Rumunia: nowa gospodarcza gwiazda?

Rumunia kojarzy się Polakom rozmaicie, ale raczej nie z gospodarczym sukcesem. Niesłusznie. Rumuńska gospodarka rozwijała się w ostatnich latach niemal tak szybko jak polska. A w ubiegłym roku awansowała na pozycję drugiej największej w Europie Środkowo-Wschodniej, wyprzedzając Czechy.

Rumuński wzrost wyróżnia się nawet na tle sukcesu całej Europy Środkowo-Wschodniej

„Romania on the rise: Europe’s new economic powerhouse?” – to tytuł raportu przygotowany przez XYZ, który dzisiaj, 23 października, ma swoją premierę na konferencji Impact w Bukareszcie. W raporcie przeanalizowaliśmy historię szybkiego wzrostu rumuńskiej gospodarki i wskazaliśmy kluczowe przyczyny, które za tym stały. Opisaliśmy także szanse i ryzyka, przed którymi będzie stała Rumunia w najbliższych latach.

Ostatnie 30 lat to okres niezwykłego rozwoju gospodarczego naszej części Europy. Wszystkie z państw, które przystąpiły do Unii Europejskiej, cieszą się nieporównywalnie lepszą sytuacją gospodarczo-społeczną niż przed trzema dekadami. Wysoki wzrost gospodarczy, spadek bezrobocia i dynamiczna integracja ze światem to historia uniwersalna dla całej grupy środkowoeuropejskich gospodarek.

Nawet na tym tle Rumunia wyróżnia się bardzo pozytywnie. Najważniejsza miara poziomu życia – PKB per capita w standardzie siły nabywczej, czyli dochód w przeliczeniu na jednego mieszkańca po uwzględnieniu różnicy w poziomach cen, wynosiła według danych Eurostatu 78 proc. unijnej średniej w 2023 r. Dla porównania, w Polsce ta wartość wynosiła 80 proc. Ponadto, w ostatnich latach rumuńska gospodarka rosła w bardzo szybkim tempie. Średnia roczna stopa realnego wzrostu PKB per capita w latach 2019-2023 wyniosła 3,5 proc. Szybciej w regionie rozwijała się tylko Polska oraz znacznie mniej zamożna Bułgaria. Ten szybki wzrost spowodował, że pod względem nominalnego PKB, Rumunia po raz pierwszy wyprzedziła Czechy.

Rumunia jest także liderem wzrostu w regionie w ciągu ostatnich 20 lat. W okresie od 2004 do 2023 r. tamtejsza gospodarka podwoiła PKB per capita. W bardzo zbliżonym tempie rosły też gospodarki Litwy, Polski i Bułgarii. Ale już na Słowacji ten wzrost było o ponad jedną czwartą niższy. Z kolei Węgry zwiększyły w tym czasie swój poziom dochodu tylko o połowę, a Czechy o trochę ponad 40 proc.

Najciekawsze jest jednak porównanie wzrostu Rumunii do najbardziej spektakularnego „cudu gospodarczego” ostatnich kilku dekad, czyli Korei Południowej. Według danych Banku Światowego zaledwie 27 lat zajęło rumuńskiej gospodarce przejście z poziomu 15 tys. do 40 tys. PKB per capita w parytecie siły nabywczej (w cenach stałych z 2021 r.). Korei Południowej zajęło to 22 lata, podobnie jak Polsce. Z kolei Chile, najbogatsza duża gospodarka Ameryki Południowej, do dzisiaj nie osiągnęła takiego poziomu.

Rumunia wygrywa w IT i usługach biznesowych

Czynniki, które zdecydowały o sukcesie Rumunii są podobne do okoliczności wzrostu wszystkich gospodarek regionu. Wśród nich można wymienić przede wszystkim korzystną relację płac do kwalifikacji siły roboczej, integrację z UE i szeroki napływ kapitału zagranicznego.

Rumunia na tle regionu wyróżnia się zwłaszcza trzema czynnikami. Po pierwsze, posiada silny sektor IT oraz usług biznesowych, skierowany w dużej mierze na eksport. Po drugie, jest bardzo konkurencyjna płacowo, nawet na tle regionu. Po trzecie, wrażliwość tamtejszej gospodarki na wahania w międzynarodowym handlu jest ograniczona.

Czy Rumunia może utrzymać dynamiczny rozwój w kolejnych latach? Tak, choć musi uważać na kilka istotnych ryzyk i zagrożeń. Mowa zarówno o czynnikach makroekonomicznych, jak np. występowanie bliźniaczych deficytów – fiskalnego i na rachunku obrotów bieżących, a także strukturalnych, jak automatyzacja miejsc pracy w sektorze IT oraz usług biznesowych przez sztuczną inteligencję. Wreszcie, Rumunii przydałaby się też większa stabilizacja polityczna, przez ostatnie dziesięć lat państwem rządziło aż dziewięciu premierów.

Jeśli te trendy we wzroście się utrzymają, to już w okolicy 2035 r. Rumunia ma szanse zrównać się pod względem dochodu na mieszkańca z unijną średnią. Chyba można pokusić się o stwierdzenie, że w Europie Środkowo-Wschodniej pojawiła się nowa gospodarcza gwiazda. Kolejna, obok Polski.

Pobierz raport:

Główne wnioski

1. Rumunia podwoiła swój dochód per capita w ciągu ostatnich 20 lat. Rumuński wzrost jest porównywalny do sukcesu Korei Południowej.
2. Sukces Rumunii oparty jest na tych samych czynnikach jak w innych krajach Europy Środkowo-Wschodniej, zwłaszcza korzystną relację płac do kwalifikacji siły roboczej, integrację z UE i szeroki napływ kapitału zagranicznego. Na tym tle rumuńską gospodarkę wyróżniają jednak silne sektory IT i usług biznesowych oraz wysoka konkurencyjność płacowa.
3. Rumunia ma szansę dogonić unijną średnią pod względem dochodu na osobę w standardzie siły nabywczej już w okolicy 2035 r.