Zero waste: tony jedzenia lądują po świętach w koszach na śmieci. Jak nie marnować żywności?

Jak bumerang co roku powraca temat marnowania jedzenia po świętach. Niestety sporo Polaków wciąż ma problem z planowaniem i kupuje zbyt duże ilości żywności, której nie jest w stanie zjeść w trakcie świątecznych spotkań rodzinnych. To, co zostaje w lodówkach, często trafia później do śmietnika.

– Razem z pracownią badawczą Opinia24 przeprowadziliśmy kompleksowe badania, w których ponad 500 respondentów od 23 do 30 grudnia dokładnie ważyło każde marnowane jedzenie w podziale na kategorię i powód wyrzucenia. To pozwoliło wyliczyć, że w tym czasie aż 61,7 tys. ton ląduje w koszach. To tyle, ile waży sześć wież Eiffla lub tyle, ile zmieściłoby się w 49 basenach olimpijskich – wylicza Anna Podkowińska-Tretyn, Country Director Too Good To Go w Polsce i Czechach.

Jej zdaniem święta to dobry moment na wyrobienie nowych nawyków, które pomogą w walce z marnowaniem żywności.

– Marnujemy głównie dlatego, że przygotujemy za dużo jedzenia i nie wiemy, co zrobić z resztkami. Co ciekawe, 30 grudnia aż 65 proc. z nas nadal ma w lodówce pozostałości świątecznych potraw. Dlatego kluczem jest planowanie i świadomość. Pomocne jest zastanowienie się, czego w nadmiarze zostało w ubiegłym roku, dzięki temu łatwiej uniknąć powtarzających się nadwyżek. Kolejnym krokiem jest uwzględnianie preferencji domowników i gości. Warto zapytać, co lubią, aby przygotować tylko tyle jedzenia, ile faktycznie zostanie zjedzone. Przed zakupami dobrze jest sprawdzić, co już znajduje się w szafkach i lodówce, zrobić listę zakupów i trzymać się jej. Nieocenionym narzędziem jest zamrażarka. Przed świętami warto robić przegląd jego zawartości i zrobić miejsce na świąteczne nadwyżki. Ponadto zabierzemy na święta pojemniki lub poprośmy o to naszych gości – radzi Anna Podkowińska-Tretyn.

Dzielmy się jedzeniem

Żywność w lodówce w zależności od daty zakupu i świeżości danego produktu możemy przetrzymywać od kilku do nawet kilkunastu dni.

– Większość świeżo zakupionych produktów, jak np. ryby czy mięso, zachowuje świeżość około pięciu, siedmiu dni. Jeśli je ugotujemy lub upieczemy, przedłużymy ich „żywot” o kolejne trzy, cztery dni. Przykładowo surowe mięso, które ugotujemy piątego dnia, od kiedy jest w lodówce, spokojnie możemy trzymać przez kolejne pięć dni – podpowiada Michał Gniadek, szef kuchni i współwłaściciel restauracji Yes Butcher! Shop&Bistro.

Warto na bieżąco dzielić się jedzeniem z naszymi gośćmi – oferując im część pyszności na wynos – lub wspierać potrzebujących, przekazując żywność do jadłodzielni.

– Pamiętajmy, że nie wszystkich stać na suto zastawiony świąteczny stół. Niestety są osoby w kryzysie bezdomności i takie, których nie stać na jedzenie. Dlatego warto w pierwszej kolejności, jeśli mamy za dużo sałatki jarzynowej, pasztetów i innych wigilijnych potraw, podzielić się z potrzebującymi – dodaje Michał Gniadek.

Obecnie w większości polskich miast znajdziemy jadłodzielnie, w których możemy przekazać jedzenie osobom, które tego potrzebują.

Drugie życie świątecznych potraw

Część produktów, które zostały nam po świętach jak np. wędliny czy warzywa, możemy wykorzystać w nowych daniach.

– Szynki czy kiełbasy świetnie sprawdzą się w bigosie, który możemy przygotować na Sylwestra. Inne mięsa, jak np. wieprzowina czy wołowina, mogą posłużyć jako baza do różnych zup, jak np. strogonow czy gulasz. Z kurczaka, który zostanie nam po świętach, możemy przygotować potrawkę. Z kolei na bazie warzyw czy ryb ugotujemy pyszny bulion czy consomme rybne. Pomyślmy kreatywnie, aby nic nie zmarnować i każdy produkt wykorzystać w stu procentach. W dobie internetu i mediów społecznościowych możemy łatwo znaleźć wiele przepisów i inspiracji, co możemy przygotować z produktów, które mamy w lodówce – wylicza Michał Gniadek.

Babcine metody

Inną formą przedłużania żywności świątecznym potrawom są tak zwane „weki”.

– Wigilijny barszcz czy inną zupę, ale też kapustę, możemy zapakować do słoika, koniecznie z nową pokrywką – ważne, żeby nie była zużyta. Zamykamy całość i wkładamy do piekarnika na ok. półtorej godziny w temperaturze 90 stopni. Po wyjęciu z piekarnika dokręcamy pokrywkę, a następnie cały słoik odwracamy do góry nogami – tak jak to robiła babcia – i zostawiamy do wystygnięcia. Jak słoik już wystygnie, odwracamy go z powrotem i chowamy do lodówki. Po takiej pasteryzacji możemy przechowywać gotowy produkt przez około trzy miesiące – radzi Michał Gniadek.

Zacznijmy zatem od zaraz, nie marnujemy. Przerabiamy, mrozimy i dzielimy się z innymi.

Główne wnioski

1. Według danych Too Good To Go każdego roku w Polsce marnuje się około 5 mln ton żywności, z czego po świętach ponad 61 ton jedzenia ląduje w koszu. Jak wynika z badania, 83 proc. Polaków przyznaje, że wyrzuca jedzenie po świętach.
2. Jest wiele sposobów, które pomagają w walce z marnowaniem jedzenia po świętach. Jednym z tych najszlachetniejszych jest dzielenie się żywnością z bliskimi, ale także z osobami z mniej zasobnym portfelem.
3. Działając w duchu zero waste, na bazie produktów i potraw, które zostały nam po świętach, możemy przygotować w kolejnych dniach nowe dania.