Zaloguj się 
Dzieje się!
Globalny przemysł zbrojeniowy zyskuje. W top 100 jest jedna spółka z Polski
Top 100 światowych producentów uzbrojenia notuje skokowy wzrost przychodów, gdy państwa na całym świecie przyspieszają modernizację armii i rozbudowują swoje arsenały – wynika z najnowszego raportu Sztokholmskiego Międzynarodowego Instytutu Badań nad Pokojem (SIPRI). Chociaż największe wzrosty notują przede wszystkim azjatyccy i europejscy sojusznicy USA, to – mimo sankcji – rośnie także przemysł zbrojeniowy w Rosji. Z największych producentów w tyle pozostają Chiny, a w rankingu, podobnie jak przed rokiem, jest nasza Polska Grupa Zbrojeniowa.
Z tego artykułu dowiesz się…
- Które firmy są największymi producentami uzbrojenia na świecie (dane za 2024 r.).
- Dlaczego, mimo że globalny przemysł zbrojeniowy rośnie, to Chiny pozostają pod tym względem wyjątkiem.
- Które miejsce zajęła jedyna spółka z Polski notowana w top 100 zestawienia SIPRI.
Jak stwierdza opublikowany w poniedziałek raport SIPRI, przychody ze sprzedaży broni i usług wojskowych 100 największych firm zbrojeniowych wzrosły w 2024 r. o 5,9 proc., osiągając rekordowy poziom 679 mld dolarów. Po raz pierwszy od 2018 r. wszystkie pięć największych firm zbrojeniowych zwiększyło swoje przychody z produkcji broni.
Choć większość tego wzrostu dotyczyła firm z Europy i USA, odnotowano roczne wzrosty we wszystkich regionach świata uwzględnionych w rankingu Top 100, z wyjątkiem Azji i Oceanii, gdzie problemy chińskiego przemysłu zbrojeniowego obniżyły wynik całego regionu.
SIPRI zauważa, że skok przychodów i nowych zamówień skłonił wiele firm zbrojeniowych do inwestycji w rozbudowę linii produkcyjnych, powiększanie zakładów, tworzenie nowych spółek zależnych lub przejęcia.
Wykres interaktywny – W ubiegłym roku globalne przychody zbrojeniowe osiągnęły najwyższy poziom w historii raportów SIPRI, gdy producenci wykorzystali wzrost popytu. Choć firmy zwiększają moce produkcyjne, wciąż stoją przed szeregiem wyzwań, które mogą wpłynąć na koszty i harmonogramy dostaw – zauważa Lorenzo Scarazzato, badacz w programie SIPRI ds. wydatków wojskowych i produkcji uzbrojenia.
USA: przychody rosną, utrzymują opóźnienia i przekroczenia kosztów
Tradycyjnie w rankingu dominują firmy z USA – pięć z nich zajmuje miejsca w top 6 rankingu, a pierwsza trójka rok do roku pozostaje niezmieniona. Pierwszy jest Lockheed Martin Corp. (64,7 mld dolarów przychodów), drugi RTX, trzecia Northrop Grumman Corp.
W 2024 r. łączny przychód amerykańskich firm zbrojeniowych w Top 100 wzrósł o 3,8 proc., osiągając 334 mld dolarów. 30 z 39 firm z USA w rankingu zwiększyło swoje przychody, w tym Lockheed Martin, Northrop Grumman i General Dynamics (jak przed rokiem piąte miejsce).
Jednak – jak podkreśla raport SIPRI – w kluczowych programach prowadzonych przez USA, takich jak myśliwiec F-35, okręt podwodny klasy Columbia czy pocisk balistyczny ICBM Sentinel, nadal występują opóźnienia i przekroczenia budżetu. Dotyczy to kilku największych producentów, co rodzi niepewność co do terminów dostaw nowych systemów uzbrojenia i modernizacji istniejących.
– Opóźnienia i rosnące koszty nieuchronnie wpłyną na planowanie wojskowe i wydatki USA – stwierdza Xiao Liang, badacz SIPRI.
Europa: trwa dozbrajanie, ale rośnie ryzyko problemów w łańcuchach dostaw
Spośród 26 europejskich firm w Top 100 (nie zaliczamy do nich Rosji), 23 odnotowały wzrost przychodów. Łącznie wzrosły one o 13 proc., do 151 mld dolarów, głównie z powodu wojny w Ukrainie i rosnącego zagrożenia ze strony Rosji.
