Rumuński gigant spożywczy ma apetyt na polskich producentów. Stworzył specjalny fundusz

Polska ma ambicje zajęcia silniejszej pozycji na globalnej arenie technologicznej. Na razie jednym z najmocniejszych lokalnie sektorów pozostaje produkcja żywności. Napędzają go nie tylko takie tuzy jak Maspex i inni giganci liczący przychody w miliardach złotych, ale też mnóstwo mniejszych firm.

Ten potencjał dostrzegł nowy fundusz private equity (PE) – Trinity Investments Management. Zamierza konsolidować różne segmenty rynku spożywczego w Europie Środkowej i Wschodniej (CEE) z naciskiem na Polskę i Rumunię, które odpowiadają za ponad połowę ludności i PKB regionu. Za funduszem stoi Scandia Food, czyli jeden z największych rumuńskich koncernów spożywczych – lokalny lider na rynku konserw mięsnych, zwłaszcza pasztetów, rozwijający się też w kierunku m.in. dań gotowych.

– Chcemy kupić 8-10 firm wartości ok. 25 mln euro każda, więc dążymy do początkowej wartości portfela na poziomie 200-250 mln euro [po przeliczeniu po obecnym kursie ok. 840 do 1 mld zł – red.]. Ponieważ w ok. 60 proc. planujemy wykorzystać zewnętrzne finansowanie dłużne, to docelowa kapitalizacja funduszu powinna wynieść ok. 100 mln euro – zapowiada Mateusz Topp, współzałożyciel i partner zarządzający Trinity Investments Management.

Fundusz zamiast klasycznych fuzji i przejęć

Menedżer ma duże doświadczenie w bankowości inwestycyjnej, był m.in. dyrektorem zarządzającym Raiffeisen Investment Polska. Gdy w 2015 r. bank postanowił wycofać się z Polski, założył ze wspólnikiem butikową firmę doradczą – Comet Advisory. Jej pierwszym klientem została Scandia, wówczas klient korporacyjny Raiffeisena w Rumunii. Przerodziło się to w długofalową, regularną współpracę w obszarze M&A (fuzji i przejęć) w różnych krajach.

– Andrei Ursulescu [prezes Scandii oraz współtwórca i współzarządzający Trinity – red.] od jakiegoś czasu nosił się z zamiarem zwiększenia dywersyfikacji działalności firmy. Przeanalizowaliśmy więc dogłębnie rumuński i polski rynek spożywczy i pozytywnie zaskoczyła nas liczba firm o wartości ok. 25 mln euro ze stabilną sytuacją finansową, często bez długu i pozostających w rękach właścicieli zastanawiających się nad sukcesją. Liczba i wartość potencjalnych transakcji nas zadziwiła, przerastała możliwości finansowe Scandii w krótkim okresie, a szkoda przegapić taką szansę – mówi Mateusz Topp.

Tak pojawiła się koncepcja stworzenia funduszu. Scandia jest w stanie sfinansować dwie transakcje w tym roku, a następnie jedną rocznie. Takie tempo nie zaspokaja jednak jej apetytu, więc po pierwszych przejęciach otworzy się na szersze grono inwestorów – na dwóch poziomach. Po pierwsze, na tzw. limited partners (pasywnych inwestorów w funduszu) w postaci publicznych inwestorów instytucjonalnych albo family offices (podmiotów zarządzających majątkiem zamożnych rodzin). Po drugie, na koinwestorów w konkretnych projektach, którzy mogliby podzielić się doświadczeniem w określonym sektorze.

– O założeniu funduszu zadecydowały też ograniczenia w bankowym finansowaniu M&A. Firmy są klientami korporacyjnymi i trafiają w tryby maszyny korporacyjnej. A ta z reguły nie najlepiej radzi sobie w zakresie elastyczności finansowania niezbędnej w M&A, związanej np. z earn-outami [ustaleniem ostatecznej wartości transakcji na bazie przyszłych wyników – red.]. Starając się o kredyt na przejęcie zagraniczne, trafia się na węzeł gordyjski, związany na przykład z nieznajomością prawa lokalnego w korporacyjnych zespołach bankowych. Ten obszar to domena działu finansowania strukturalnego w bankach, którego głównym klientem są fundusze. Dlatego prościej dotrzeć do nich jako Trinity niż Scandia – wyjaśnia Mateusz Topp.

