Przestępstwa drogowe. Dwa ministerstwa przygotowują zmiany w prawie

W miniony piątek w Warszawie doszło do tragicznego wypadku. Około godz. 17.15, na oznakowanym przejściu dla pieszych w rejonie skrzyżowania ulic Ordona i Jana Kazimierza, kierowca dostawczego busa potrącił 14-letniego chłopca. 43-letni kierowca nie udzielił pomocy i uciekł z miejsca zdarzenia. Pochodzący z Ukrainy nastolatek zmarł w szpitalu wskutek odniesionych obrażeń.

W sobotę wieczorem sprawca został zatrzymany. To Andrzej K., wielokrotnie notowany za posiadanie narkotyków i pomoc w nielegalnym przekraczaniu granicy. Miał sądowy zakaz prowadzenia pojazdów, a w chwili zatrzymania był pod wpływem alkoholu – stężenie wynosiło prawie 2 promile. Na wniosek prokuratury trafił do aresztu na trzy miesiące.

Według serwisu brd24.pl kierowca pracował dla firmy kurierskiej UPS. Jak podała firma, sprawca wypadku był zatrudniony przez podwykonawcę.

Reakcja ministra cyfryzacji

Po wypadku pracodawcy zaapelowali o stworzenie systemu szybkiej weryfikacji kierowców, który automatycznie informowałby o utracie uprawnień do prowadzenia pojazdów. We wtorek Krzysztof Gawkowski zapowiedział, że jeszcze w styczniu firmy transportowe i pośredniczące będą mogły automatycznie sprawdzać uprawnienia swoich kierowców.

– Dajemy firmom transportowym możliwość automatycznego weryfikowania, czy ich kierowcy mają uprawnienia do prowadzenia pojazdów. Dzięki temu będą mogły codziennie bezpłatnie sprawdzać, czy któremuś z ich kierowców nie zatrzymano prawa jazdy. Obecnie każdy może to zrobić przez stronę internetową, ale dzięki integracji systemów przez API proces ten będzie w pełni automatyczny – oznajmił Krzysztof Gawkowski.

Dzięki temu będą mogły codziennie bezpłatnie sprawdzać, czy któremuś z ich kierowców nie zatrzymano prawa jazdy.

Już teraz można zweryfikować uprawnienia kierowców przy pomocy rządowej usługi cyfrowej „Sprawdź uprawnienia kierowcy”. Aby uzyskać dane, wystarczy podać imię i nazwisko kierowcy oraz numer blankietu dokumentu (prawa jazdy, pozwolenia na kierowanie tramwajem lub tymczasowego elektronicznego prawa jazdy).

Propozycja Ministerstwa Sprawiedliwości

To jednak nie koniec zmian, które mogą dotknąć przestępców drogowych. Ministerstwo Sprawiedliwości ukończyło we wtorek projekt zmian w prawie. Jeśli nowe przepisy wejdą w życie, zdarzenia takie jak piątkowa tragedia będą kwalifikowane jako zabójstwo drogowe. Projekt zakłada zaostrzenie kar za niebezpieczną jazdę oraz spowodowanie wypadku ze skutkiem śmiertelnym.

– Stop bandytom drogowym! Zrobimy wszystko, co w naszej mocy, żeby to osiągnąć. Przepisy wyszczególnią okoliczności wypadków związane z rażącym przekroczeniem prędkości lub prowadzeniem pojazdów mimo zakazu. Jeśli takie działania doprowadzą do skutku śmiertelnego, będą traktowane jako przestępstwo z odrębnymi karami – zapowiedział minister sprawiedliwości Adam Bodnar.

Przepisy wyszczególnią okoliczności wypadków związane z rażącym przekroczeniem prędkości lub prowadzeniem pojazdów mimo zakazu. Jeśli takie działania doprowadzą do skutku śmiertelnego, będą traktowane jako przestępstwo z odrębnymi karami.