Czeska Czechoslovak Group zanotowała największy procentowy wzrost w całym rankingu – o 193 proc., do 3,63 mld dolarów, głównie dzięki zamówieniom z Ukrainy. To też jedna z dwóch spółek z krajów byłego bloku wschodniego obecnie znajdujących się w UE, które znalazły się w top 100. Czeska Czechoslovak Group zajmuje 46 miejsce (w 2023 r. – 81). Nasza Polska Grupa Zbrojeniowa jest na 51 miejscu (rok temu 60) z 3,04 mld dolarów przychodów (wzrost o 34 proc.)
Ukraińska JSC Ukrainian Defense Industry (52 miejsce) zwiększyła przychody o 41 proc., do 3,01 mld dolarów.
– Europejskie firmy inwestują w nowe moce produkcyjne, aby sprostać rosnącemu popytowi. Jednak pozyskiwanie surowców może stanowić coraz większe wyzwanie, zwłaszcza w sytuacji zależności od minerałów krytycznych – komentuje Jade Guiberteau Ricard z SIPRI.
Przykładem jest Airbus (13) i Safran (29), które przed 2022 r. połowę tytanu sprowadzały z Rosji i musiały znaleźć nowych dostawców. Ponadto chińskie ograniczenia eksportu minerałów krytycznych skłoniły firmy takie jak francuski Thales (15) i niemiecki Rheinmetall (20) do ostrzeżeń o wysokich kosztach restrukturyzacji łańcuchów dostaw.
Rosja: wzrost na użytek inwazji mimo sankcji i braków kadrowych
Dwie rosyjskie firmy w Top 100 – Rostec (7) i United Shipbuilding Corporation (41) – zwiększyły łączne przychody o 23 proc. (do 31,2 mld dolarów), mimo sankcji i braków komponentów. Popyt krajowy zrekompensował spadek eksportu.
Oprócz sankcji rosyjskie firmy zbrojeniowe borykają się z niedoborem wykwalifikowanej siły roboczej, co może spowolnić produkcję i ograniczyć innowacje. Jednak należy zachować ostrożność w prognozach, bo rosyjski przemysł zbrojeniowy okazał się odporny w czasie wojny w Ukrainie – komentuje Diego Lopes da Silva z SIPRI.
Azja i Oceania: problemy przemysłu zbrojeniowego w Chinach obniżają wynik regionu
Azja i Oceania jako jedyny region odnotowały spadek przychodów w Top 100 – do 130 mld dolarów, o 1,2 proc. mniej niż w 2023 r. Spadek wynikał głównie z 10-procentowego obniżenia przychodów ośmiu chińskich firm, w tym 31-procentowego spadku NORINCO, głównego producenta systemów lądowych.
Będąca zbrojnym ramieniem Komunistycznej Partii Chin Chińska Armia Ludowo-Wyzwoleńcza stała się areną wewnątrzpartyjnej walki o władzę. W październiku tego roku ośmiu wysokiej rangi generałów zostało wydalonych z partii, włączając to generała nr 2 w hierarchii, He Widonga.
Przychody chińskich firm zbrojeniowych spadły w 2024 r. mimo trzech dekad wzrostu wydatków na armię w Chinach.
Wykres interaktywny – Wiele afer korupcyjnych w chińskich zamówieniach wojskowych doprowadziło do opóźnień lub anulowania kontraktów w 2024 r. To pogłębia niepewność co do modernizacji chińskiej armii – ocenia Nan Tian z SIPRI.
W przeciwieństwie do Chin firmy z Japonii i Korei Południowej odnotowały wzrosty dzięki silnemu popytowi europejskiemu i krajowemu. Pięć japońskich firm zwiększyło przychody o 40 proc., do 13,3 mld dolarów, a cztery południowokoreańskie – o 31 proc., do 14,1 mld dolarów. Hanwha Group zanotowała wzrost o 42 proc., z czego ponad połowa pochodziła z eksportu.
Bliski Wschód: rekordowa liczba firm w Top 100 największych producentów broni
Po raz pierwszy w rankingu znalazło się dziewięć firm z Bliskiego Wschodu, z łącznymi przychodami 31 mld dolarów (wzrost o 14 proc.). Trzy izraelskie firmy zwiększyły przychody o 16 proc., do 16,2 mld dolarów.
– Rosnąca krytyka działań Izraela w Gazie wydaje się mieć niewielki wpływ na zainteresowanie izraelską bronią. Wiele państw nadal składało zamówienia w 2024 r. – zauważa Zubaida Karim z SIPRI.
Ranking za 2024 r. obejmuje pięć tureckich firm zbrojeniowych (z łącznymi przychodami 10,1 mld dolarów, co oznacza wzrost o 11 proc. rok do roku), po tym, jak MKE po raz pierwszy znalazło się w Top 100. Państwowy konglomerat EDGE Group ze Zjednoczonych Emiratów Arabskich odnotował przychody zbrojeniowe w wysokości 4,7 mld dolarów w 2024 r. 14-procentowy wzrost rok do roku przychodów zbrojeniowych na Bliskim Wschodzie nie obejmuje grupy EDGE z powodu braku danych o przychodach za 2023 r.
