Bhutan. Państwo z trzecią pod względem wielkości rezerwą bitcoina na świecie

Być może himalajskie królestwo kojarzy się głównie z malowniczymi krajobrazami i koncepcją narodowego szczęścia. Tymczasem od 2020 r. Bhutan prowadzi własne kopalnie bitcoina, wykorzystując do tego obfite zasoby energii wodnej. Inicjatywa ta powstała z inspiracji króla Jigme Khesara Namgyela Wangchucka, który szukał sposobu na ożywienie gospodarki po pandemii COVID-19 i spadku przychodów z turystyki oraz eksportu energii.

Przeczytaj: Branża kryptowalut wsparła Donalda Trumpa wielomilionowymi dotacjami. Teraz 78-letni polityk musi się jej odwdzięczyć

Za realizację projektu odpowiada państwowy fundusz Druk Holding & Investments, kierowany przez Ujjwala Deepa Dahala – entuzjastę technologii blockchain. Pierwsze eksperymenty z kopaniem bitcoina rozpoczęto w 2019 r. na dwóch komputerach, które niemal doprowadziły do pożaru. Gdy w pandemii zamknięto granice, zespół Dahala uruchomił pierwszą kopalnię w górskiej przełęczy Dochula.

To spory przeskok od 1963 r., gdy do Bhutanu wjechał pierwszy samochód. Portal National Geographic pisze, że mieszkańcy tego kraju nie wiedzieli wówczas, na co patrzą – nieznanemu przybyszowi ze stali przynosili siano. Był to efekt polityki izolacji, która miała chronić narodowe dziedzictwo Królestwa Smoka. Do dziś dominują tu kultura tybetańska i buddyzm.

Kraj otworzył się na zagranicznych gości dopiero w 1974 r. – odwiedziło go wtedy 300 osób. Dziś ruch turystyczny jest znacznie większy i generuje sporą część przychodu państwa – podaje National Geographic. Według danych Bhutan Broadcasting Service, w czwartym kwartale ubiegłego roku królestwo odwiedziło 49 tys. turystów. Prawie 21 tys. z nich płaciło dolarami.

Kopalnie i energia

W ciągu czterech lat Bhutan rozwinął sieć co najmniej sześciu kopalni, zlokalizowanych w chłodnych, górskich rejonach blisko linii przesyłowych. Lokalizacja i skala przedsięwzięcia pozostają tajemnicą ze względu na obawy przed cyberatakami i nielegalnym wykorzystaniem informacji. Kopalnie są zarządzane przez firmę Green Digital. Wall Street Journal pisze, że przy ich uruchamianiu pomagali eksperci z Singapuru i Malezji – zdalnie, przez telefon.

W 2023 r. Bhutan nawiązał współpracę z singapurską firmą Bitdeer Technologies, która sfinansowała budowę dwóch kolejnych kopalni. Jak działa współpraca? