5 kluczowych zjawisk na rynku surowców

Bank Światowy opublikował prognozy cen surowców na kolejne dwa lata. Wydawana z półroczną częstotliwością publikacja stanowi wartościowy materiał analityczny, dający wgląd w to, jak mogą kształtować się ceny surowców energetycznych, rolnych oraz metali. Pokazuje także, jakie rodzaje ryzyka mogą spowodować, że ceny będą rosły lub spadały. Spośród zjawisk opisywanych przez Bank Światowy wybraliśmy pięć, które uważamy za kluczowe.

1. Wzrost cen złota i zwiększone zakupy banków centralnych

Cena złota od początku br. wzrosła o prawie 40 proc. Jedną z głównych przyczyn jest zwiększony popyt banków centralnych. Według danych World Global Council w I połowie 2024 r. te instytucje kupiły ponad 480 ton kruszcu, najwięcej w historii zbierania takich danych (co ciekawe w II kw. 2024 r. największym kupującym był Narodowy Bank Polski). Wynikało to głównie z podwyższonego ryzyka geopolitycznego – wojny w Ukrainie, konfliktu na Bliskim Wschodzie, a także obaw o wpływ wyników wyborów w USA na światową gospodarkę. Innym czynnikiem napędzającym popyt na złoto jest spadek stóp procentowych w USA.

Bank Światowy prognozuje, że ceny złota lekko obniżą się w przyszłym roku. Mają średniorocznie utrzymywać się na poziomie 2325 dolarów za uncję. Jeśli jednak napięcia geopolityczne będą rosły, jak np. ostatnio na Bliskim Wschodzie, to można spodziewać się, że ceny złota mogą być znacznie wyższe.

2. Szok czekoladowo-kawowy utrzyma się

W ostatnich miesiącach silnie wzrosły ceny kakao oraz kawy. Kakao jest obecnie o ponad 80 proc. droższe niż przed rokiem, a w kwietniu kosztowało jeszcze o połowę więcej, osiągając historyczne maksima. Ceny kawy robusta wzrosły o prawie 90 proc. w ujęciu r/r, a ceny kawy arabika o 50 proc. Wzrost jest spowodowany głównie zaburzeniami podażowymi. Zbiory kakao są niższe ze względu na sytuację w Zachodniej Afryce (słabsze warunki pogodowe, choroby drzew kakaowca). Zbiory ziaren kawy arabiki są niższe z powodu suszy w Brazylii, która jest największym światowym producentem. Z kolei  zła sytuacja pogodowa w Azji Wschodniej, w tym niedawny tajfun w Wietnamie, obniża podaż ziaren kawy robusta.

Bank Światowy prognozuje, że wysokie ceny kakao i kawy utrzymają się w kolejnych latach. Podaż tych surowców będzie nadal niższa niż w poprzednich latach, a popyt na nie będzie stopniowo rósł. Główne ryzyko dla tej prognozy to kolejne niekorzystne zjawiska pogodowe, które mogą jeszcze podnieść cenę kawy. W przypadku cen w kawiarniach wzrost nie powinien być jednak znaczący, ze względu na niewielki udział surowca w całkowitych kosztach (główna pozycja w rachunku to koszty pracy). Inaczej sytuacja wygląda w przypadku czekolady – tutaj można spodziewać się wyraźnego wzrostu cen. Obecna sytuacja na rynku surowców sprawia, że producenci czekolady decydują się nawet na wycofywanie wyrobów o wysokiej zawartości kakao, o czym w XYZ mówił niedawno prezes Wedla.

3. Ceny surowców energetycznych mają potencjał do dalszego spadku

Ropa brent jest obecnie o 17 proc. tańsza niż przed rokiem, a ceny gazu w Europie spadły o 11 proc. Z kolei ceny węgla w Australii stanowiące światowy benchmark wzrosły o 3 proc. w ujęciu r/r. Jest to wynikiem spowolnienia w światowej gospodarce, a także ustąpienia szoków podażowych związanych z surowcami energetycznymi, a zwłaszcza gazu. Obserwowaliśmy jednak tymczasowy wzrost cen ropy naftowej, głównie w I połowie 2024 r. Powodem był konflikt między Izraelem a Iranem.

Bank Światowy przewiduje, że w kolejnych latach ceny surowców energetycznych, zwłaszcza ropy i węgla mają przestrzeń do dalszego spadku. Jako główny czynnik wskazuje słabszą koniunkturę w światowym przemyśle. Umiarkowanie mają wzrosnąć natomiast ceny gazu. Ryzykiem dla tego scenariusza jest przede wszystkim ryzyko geopolityczne, zwłaszcza eskalacja konfliktu na Bliskim Wschodzie. W skrajnym scenariuszu mogłaby doprowadzić do ograniczenia transportu ropy przez cieśninę Ormuz, główny szlak transportowy z Zatoki Perskiej, co mogłoby znacznie podbić ceny tego surowca. Prawdopodobieństwo materializacji takiego ryzyka wydaje się jednak niskie.

4. Ceny metali przemysłowych powinny pozostać stabilne

Metale przemysłowe zanotowały wzrost w sierpniu po ogłoszeniu przez Chiny wprowadzenia pakietu stymulującego gospodarkę. Powoli opadają jednak nadzieje na to, że wywoła on silne ożywienie w tamtejszej gospodarce. To powinno przełożyć się na stabilizację cen metali. Bank Światowy zakłada, że w 2025 r. ceny metali przemysłowych (aluminium, miedzi, ołowiu, niklu, cyny i cynku) utrzymają się na podobnym poziomie, co obecnie. Argumentuje to przede wszystkim sytuacją w światowym przemyśle oraz wciąż słabym popytem z Chin. Gdyby jednak tamtejsze władze zdecydowały się na mocniejszą stymulację gospodarki, w większym stopniu obejmującą przemysł, to jest ryzyko, że ceny wzrosną. Ryzykiem dla prognozy „w górę” są także mocniejsze cięcia stóp procentowych w USA, które mogą wywołać ożywienie w amerykańskim przemyśle.

5. Ceny surowców krytycznych są niskie, ale ryzyko podażowe nadal znaczące

Ceny metali ziem rzadki, a także kobaltu i litu utrzymują się znacznie poziomów sprzed roku czy dwóch lat. Wynika to głównie ze zwiększonej podaży tych surowców, a także zmniejszonego popytu. Jest to efektem m.in. spowolnienia na rynku samochodów elektrycznych, który odpowiada za znaczącą część zapotrzebowania. Bank Światowy spodziewa się, że w najbliższych miesiącach ceny tych metali pozostaną niskie, ale w dłuższej perspektywie będą rosły ze względu na silne ograniczenia podażowe (duża część złóż jest skoncentrowana w niewielu lokalizacjach), a także wysoki popyt spowodowany transformacją energetyczną.

Główne wnioski

1. Ceny złota rosną głównie na skutek ryzyka geopolitycznego, a głównym kupującym są banki centralne, które w I połowie 2024 r. dokonały największych zakupów w historii zbierania danych.
2. Ceny kakao i kawy będą nadal wysokie ze względu na niższą podaż tych surowców spowodowaną głównie niekorzystnymi zjawiskami pogodowymi.
3. Ceny surowców energetycznych mają potencjał do dalszego spadku ze względu na ustąpienie problemów podażowych oraz słabszą sytuację w światowej gospodarce. Głównym ryzykiem jest eskalacja konfliktu między Izraelem a Iranem.