Rage bait wybrane przez Oxford na słowo roku. „Sygnalizuje głębszą zmianę w sposobie mówienia o uwadze"

„Nie rage-baitujemy Cię, wybierając dwa słowa – choć byłoby to zgodne ze znaczeniem tego terminu!” – tak drugie najstarsze wydawnictwo uniwersyteckie na świecie ogłosiło termin rage bait Oksfordzkim Słowem Roku 2025. W poprzednich latach wygrywały takie sformułowania jak brain rot czy rizz.

W trwającym trzy dni głosowaniu wzięło udział 30 tys. osób, a Oxford University Press – bo o tym wydawnictwie mowa – opublikowało wyniki w niedzielę 30 listopada. Pytanie, czy termin trafi do prestiżowego słownika Oxford English Dictionary.

Rage bait, aura farming i biohack

W 22. edycji plebiscytu głosujący mieli do dyspozycji trzy opcje – rage bait, aura farming i biohack – dobrane przez ekspertów z wydawnictwa. Głosy internautów nie były jednak jedynym czynnikiem, który zdecydował o zwycięzcy. Analitycy Oxford University Press wzięli też pod uwagę opinię publiczną oraz dane leksykalne, a wybór nie był taki oczywisty.

Kandydat nr 1: aura farming

Po raz pierwszy użyte w przestrzeni internetowej w 2023 r. jednak prawdziwy szczyt popularności sformułowanie aura farming osiągnęło w 2025 r. za sprawą 11-latka z Indonezji, Rayyana Arkana Dikhi. Jego spokojny taniec na dziobie łódki w trakcie wyścigu wioślarskiego podbił internet, generując ogromne zasięgi.

Jak tłumaczy Oxford University Press, ten rzeczownik oznacza „kultywowanie imponującej, atrakcyjnej lub charyzmatycznej osobowości lub wizerunku publicznego przez zachowanie lub prezentowanie się w sposób mający na celu subtelne przekazanie pewności siebie, opanowania lub tajemniczości”.

Kandydat nr 2: biohack

Drugi kandydat to czasownik oznaczający „próbę poprawienia lub zoptymalizowania swojej sprawności fizycznej, lub umysłowej, zdrowia, długowieczności, lub samopoczucia przez zmianę diety, rutynowych ćwiczeń fizycznych lub stylu życia, lub przez stosowanie innych środków, takich jak leki, suplementy, lub urządzenia technologiczne”.

Eksperci wydawnictwa odnotowali w 2025 r. dwukrotny wzrost użycia terminu biohack. „Chociaż część zabiegów i interwencji stosowanych przez twardych biohakerów jest poza zasięgiem większości z nas, wydajemy się nieustannie zafascynowani próbami oszukania chorób, starości, a nawet samej śmierci”.

Kandydat nr 3 i zwycięzca: rage bait

Zwycięzca tegorocznej edycji plebiscytu to młodszy kuzyn clickbaitu, czyli przyciągania uwagi odbiorców z pomocą tytułów bądź miniaturek, które wyolbrzymiają znaczenie treści materiału.

Sformułowanie ragebait jest połączeniem słów rage (z ang. wściekłość) i bait (z ang. przynęta). Oznacza „treści internetowe celowo zaprojektowane tak, aby wywołać gniew lub oburzenie przez frustrację, prowokację lub obrazę, zazwyczaj publikowane w celu zwiększenia ruchu, zaangażowania na określonej stronie internetowej lub koncie w mediach społecznościowych”.

Po raz pierwszy zostało użyte w 2002 r. na forum Usenet, w 2025 r. częstotliwość jego użycia wzrosła trzykrotnie.

„Nasi eksperci zauważyli, że w tym roku wykorzystanie rage bait-ów ewoluowało, sygnalizując głębszą zmianę w sposobie, w jaki mówimy o uwadze – o tym, ile czasu jej poświęcamy, jak jej poszukujemy – oraz o zaangażowaniu i etyce w internecie” – tłumaczą autorzy zestawienia.

