Szybsze i sprawniejsze sądy. Resort ogłosił nowy program
Sprawne sądy – liczący dziesięć filarów program, nad którym pracuje Ministerstwo Sprawiedliwości, ma usprawnić działanie polskiego wymiaru sądownictwa. Im szybciej i sprawniej działają sądy, tym lepsze perspektywy są dla gospodarki i inwestycji – mówił minister Adam Bodnar, prezentując założenia programu. Zmiany obejmą m. in. procesy dotyczące kredytów frankowych.
Z tego artykułu dowiesz się…
- Jakie są główne założenia programu Sprawne sądy i kiedy ma być wprowadzony.
- Co zawierają poszczególne filary programu.
- Jakie rozwiązania w kwestii spraw frankowych przewiduje resort sprawiedliwości.
Ministerstwo Sprawiedliwości pracuje nad programem Sprawne sądy – przekazał minister Adam Bodnar na konferencji prasowej w czwartek 21 listopada 2024 r.
Zmiany zakładane w programie będą wprowadzane w życie w latach 2025-2026 – wskazał.
Sprawne sądy maja pomóc obywatelom i gospodarce
Jak zaznaczył minister, program nie jest związany z „bieżącym sporem politycznym”. Chodzi o konflikt wokół spraw ustrojowych, trwający od czasów poprzedniego rządu i wprowadzanych reform sądownictwa.
Nowy program ma poprawić funkcjonowanie sądów na co dzień – tak, żeby sprawy obywateli były rozwiązywane szybciej. Intencją jest doprowadzenie do tego, aby „obywatele faktycznie mieli poczucie, że coś się zmienia w sądach, że sądy lepiej działają, że nie trwa tylko i wyłącznie ta dyskusja ustrojowa” – wskazał minister.
Jak zaznaczył szef resortu sprawiedliwości, chodzi także o lepsze warunki dla funkcjonowania gospodarki. Celem ministerstwa jest m. in. dobry wynik w rankingu Banku Światowego „B Ready”.
– Im szybciej działają sądy, tym większe szanse dla gospodarki i szanse inwestycyjne – mówił na konferencji minister.
Dziesięć filarów nowego programu
Nowy program reform zawiera dziesięć filarów, które będą wprowadzane w różnym czasie w latach 2025-2026, wynika z konferencji. W obrębie każdego z filarów zawierają się różne propozycje zmian. Rozmowy i nieformalne konsultacje na ich temat już trwają – wskazywał Adam Bodnar.
Pierwszym filarem jest wprowadzenie instytucji „certyfikowanych biegłych sądowych”. Minister Bodnar zapowiedział stworzenie certyfikowanego systemu opiniowania oraz weryfikacji kompetencji biegłych oraz powstanie centralnej listy biegłych sądowych i instytucji specjalistycznych, których opinie można wykorzystać w procesach. Przy ministrze ma być powołana specjalne komisja. System miałby ruszyć w 2026 r.
Kolejnym filarem jest digitalizacja. Chodzi o zwiększenie sprawności i ulepszenie interfejsu systemów oraz rejestrów. Resort planuje stopniową rezygnację z części dokumentacji w formie papierowej oraz powiązanie elektronicznych systemów wymiaru sądownictwa z usługa mObywatel. Proces legislacyjny dotyczący tych kwestii planowany jest na drugi kwartał 2025 r.
W ramach trzeciego filaru mają się zwiększyć możliwości składania skarg na przewlekłość postępowania. Zwiększona ma być rekompensata w przypadku stwierdzenia przewlekłości przed sąd wyższej instacji (z 2 do 3 tys. zł).
Resort chce wesprzeć instytucję mediacji. Będzie dążyć do profesjonalizacji zawodu mediatora. Ma też przybyć spraw, w których korzystanie z mediacji będzie obowiązkowe.
Zwiększyć ma się liczba asystentów pomagających w pracy sędziom. Resort zakłada na razie cel jednego asystenta na dwóch sędziów.
Ministerstwo sprawiedliwości chce także wprowadzić szkolenia zarządcze dla prezesów sądów, nową odsłonę portalu informacyjnego i nowe, praktyczne przepisy wykonawcze dla prawa rodzinnego. Techniczną, ale oczekiwaną przez środowisko prawnicze zmianą ma być powrót tzw. wizytatorów do orzekania do czasu wyłonienia nowej KRS. Chodzi o sędziów wykonujących czynności z zakresu wewnętrznego nadzoru administracyjnego.
Wzmocnienie modelu ugód w procesach frankowych
Dziesiątym filarem jest zwiększenie efektywności w sprawach dotyczących procesów frankowych. Jak stwierdził minister Bodnar, w kraju toczy się ok. 200 tys. takich procesów.
Resort proponuje wzmocnienie modelu ugód. Chce też wprowadzić nowość – cyfrowego asystenta dla sędziów. Digitalny Asystent Sędziego będzie specjalnym, nowo stworzonym programem teleinformatycznym. Ma proponować sędziom fragmenty uzasadnień i orzeczeń. W jego ramach ma działać także kalkulator do obliczania roszczeń.
Sprawy frankowe ze względu na ich powtarzalny charakter będą takim poligonem i mamy nadzieję, że te rozwiązania, które wypracujemy, będziemy mogli implementować do innych spraw – wskazała na konferencji dyrektorka Marta Kożuchowska-Warywoda, dyrektorka ds. kadr i organizacji sądów w resorcie sprawiedliwości.
Główne wnioski
- Ministerstwo Sprawiedliwości pracuje nad programem „Sprawiedliwe sądy”, który ma być wprowadzany w latach 2025-2026.
- Program zawiera dziesięć filarów, których realizacja ma usprawnić prace wymiaru sprawiedliwości.
- Jednym z filarów koncentruje się wokół spraw frankowych.