Biznes Newsy

Szybsze i sprawniejsze sądy. Resort ogłosił nowy program

Sprawne sądy – liczący dziesięć filarów program, nad którym pracuje Ministerstwo Sprawiedliwości, ma usprawnić działanie polskiego wymiaru sądownictwa. Im szybciej i sprawniej działają sądy, tym lepsze perspektywy są dla gospodarki i inwestycji – mówił minister Adam Bodnar, prezentując założenia programu. Zmiany obejmą m. in. procesy dotyczące kredytów frankowych.

Na zdjęciu: Adam Bodnar
Minister sprawiedliwości przedstawił założenia programu, który ma usprawnić prace sądów, fot. PAP/Paweł Supernak

Z tego artykułu dowiesz się…

  1. Jakie są główne założenia programu Sprawne sądy i kiedy ma być wprowadzony.
  2. Co zawierają poszczególne filary programu.
  3. Jakie rozwiązania w kwestii spraw frankowych przewiduje resort sprawiedliwości.

Ministerstwo Sprawiedliwości pracuje nad programem Sprawne sądy – przekazał minister Adam Bodnar na konferencji prasowej w czwartek 21 listopada 2024 r.

Zmiany zakładane w programie będą wprowadzane w życie w latach 2025-2026 – wskazał.

Sprawne sądy maja pomóc obywatelom i gospodarce

Jak zaznaczył minister, program nie jest związany z „bieżącym sporem politycznym”. Chodzi o konflikt wokół spraw ustrojowych, trwający od czasów poprzedniego rządu i wprowadzanych reform sądownictwa.

Nowy program ma poprawić funkcjonowanie sądów na co dzień – tak, żeby sprawy obywateli były rozwiązywane szybciej. Intencją jest doprowadzenie do tego, aby „obywatele faktycznie mieli poczucie, że coś się zmienia w sądach, że sądy lepiej działają, że nie trwa tylko i wyłącznie ta dyskusja ustrojowa” – wskazał minister.

Jak zaznaczył szef resortu sprawiedliwości, chodzi także o lepsze warunki dla funkcjonowania gospodarki. Celem ministerstwa jest m. in. dobry wynik w rankingu Banku Światowego „B Ready”.

–  Im szybciej działają sądy, tym większe szanse dla gospodarki i szanse inwestycyjne – mówił na konferencji minister.

Dziesięć filarów nowego programu

Nowy program reform zawiera dziesięć filarów, które będą wprowadzane w różnym czasie w latach 2025-2026, wynika z konferencji. W obrębie każdego z filarów zawierają się różne propozycje zmian. Rozmowy i nieformalne konsultacje na ich temat już trwają – wskazywał Adam Bodnar.

Pierwszym filarem jest wprowadzenie instytucji „certyfikowanych biegłych sądowych”. Minister Bodnar zapowiedział stworzenie certyfikowanego systemu opiniowania oraz weryfikacji kompetencji biegłych oraz powstanie centralnej listy biegłych sądowych i instytucji specjalistycznych, których opinie można wykorzystać w procesach. Przy ministrze ma być powołana specjalne komisja. System miałby ruszyć w 2026 r.

Kolejnym filarem jest digitalizacja. Chodzi o zwiększenie sprawności i ulepszenie interfejsu systemów oraz rejestrów. Resort planuje stopniową rezygnację z części dokumentacji w formie papierowej oraz powiązanie elektronicznych systemów wymiaru sądownictwa z usługa mObywatel. Proces legislacyjny dotyczący tych kwestii planowany jest na drugi kwartał 2025 r.

W ramach trzeciego filaru mają się zwiększyć możliwości składania skarg na przewlekłość postępowania. Zwiększona ma być rekompensata w przypadku stwierdzenia przewlekłości przed sąd wyższej instacji (z 2 do 3 tys. zł).

Resort chce wesprzeć instytucję mediacji. Będzie dążyć do profesjonalizacji zawodu mediatora. Ma też przybyć spraw, w których korzystanie z mediacji będzie obowiązkowe.

Zwiększyć ma się liczba asystentów pomagających w pracy sędziom. Resort zakłada na razie cel jednego asystenta na dwóch sędziów.

Ministerstwo sprawiedliwości chce także wprowadzić szkolenia zarządcze dla prezesów sądów, nową odsłonę portalu informacyjnego i nowe, praktyczne przepisy wykonawcze dla prawa rodzinnego. Techniczną, ale oczekiwaną przez środowisko prawnicze zmianą ma być powrót tzw. wizytatorów do orzekania do czasu wyłonienia nowej KRS. Chodzi o sędziów wykonujących czynności z zakresu wewnętrznego nadzoru administracyjnego.

Wzmocnienie modelu ugód w procesach frankowych

Dziesiątym filarem jest zwiększenie efektywności w sprawach dotyczących procesów frankowych. Jak stwierdził minister Bodnar, w kraju toczy się ok. 200 tys. takich procesów.

Resort proponuje wzmocnienie modelu ugód. Chce też wprowadzić nowość – cyfrowego asystenta dla sędziów. Digitalny Asystent Sędziego będzie specjalnym, nowo stworzonym programem teleinformatycznym. Ma proponować sędziom fragmenty uzasadnień i orzeczeń. W jego ramach ma działać także kalkulator do obliczania roszczeń.

Sprawy frankowe ze względu na ich powtarzalny charakter będą takim poligonem i mamy nadzieję, że te rozwiązania, które wypracujemy, będziemy mogli implementować do innych spraw –  wskazała na konferencji dyrektorka Marta Kożuchowska-Warywoda, dyrektorka ds. kadr i organizacji sądów w resorcie sprawiedliwości.

Główne wnioski

  1. Ministerstwo Sprawiedliwości pracuje nad programem „Sprawiedliwe sądy”, który ma być wprowadzany w latach 2025-2026.
  2. Program zawiera dziesięć filarów, których realizacja ma usprawnić prace wymiaru sprawiedliwości.
  3. Jednym z filarów koncentruje się wokół spraw frankowych.