Zetki uprawiają mniej seksu. Nie oznacza to, że są z niego niezadowolone

W przeprowadzonym jesienią 2024 r. badaniu CBOS Życie towarzyskie i uczuciowe młodych Polaków, w którym udział wzięły osoby w wieku 18-44 lata, zdecydowana większość (82 proc.) ankietowanych deklarowała, że uprawiała seks w ciągu ostatniego roku. Odsetek osób nieaktywnych seksualnie był jednak wyraźnie wyższy wśród najmłodszych badanych, obejmując aż co trzeciego Polaka w wieku 18–24 lata (33 proc.).

– Wynik ten stanowi być może najbardziej wyrazisty przykład trudności w nawiązywaniu relacji między młodymi Polakami. To z jednej strony efekt niższego odsetka stałych związków w tej grupie, a z drugiej względnie niewielkiej otwartości na przelotne romanse. Pokazuje to, że najmłodsi Polacy podchodzą dziś do seksu z większą ostrożnością, niekojarzoną na ogół z tym wiekiem. Analizy sugerują też, że pewien wpływ na trudności w nawiązywaniu relacji między młodymi Polkami a Polakami może wywierać polaryzacja światopoglądowa między płciami. Młode kobiety znacznie częściej wyznają poglądy lewicowe, a mężczyźni znacznie częściej poglądy prawicowe – czytamy w badaniu CBOS.

Przeczytaj: Dlaczego Zetki rezygnują z alkoholu? Piwo kiedyś było „społecznym lubrykantem”

Kiedyś dużo seksu było wynikiem presji i przyzwyczajenia

Dr Agata Loewe-Kurilla, terapeutka seksualna i założycielka Instytutu Pozytywnej Seksualności, zastanawia się, skąd w ogóle pojawiła się ta panika: że seksu jest mniej.

– Dlaczego to kogokolwiek przejmuje? Pamiętam, że kiedy studiowałam seksuologię jakieś 15 lat temu, było wręcz odwrotnie. Wokół seksualności panowała panika moralna, że będzie jej „za dużo”. Wraz z pojawieniem się portali randkowych, zmianą obyczajowości, ruchem i podejściem sekspozytywnym pojawił się lęk, że ludzie będą zatracać wszelkie granice. Że będzie tak dużo seksu, że nie będzie się dało nad tym zapanować. To z kolei łączyło się z obawami o infekcje przenoszone drogą płciową, zbyt swobodne traktowanie własnego ciała jako własności i autonomii. To wszystko mocno wiąże się z feministyczną zmianą, że kobiety mogą zarządzać swoją przyjemnością – wylicza Agata Loewe-Kurilla.

I to, zdaniem ekspertki, przekłada się na obecne zjawiska. Choćby takie, że więcej kobiet może dziś po prostu odmówić lub uczy się, że w każdej chwili można przerwać niechcianą interakcję.

– Mamy dzisiaj inne rozumienie gwałtu, przemocy niż wcześniej. Kobiety nie muszą definiować się dzisiaj przez związek. I to oznacza też, że z większą wrażliwością i świadomością wybierają osoby, z którymi chcą się spotykać. Kiedyś wiele osób po prostu nie czuło, że ma wybór. Dużo seksu wynikało z presji, przyzwyczajenia, obowiązku, braku alternatywy – komentuje dr Agata Loewe-Kurilla.

Przeczytaj: Otwarci na eksperymenty czy wierni tradycji – jacy są Polacy w łóżku?

Zetki od seksu wolą seriale, muzykę i sen

Socjolozki.pl przeprowadziły badanie dotyczące młodych dorosłych i zapytały, jak najchętniej spędzają wolny czas.

– W pierwszej trójce znalazły się: oglądanie seriali, słuchanie muzyki i sen. To pokazuje, że młodzi są po prostu zmęczeni, nie tylko życiem społecznym czy zawodowym, ale także przebodźcowaniem, m.in. przez media społecznościowe. Co ciekawe, seks w tym badaniu znalazł się dopiero na 15. miejscu, co również mnie zaskoczyło – przyznaje Katarzyna Krzywicka-Zdunek, socjolożka z zespołu socjolożki.pl.

