Rosjanie wciąż swobodnie podróżują po Europie mimo sankcji. Kraje bałtyckie biją na alarm

W 2024 r. Rosjanie otrzymali ponad 565 tysięcy wiz Schengen, z czego 90 proc. w celach turystycznych. Mimo zawieszenia bezpośrednich lotów i umów o ułatwieniach wizowych, obywatele Rosji mają sposoby na odwiedzanie krajów europejskich. Również tych, które oficjalnie zakazały im wjazdu.

Po inwazji Rosji na Ukrainę w lutym 2022 roku, Unia Europejska zawiesiła bezpośrednie połączenia lotnicze z Rosją oraz umowę o ułatwieniach wizowych. Proces uzyskania wizy Schengen stał się dla Rosjan dłuższy i droższy. Nie uniemożliwił im jednak podróżowania po Europie. Niektóre kraje UE, zwłaszcza te graniczące z Rosją, podjęły bardziej radykalne kroki. Jednak rosyjscy turyści obchodzą nawet te ograniczenia. O sprawie pisze CNN.

Jak obejść zakazy wizowe?

Łotwa, Norwegia, Polska, Finlandia, Estonia, Litwa i Czechy wprowadziły całkowite zakazy wydawania wiz turystycznych dla obywateli Rosji. W praktyce zakazy te dotyczą jedynie przekraczania zewnętrznej granicy strefy Schengen. A nie wjazdu z innych krajów tej strefy. Rosjanie wykorzystują tę lukę, bo uzyskują wizę w kraju takim jak Włochy, Francja czy Hiszpania. Potem już swobodnie podróżują do krajów z zakazami.

Jeden z rosyjskich influencerów, Egor Melo prowadzi konto na Instagramie. Pokazuje na nim, że „podróżowanie po Europie jest dostępne dla każdego”. Twierdzi, że w ciągu ostatniego roku odwiedził dwa kraje z zakazami wjazdu dla Rosjan. Miał wizę turystyczną i nie miał żadnych problemów. Co radzi? „Poleć do Włoch, a stamtąd ruszaj dalej”.

Dane o ruchu turystycznym z Rosji

W 2024 r. wydano Rosjanom 565 069 wiz Schengen, z czego 90 proc. w celach turystycznych. To znaczący spadek w porównaniu z czterema milionami wiz wydanych przed pandemią w 2019 r., ale jednocześnie wzrost o 25 proc. w stosunku do roku 2023.

Wskaźnik odmów wizowych dla Rosjan różni się znacząco w poszczególnych państwach członkowskich – od 1 proc. do 65 proc. w pierwszej połowie 2024 roku. Wiceprezes Rosyjskiego Związku Przemysłu Turystycznego (ATOR) w wywiadzie dla rosyjskiej publikacji Wedomosti stwierdził, że „stabilizacja wydawania wiz Schengen” przyczyniła się do wzrostu popytu na podróże do Europy.

Alternatywne sposoby podróżowania

Brak bezpośrednich lotów do Europy sprawił, że to Turcja, Armenia, Azerbejdżan, Gruzja i Serbia stały się głównymi krajami tranzytowymi dla mieszkańców zachodniej części Rosji. Mieszkańców Dalekiego Wschodu Rosji łatwiej zapewne latać przez Chiny.

Biura podróży w Rosji nadal oferują wycieczki do krajów, które teoretycznie zablokowały wizy dla rosyjskich turystów. Jedna z firm, YouTravel, oferuje 15-dniową podróż samochodem przez Finlandię, Szwecję, Norwegię i Łotwę w czerwcu. Mimo że wszystkie te kraje – za wyjątkiem Szwecji – zakazały wjazdu rosyjskim turystom.

Agencja Visateka z Sankt Petersburga oferuje pomoc w uzyskaniu wjazdu do Łotwy „przez kraj trzeci”. Za równowartość 300 dolarów. Pracownik twierdził, że dla Francji, Włoch i Hiszpanii szanse na zatwierdzenie wizy wynoszą około 93 proc. Strona internetowa agencji podaje, że w pierwszych dwóch tygodniach kwietnia uzyskali 20 wiz dla obywateli Rosji na wjazd do Łotwy, 93 na Litwę i 20 do Polski.

Narastające napięcia w Europie

Wojna na Ukrainie trwa, a w niektórych krajach europejskich rośnie frustracja podróżami Rosjan. Rihards Kozlovskis, łotewski minister spraw wewnętrznych, wezwał kraje UE, aby przyłączyły się do Łotwy i zakazały wydawania Rosjanom wiz turystycznych Schengen. Podczas spotkania Rady UE ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych w Brukseli stwierdził, że jest to „moralny obowiązek” państw członkowskich.

Stoimy w obliczu nielegalnych przekroczeń granicy oraz aktów sabotażu, takich jak podpalenie Muzeum Okupacji w Rydze. Drony przekraczają granicę, a propagand próbuje wpływać na opinię publiczną. Dlatego wzywam wszystkie państwa członkowskie do poważnego potraktowania tego zagrożenia - powiedział Kozlovskis.

Pojawiają się głosy krytykujące zakazy podróży dla zwykłych Rosjan. Sarah Ganty była współautorką artykułu z 2022 r. w Yale Journal of International Law. Sprzeciwiała się zakazom wizowym, bo jej zdaniem są niezgodne z prawem. Opisała faktyczny zakaz na poziomie krajowym wobec obywateli Rosji – wprowadzony przez Polskę, Finlandię i państwa bałtyckie – jako naruszenie prawa UE.

Węgry w zeszłym roku rozszerzyły zwolnienia wizowe dla Rosjan i Białorusinów. Liczba przyjazdów Rosjan na Węgry wzrosła o jedną trzecią. W kwietniu 2024 r. Rumunia wznowiła wydawanie wiz krótkoterminowych dla rosyjskich turystów na zasadzie uznaniowej. Po odnotowaniu spadku przychodów z turystyki. Na początku grudnia włoskie centra wizowe w Moskwie skróciły czas rozpatrywania wniosków wizowych.

Rzecznik Komisji Europejskiej poinformował CNN, że organizacja „przyjęła jasne wytyczne wspierające państwa członkowskie w zakresie niskiego priorytetu dla wiz dla Rosjan i koncentrowania się na bezpieczeństwie i kontroli granicznej". System Schengen wciąż pozwala jednak na znaczną mobilność rosyjskich obywateli w Europie mimo oficjalnych ograniczeń.