Inne istotne zmiany, na które wskazuje raport SIPRI:
- Łączne przychody trzech indyjskich firm w Top 100 wzrosły o 8,2 proc., do 7,5 mld dolarów, dzięki zamówieniom krajowym.
- Cztery niemieckie firmy w Top 100 zwiększyły łączne przychody o 36 proc., do 14,9 mld dolarów, napędzane rosnącym popytem na naziemne systemy obrony powietrznej, amunicję i pojazdy opancerzone w związku z zagrożeniem ze strony Rosji.
- Amerykańska firma SpaceX po raz pierwszy pojawiła się w rankingu SIPRI Top 100, po tym, jak jej przychody zbrojeniowe ponad dwukrotnie wzrosły w porównaniu z 2023 r., osiągając 1,8 mld dolarów.
- Po raz pierwszy w Top 100 znalazła się firma z Indonezji. DEFEND ID odnotowała wzrost przychodów zbrojeniowych o 39 proc., do 1,1 mld dolarów, dzięki konsolidacji branży i zwiększonym zamówieniom krajowym.
O bazie danych SIPRI Arms Industry Database
Baza danych SIPRI Arms Industry Database została utworzona w 1989 r. Wówczas nie obejmowała danych dotyczących firm z Chin, Związku Radzieckiego i krajów Europy Wschodniej. Obecna wersja zawiera dane za lata 2002–2024, w tym dane dotyczące firm z Rosji. Firmy chińskie są uwzględniane od 2015 r.
Przychody zbrojeniowe odnoszą się do przychodów uzyskanych ze sprzedaży dóbr i usług wojskowych klientom wojskowym w kraju i za granicą. O ile nie zaznaczono inaczej, wszystkie zmiany są wyrażone w ujęciu realnym, a wszystkie wartości podano w stałych dolarach amerykańskich z 2024 r. Porównania między 2023 a 2024 r. opierają się na liście firm z rankingu za 2024 r. (tj. porównanie roczne dotyczy tego samego zestawu firm). Porównania długoterminowe opierają się na zestawach firm uwzględnionych w danym roku (tj. porównanie dotyczy różnych zestawów firm).
Baza danych SIPRI Arms Industry Database, która prezentuje bardziej szczegółowy zestaw danych za lata 2002–2024, jest dostępna na stronie SIPRI.
To pierwsze z trzech głównych publikacji danych poprzedzających wydanie sztandarowej publikacji SIPRI w połowie 2026 r. – rocznika SIPRI Yearbook. Wcześniej SIPRI opublikuje dane dotyczące międzynarodowych transferów uzbrojenia (szczegóły wszystkich międzynarodowych transferów głównych systemów uzbrojenia w 2025 r.) oraz dane dotyczące światowych wydatków wojskowych (kompleksowe informacje o globalnych, regionalnych i krajowych trendach w wydatkach wojskowych w 2025 r.).
Główne wnioski
- Trwa globalny boom w przemyśle zbrojeniowym. W 2024 r. przychody 100 największych firm zbrojeniowych osiągnęły rekordowy poziom 679 mld dolarów, co oznacza wzrost o 5,9 proc. To najwyższy wynik w historii raportów SIPRI, napędzany rosnącym zapotrzebowaniem na uzbrojenie w związku z konfliktami i napięciami geopolitycznymi.
- Występują jednak istotne różnice w dynamice wzrostu. Największe wzrosty odnotowały firmy europejskie (+13 proc.), głównie z powodu wojny w Ukrainie, oraz firmy z Bliskiego Wschodu (+14 proc.). USA również zanotowały wzrost (+3,8 proc.), ale borykają się z opóźnieniami i przekroczeniami kosztów w kluczowych programach (F-35, Columbia, ICBM Sentinel). Firmy japońskie notują 40-procentowe wzrosty, południowokoreańskie – 31-procentowe. 23-procentowe wzrosty, napędzane jednak tylko wewnętrznym zapotrzebowaniem (inwazja na Ukrainę), notują firmy rosyjskie. Chiny natomiast notują spektakularny spadek – o 10 proc.
- Firmy zbrojeniowe zwiększają moce produkcyjne, rozbudowują zakłady i przejmują spółki, aby sprostać rosnącemu popytowi. Jednak pojawiają się poważne wyzwania jak np. niedobory surowców (np. tytanu w Europie po ograniczeniu importu z Rosji) czy kadrowe (w Rosji, z powodu inwazji na Ukrainę).