 Dr Agata Loewe-Kurilla wskazuje, że na przestrzeni lat mieniło się również podejście do seksu jako takiego.

– Kiedyś dominował jeden model: wchodzisz w związek, uprawiasz seks, tworzysz rodzinę. Dziś coraz więcej osób kwestionuje ten schemat. Spora część Zetek idzie w stronę bardziej świadomego podejścia do seksu i relacji, może nawet delektowania się nimi, ale i umiejętności korzystania z różnych narzędzi, np. aplikacji randkowych. Zetki to grupa, która będzie miała seks bardziej jakościowy, związany z większą świadomością, przyjemnością, świadomym doborem partnerów i partnerek. Z drugiej strony widać też sporą grupę samotników: tych z wyboru i tych bez wyboru. Ludzi zniesmaczonych tym, co się dzieje na świecie, przerażonych i unikających relacji – wylicza dr Agata Loewe-Kurilla.

Zdaniem eksperta

Pokolenie Z uprawia mniej seksu. Nie oznacza to, że jest z niego mniej zadowolone

Są badania pokazujące, że przedstawiciele pokolenia Z, czyli osoby pomiędzy 18 a 24 rokiem życia, uprawiają mniej seksu w porównaniu do poprzednich generacji. Powodów może być kilka. To męczenie i stres związany z aspiracjami i bieżącą pracą, a także zmiana priorytetów. Młodzi ludzie przykładają dużą wagę do granic, świadomej zgody, komfortu seksualnego. Co za tym idzie – przypadkowy seks zaczyna być postrzegany często jako zanadto ryzykowny lub po prostu niesatysfakcjonujący. Nie możemy zapominać również o efekcie wpływu czasów postcovidowych. Zwłaszcza dla Zetek spowodowały one znaczące ograniczenie życia społecznego, co z kolei utrudnia nawiązywanie intymnych fizycznych relacji. Zdigitalizowana rzeczywistość i łatwość kontaktów wirtualnych również sprawia, że ograniczamy kontakty twarzą w twarz.

Z moich obserwacji wynika także, że dla polskiego pokolenia Z ważna jest również równowaga pomiędzy życiem zawodowym a osobistym, czyli tzw. work-life balance. To powoduje, że później zdobywają niezależność ekonomiczną, dłużej mieszkają z rodzicami i odwlekają decyzje dorosłe. To również może mieć wpływ na rozpoczęcie inicjacji seksualnej.

Warto jednak podkreślić, że fakt, iż pokolenie Z uprawia mniej seksu, nie oznacza, że jest z niego mniej zadowolone. Wręcz przeciwnie. Po prostu wybory młodych są inne – np. głębsze, bardziej świadome relacje niż przypadkowe kontakty. Można pomyśleć, że stawiają nie na ilość, ale na jakość.

Karolina Kurasz

psycholog i seksuolog

Seks przestaje być oznaką dorosłości

Zetki podchodzą odważnie do heteronormy. Bardziej niż jakiekolwiek wcześniejsze pokolenia rozpoznają różnorodność płciową, seksualną, genderową.

– To sprawia, że dojrzewanie seksualne i tożsamościowe trwa dłużej. Eksperymentowanie nie musi się kończyć w liceum. To już nie jest tak, że w wieku 19 lat musisz mieć randki, pocałunki, partnera na całe życie. To też jest związane z ich dużą ostrożnością. Niektórzy mówią nawet o „generation anxious”. Dla Zetek seks staje się jednym z ryzykownych zachowań, podobnie do np. picia alkoholu. To, co kiedyś było oznaką dorosłości i buntu wobec autorytetów, dziś już nie szokuje. Seks przestaje być już tym znakiem dorosłości – dodaje dr Agata Loewe-Kurilla.