Zwycięstwo w konkursie nie oznacza jednak, że termin rage bait trafi do renomowanego słownika Oxford English Dictionary. Ale dodanie do słownika zeszłorocznego zwycięzcy – oznaczającego gnicie mózgu, czyli terminu brain rot – sugeruje, że to się może stać.

Tymczasem w Cambridge...

Oksfordzkie Słowo Roku nie jest jednak jedynym tego typu plebiscytem w anglojęzycznym świecie. Rywal wydawnictwa uniwersyteckiego z Oksfordu i najstarsze wydawnictwo uniwersyteckie na świecie, Cambridge University Press, od 2015 r. organizuje wraz z Cambridge Assessment własny konkurs: Słowo Roku Słownika Cambridge.

Tegorocznym zwycięzcą okazał się przymiotnik parasocial, który „dotyczy poczucia więzi między kimś a znaną osobą, której ta osoba nie zna”. Chodzi tu o postaci z książek, filmów, seriali czy nawet istniejących osób, np. sportowców, influencerów bądź celebrytów.

W poprzednich edycjach także wygrywały określania związane z nowymi technologiami i Internetem – w 2023 r. zwycięzcą okazało się słowo hallucinate (z ang. halucynować), odnoszące się do tzw. halucynacji modeli AI, czyli bazowania na nieistniejących źródłach. W 2024 r. wygrał za to czasownik manifest (z ang. manifestować). Twórcy konkursu wyróżnili w ten sposób zjawisko zmiany znaczenia słowa, które wcześniej oznaczało „pokazać coś wyraźnie poprzez znaki lub działania”, a za sprawą celebrytów nabrało nowego znaczenia. Jest nim, jak podaje sam słownik Cambridge „stosowanie takich metod jak wizualizacja i afirmacja, aby pomóc sobie wyobrazić osiągnięcie celu”.

A nad Wisłą?

Przenikanie anglojęzycznych zwrotów jest szczególnie widoczne w Polsce – spośród 15 kandydatów na Młodzieżowe Słowo Roku 2025 aż dziewięć pochodzi z języka Szekspira. Wśród nich jest właśnie zwycięzca Oksfordzkiego Słowa Roku 2024 – brainrot. Reszta to bro, fr, freaky GOAT, lowkey, slay, tuff i twin.

Ich „polskimi” oponentami są szponcić/szpont, szacun i klasa. Na liście jest też polsko-angielska hybryda – OKPA, czyli połączenie pochodzącego z angielskiego skrótu ok oraz polskiego pa. Ostatnimi dwoma słowami są trudne do skategoryzowania 6 7 oraz skibidi.

Głosowanie na tegoroczne Młodzieżowe Słowo Roku dobiegło końca w niedzielę 30 listopada, czyli dokładnie w dniu ogłoszenia Oksfordzkiego Słowa Roku 2025. Podobnie jak w przypadku angielskiego odpowiednika, MSR wyłania jury, biorąc jednak pod uwagę głosy internautów.

Zwycięzcę plebiscytu na Młodzieżowe Słowo Roku poznamy w poniedziałek 8 grudnia.

Główne wnioski

1. Rage bait to „treści internetowe celowo zaprojektowane tak, aby wywołać gniew lub oburzenie przez frustrację, prowokację lub obrazę". Wybór terminu na Oksfordzkie Słowo Roku 2025 odzwierciedla zmianę w sposobie funkcjonowania internetu.
2. Choć słowa roku wybierane przez wydawnictwa uniwersytetów w Oxford i Cambridge się różnią, to dominują terminy opisujące nowe formy relacji i zachowań w przestrzeni cyfrowej, co pokazuje, że język angielski dynamicznie reaguje na trendy i zmiany zachodzące w internecie.
3. Wpływ języka angielskiego na polski – zwłaszcza wśród młodych osób – jest bardzo duży, o czym świadczy fakt, że większość kandydatów na Młodzieżowe Słowo Roku 2025 pochodzi z języka Szekspira.