw. Reakcje polityków

Ograniczenia dostępności alkoholu nie ma na zaprezentowanej niedawno liście priorytetów rządu. Ministra zdrowia Jolanta Sobierańska-Grenda przyznała w czwartek w TVP Info, że popiera ograniczenie dostępności alkoholu. Dodała, ze Ministerstwo Zdrowia analizuje projekty Nowej Lewicy i Polski 2050.

Rzecznik rządu Adam Szłapka po wtorkowym posiedzeniu Rady Ministrów przyznał, że projekty nie były omawiane na forum rządowym. Niedawna postawa warszawskich radnych KO, a także reakcje na nią, pokazały, że KO była podzielona w tej sprawie na poziomie samorządowym. Trudno na razie ocenić jak największy koalicyjny klub podejdzie do ograniczeń na poziomie centralnym.

Wicemarszałek Sejmu oraz szef klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego Piotr Zgorzelski przyznał, że jest przeciwko takim ograniczeniom. Na antenie Radia Zet nazwał nocne ograniczenie sprzedaży alkoholu mianem represji.

Prezes Prawa i Sprawiedliwości Jarosław Kaczyński przyznał w środę, że poparłby całkowity zakaz nocnej sprzedaży alkoholu na poziomie ogólnopolskim.

– W tej chwili spożycie alkoholu jest zdecydowanie zbyt wysokie. Natomiast metoda walki z pijaństwem po prostu, alkoholizmem, to jest sprawa zawsze sporna – powiedział Jarosław Kaczyński pytany przez dziennikarzy w Sejmie.

Lider PiS dodał, że to jego osobiste zdanie, które nie musi mieć przełożenia na resztę partii. W wielu samorządach radni PiS nie popierali ograniczeń. Także tych, w których to głosami radnych KO wprowadzano ograniczenia sprzedaży alkoholu -

Zakaz nocnej sprzedaży alkoholu. Poparcie dla ograniczeń

Do tej pory ograniczenie sprzedaży alkoholu wprowadzono w 165 gminach. To niemal 7 proc. gmin w całej Polsce.

Wykres interaktywny

Pełny ekran

W połowie 2024 r. w Warszawie przeprowadzono konsultacje społeczne, w których wzięło udział ponad 8 tys. osób. Za zakazem nocnej sprzedaży alkoholu opowiedziało się 81 proc. Aż 97 proc. poparło wprowadzenie takiego ograniczenia w całym mieście, a nie tylko w centralnych dzielnicach. Jedynie 18 proc. było przeciwko ograniczeniom.

Już po głośnej sesji warszawskich radnych pracownia IBRiS przeprowadziła badanie dla Polskiej Agencji Prasowej. Ankieterzy zapytali Polaków o poparcie dla nocnego zakazu sprzedaży alkoholu. Z badania wynika, że prawie siedmiu na dziesięciu Polaków jest za wprowadzeniem w swojej miejscowosci nocnego zakazu sprzedaży alkoholu. Za zakazem sprzedaży alkoholu w sklepach w godzinach 23-6 jest 68 proc. badanych. Przeciwnicy zakazu stanowią 28,3 proc.

W większym stopniu zakaz popierają kobiety. To 80,1 proc. badanych kobiet. Spośród mężczyzn za zakazem jest 57,8 proc. Liczną grupą popierającą ograniczenie są młodzi w wieku 18-29 lat. Spośród nich za zakazem opowiada się 73 proc. badanych.

Główne wnioski

1. Projekt Nowej Lewicy zakłada m.in. całkowity zakaz reklamy i promocji alkoholu, zakaz sprzedaży alkoholu na stacjach benzynowych oraz nowe restrykcje związane z weryfikacją wieku kupujących alkohol (także online).
2. Polska 2050 postuluje przyznanie gminom większych uprawnień w ograniczaniu sprzedaży alkoholu, zakaz promocji z nagrodą w postaci alkoholu, zakaz sprzedaży alkoholu na stacjach benzynowych oraz zakaz sprzedaży produktów stylizowanych na alkohol. Ponadto Polska 2050 chce umożliwić badanie alkomatem posłów i senatorów, którzy w czasie obrad mogą być pod wpływem alkoholu.
3. W koalicji są różnice zdań ws. ograniczania dostępności alkoholu. Na inicjatywy Nowej Lewicy i Polski 2050 przychylnie patrzy ministra zdrowia Jolanta Sobierańska-Grenda. Ogólnopolski zakaz nocnej sprzedaży alkoholu w sklepach poparłby prezes PiS Jarosław Kaczyński, jednak nie oznacza to poparcia ze strony całej partii dla tego typu rozwiązań.