Zdaniem eksperta

Inwestowanie w fundusze wyszłoby polskim firmom na dobre

Polskie korporacje w niewielkim stopniu angażują się w fundusze venture capital/private equity. Nieliczne z nich uruchamiają wehikuły CVC [korporacyjne fundusze VC – red.]. Wynika to z wczesnego etapu rozwoju polskiego rynku i braku lokalnych historii sukcesu. Obserwujemy aktywność kilku spółek Skarbu Państwa i paru prywatnych firm – ta skala powinna być jednak zdecydowanie większa. Zachęcamy firmy przede wszystkim do inwestowania w zewnętrzne, niezależnie zarządzające fundusze. Takie rozwiązanie gwarantuje długotrwałość projektu, wsparcie doświadczonych partnerów i inwestycje oparte na międzynarodowych standardów.

Lokalny sektor spożywczy przyciąga zainteresowanie funduszy. Accession Capital Partners finansował rozwój Profi – firmy o bardzo podobnym profilu działalności do Scandia Food – Innova Capital jest zaangażowana w Oshee, a niedawno MCI Capital zaangażował się w Nice To Fit You. Warta odnotowania jest również inwestycja Benefitu Systems w mniejszościowy pakiet spółki SmartLunch. Na rynku VC również obserwujemy ciekawe firmy z tego sektora. Naszą uwagę przykuwa m.in. rozwój Fresh Inset, HiProMine, Protein Resources czy też Foodsi.

Aleksander Mokrzycki

wiceprezes PFR Ventures

Dojrzałe, rentowne firmy z potencjałem konsolidacji

Wybierając potencjalne spółki do portfela, fundusz patrzy w pierwszej kolejności na sektor. Musi być ogólnie rentowny i mieć potencjał konsolidacji, żeby unikać przejmowania perełek w swoich niszach.

– Oczekujemy od firm przewidywalnego zysku i rentowności na poziomie zbliżonym do średniej w danej branży, bo np. w mleczarstwie jest ona znacznie niższa niż w dodatkach do żywności. Nie jesteśmy zainteresowani restrukturyzacjami, bo nie mamy w tym kompetencji. Poza tym chcemy, by spółki były w stanie już w krótkim terminie same finansować kolejne przejęcia. Minimalna wielkość obrotów jest uzależniona od osiąganej marży. Z reguły będzie wynosić 20-40 mln euro, ale planujemy też złożyć ofertę na podmiot z przychodami na poziomie 100 mln euro – informuje Mateusz Topp.

Większość jego rozmówców to osoby myślące o emeryturze, które mają trudności w przekazaniu biznesu, więc chcą sprzedać 100 proc. udziałów – od razu albo z odroczeniem części pakietu – i się wycofać.

– Zazwyczaj mają wokół siebie grupę osób długo i mocno związanych z firmą. Skoro wszystko działa dobrze, to byłoby z nami coś nie tak, gdybyśmy mieli z takich zespołów zrezygnować. Będziemy jednak pracować nad tzw. długą ławką, by móc w razie potrzeby zastąpić ludzi niezastąpionych. Przyszły nabywca musi mieć pewność, że przejmie spółkę wraz z zespołem gotowym do jej dalszego prowadzenia – mówi partner zarządzający Trinity Investments Management.

Zdaniem analityka

Jest w co inwestować

Atrakcyjność polskiego sektora spożywczego dla zagranicznych inwestorów wynika przede wszystkim z dobrej bazy surowcowej do produkcji żywności oraz bezpośredniego dostępu do rynku unijnego. Kluczowe jest również położenie naszego kraju, które z jednej strony daje dostęp do rozwijających się rynków w regionie Europy Środkowej i Wschodniej, a z drugiej umożliwia tworzenie hubów logistycznych dla produktów wywożonych do państw zachodnich. Polska jest szóstym najważniejszym producentem i eksporterem żywności w Unii Europejskiej – w 2024 r. wartość eksportu rolno-spożywczego sięgnęła 44,7 mld euro.

Wyzwaniami dla producentów żywności, które mogą wpływać na zainteresowanie inwestycjami w Polsce, są na pewno rosnące koszty pracy i dynamicznie zmieniające się otoczenie regulacyjne – zarówno na poziomie krajowym, jak i unijnym, w tym nacisk na redukcję śladu węglowego. Obecność inwestorów zagranicznych na rynku krajowym jest zauważalna m.in. wśród dużych spółek mięsnych, piekarniczych, producentów słodyczy i napojów.