– Osoby łamiące sądowy zakaz będą surowo karane i mocno odczują proponowane przez nas zmiany. Projekt nowego prawa jest już przygotowany. Na dniach ruszamy z procesem rządowym – podkreślił wiceminister sprawiedliwości Arkadiusz Myrcha.

Jednym z kluczowych elementów planowanych zmian jest zaostrzenie sankcji wobec kierowców łamiących sądowe zakazy prowadzenia pojazdów. Zgodnie z proponowanymi przepisami sąd będzie mógł orzec dożywotni zakaz prowadzenia pojazdów w przypadku naruszenia zakazu. Ponadto wprowadzona ma zostać możliwość konfiskaty pojazdu oraz minimalne świadczenie pieniężne w wysokości 10 tys. zł jako środki odstraszające.

Resort sprawiedliwości planuje również utworzenie publicznego rejestru osób z dożywotnim zakazem prowadzenia pojazdów mechanicznych.

Według ministerialnego projektu nie będzie już możliwości redukcji punktów karnych za najcięższe wykroczenia drogowe poprzez szkolenia w Wojewódzkim Ośrodku Ruchu Drogowego.

Nowe kary dla pijanych kierowców

Znaczące modyfikacje obejmują również przepisy dotyczące prowadzenia pojazdów pod wpływem alkoholu. Jeśli kierowca ma od 0,5 do 1,5 promila alkoholu we krwi lub jest objęty zakazem prowadzenia pojazdów, sąd będzie mógł orzec przepadek pojazdu. W przypadku, gdy stężenie alkoholu przekracza 1,5 promila, sąd będzie zobowiązany do konfiskaty pojazdu.

Dla kierowców prowadzących pojazd z zawartością alkoholu powyżej 1,5 promila planowane jest wprowadzenie przepisu do Kodeksu karnego, który uniemożliwi zawieszenie kary pozbawienia wolności.

Nowe przepisy przewidują również kary za udział w nielegalnych wyścigach samochodowych. Za takie wykroczenie może grozić kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. Dodatkowo uczestnicy nielegalnych wyścigów będą musieli liczyć się z wyższymi stawkami ubezpieczenia OC.

Przepisy dotyczące zatrzymania prawa jazdy za przekroczenie prędkości o ponad 50 km/h zostaną rozszerzone na drogi jednojezdniowe dwukierunkowe poza obszarem zabudowanym.

Zmiany dla nowych kierowców

Nowych kierowców będzie obowiązywał okres próbny z niższymi limitami dopuszczalnej prędkości oraz obowiązkowymi szkoleniami uzupełniającymi.

17-latkowie będą mogli uzyskać prawo jazdy, jednak wyłącznie z możliwością prowadzenia pojazdu w towarzystwie co najmniej 24-letniego opiekuna posiadającego prawo jazdy od minimum pięciu lat.

Koniec prac w tym półroczu

Prace międzyresortowego zespołu zostały zakończone. Pakiet przygotowany przez Ministerstwo Infrastruktury znajduje się na etapie rządowym. Projekt Ministerstwa Sprawiedliwości, opracowany we współpracy z Ministerstwem Spraw Wewnętrznych i Administracji, ma w najbliższych dniach trafić do wykazu prac legislacyjnych Rady Ministrów. Konsultacje mają rozpocząć się jeszcze w styczniu.

– Chcemy, żeby ten projekt trafił do Sejmu w pierwszym kwartale i został przedłożony prezydentowi do podpisu w pierwszym półroczu 2025 r. – zadeklarował wiceminister Arkadiusz Myrcha.

Główne wnioski

1. Wicepremier Krzysztof Gawkowski do końca stycznia ma dać pracodawcom możliwość automatycznej weryfikacji zatrudnianych przez nich kierowców.
2. Już teraz można sprawdzać uprawienia kierowców przez rządową usługę internetową „Sprawdź uprawienia kierowcy”. Narzędzie zaproponowane przez ministra cyfryzacji ma działać automatycznie.
3. Równolegle Ministerstwo Sprawiedliwości ukończyło prace nad projektem ustawy zaostrzającej kary wobec sprawców przestępstw drogowych.