Sama kategoria dorosłości jest nieatrakcyjna, bo wiąże się z odpowiedzialnością, samostanowieniem, często w bardzo trudnych warunkach ekonomicznych.

– Z perspektywy Zetek zostało bardzo mało „tortu”. Dostęp do rynku pracy się zmienił, trudniej jest dziś osiągnąć sukces. A jednocześnie social media pokazują 20-latków, którzy są milionerami. Porównujemy się do skrajności i w urodzie, i w seksie, i w karierze. Trudno temu sprostać, co pogarsza zdrowie psychiczne. Presja, by być młodym, pięknym, bogatym, spełnionym, i to wszystko jeszcze przed 30. rokiem życia, kiedy mózg się wciąż rozwija, to naprawdę przytłaczające i nie nastraja do uprawiania seksu – wylicza ekspertka.

Do tego dochodzi coraz późniejsze opuszczanie domu rodzinnego. Młodych nie stać obecnie, by wyprowadzić się na studia do innego miasta lub nawet innego mieszkania.

– Rodzice pracują zdalnie z domu i nie ma po prostu miejsca na ten seks. Wracamy tu trochę do lat 50., tylko teraz jeszcze trudniej się „ukryć”, bo wszędzie są kamery. Mamy presję, żeby seks z nową osobą był od razu „dobry”, wykonany perfekcyjnie. A jak to zrobić w średnich warunkach? – pyta retorycznie ekspertka.

Zetki mają mniej seksu, ale za to na własnych zasadach

Pandemia też odcisnęła piętno. Pokolenie Zetek dużą część dorastania spędziło w izolacji. Relacje przeniosły się do sieci – rozmowy przez komunikatory, brak kontaktu twarzą w twarz i z ciałem drugiej osoby, z jej układem nerwowym, z mimiką, zapachem.

– I to budzi lęk. I też m.in. przez to seks jawi się dzisiaj młodym jako nieprzewidywalny, „brudny”, poza kontrolą. Trudno o komfort, prywatność, intymność. Ale paradoksalnie to też może być dobre, bo dzięki temu młodzi wiedzą, że trzeba rozmawiać o seksie, antykoncepcji, chorobach, granicach. Uważam, że to dobry znak. Młode osoby wiedzą, że mają prawo mówić „nie”, że nie muszą uprawiać seksu, by spełniać cudze oczekiwania.

Niektórzy starsi nazywają to roszczeniowością, ale ja widzę w tym nadzieję. To pokolenie uczy się komunikacji, granic, dbania o siebie. To wszystko może oznaczać, że chociaż młodzi ludzie uprawiają mniej seksu niż poprzednie pokolenia, to jednak robią to bardziej świadomie, na własnych zasadach i z większą troską o siebie oraz drugiego człowieka. To moim zdaniem dobry kierunek, tylko dużo się nie zmieni bez zmiany na poziomie systemowym i domowym. Dzieci, które teraz dorastają, potrzebują, by rodzice uczyli je dbania o granice, o ciało, słuchania siebie i negocjowania tego, co ważne. Aby to się mogło wydarzyć – ci sami rodzice potrzebują wykonać tę samą pracę – dodaje dr Agata Loewe-Kurilla.

Główne wnioski

1. Z badania CBOS wynika, że odsetek osób nieaktywnych seksualnie jest wyraźnie wyższy wśród Zetek i obejmuje co trzeciego Polaka w wieku 18-24 lata (33 proc.).
2. Pokolenie Z uprawia mniej seksu niż poprzednicy. Nie oznacza to jednak, że jest z niego mniej zadowolone. Wręcz przeciwnie. Wybory młodych są inne, głębsze, bardziej świadome niż przypadkowe.
3. Zetki to grupa, która będzie miała seks bardziej jakościowy, związany z większą świadomością, przyjemnością, świadomym doborem partnerów i partnerek.