Weronika Szymańska-Wrzos

starszy analityk sektora rolno-spożywczego w Banku BNP Paribas

Cel: podwojenie przejmowanych biznesów

Fundusz będzie realizował strategię „buy and build”, prawdopodobnie każda ze spółek portfelowych będzie następnie konsolidować swój sektor: skupując komplementarne biznesy w kraju albo konkurentów za granicą w obrębie CEE, z naciskiem na Polskę i Rumunię.

– W tym roku chcielibyśmy sfinansować co najmniej jedną z dwóch zaawansowanych transakcji w Polsce i jedną w Rumunii, a widzimy już kolejne 2-3 firmy. W konsekwencji pierwsze cztery lata chcemy poświęcić kupowaniu, a nasz średni horyzont inwestycyjny będzie wynosić pięć-siedem lat. Potrojenie skali biznesu w tym okresie będzie trudne, ale podwojenie to realny cel – zapowiada Mateusz Topp.

Stworzenie funduszu ma pomóc Scandii przede wszystkim w wykorzystaniu finansowej nadwyżki kapitału do dywersyfikacji majątku. Przy wychodzeniu funduszu ze spółek będzie potencjalnie jednym z kandydatów do przejęcia, ale na rynkowych zasadach, bez preferencji.

– Celem funduszu jest osiągnięcie maksymalnej wartości z każdej inwestycji. Najprościej będzie to zrobić, znajdując inwestora finansowego czy branżowego gotowego przejąć cały biznes. Jeśli takich kandydatów będzie niewielu lub skala biznesu będzie to uzasadniała, to bierzemy pod uwagę również IPO [pierwszą ofertę publiczną poprzedzającą debiut na giełdę – red.] – tłumaczy Mateusz Topp.

Przeczytaj: Trendy 2025. Zobacz co zdominuje rynek spożywczy

Polska atrakcyjnym kierunkiem dla Rumunów

W Polsce Trinity przyjrzał się setkom spółek i w pierwszej fazie wytypował ponad 50 w sześciu sektorach. Po tzw. ruszeniu w teren zostało ich 10-20 i z kilkoma z nich chciałby się porozumieć.

– Ze strony inwestorów finansowych nie odczuwamy szczególnej konkurencji – pewnie sektor nie zapewnia im oczekiwanej stopy zwrotu albo celują w większe spółki. Widzimy natomiast mocne zaangażowanie międzynarodowych korporacji obecnych w Polsce, które szukają komplementarnych biznesów. Jedna z nich w zeszłym roku zgarnęła nam interesującą firmę sprzed nosa – mówi Mateusz Topp.

Podkreśla, że polski biznes i w ogóle Polska ma w Rumunii bardzo dobrą prasę od lat, podobnie jak ostatnio Rumunia w Polsce. Działa w tym kraju wiele rodzimych firm jak np. Maspex i Citronex, co nie uszło uwadze PKO BP, który otworzył tam w styczniu oddział korporacyjny.

– Po transformacji ustrojowej w Rumunii scementowała władzę jedna opcja polityczna i na przełomie wieków było widać w statystykach wolniejszy rozwój niż w Polsce. Ostatnio te różnice się niwelują. Rumunię kojarzymy z południowoeuropejskim podejściem do życia, ale etyka pracy, znajomość angielskiego czy zachowanie ludzi na ulicach jest bardzo podobne do Polski. Wierzę, że obie gospodarki będą w kolejnych latach wyróżniać się w regionie CEE – podsumowuje współtwórca Trinity Investments Management.

Główne wnioski

1. Scandia Food znalazła m.in. w Polsce więcej atrakcyjnych firm spożywczych, niż byłaby w stanie przejąć. Ponadto uzyskanie kredytu na akwizycje, zwłaszcza zagraniczne, nie jest proste. Dlatego postanowiła stworzyć fundusz, w który mają zaangażować się z czasem także inni inwestorzy.
2. Trinity Investments chce kupić w ciągu czterech lat do dziesięciu firm wartości ok. 25 mln euro każda. Kapitalizacja funduszu ma wynieść ok. 100 mln euro, a reszta pieniędzy ma pochodzić z zewnętrznych źródeł dłużnych, np. kredytu.
3. Fundusz oczekuje od firm przewidywalnego zysku i rentowności na poziomie zbliżonym do średniej w danej branży, a także obrotów z reguły na poziomie co najmniej 20-40 mln euro.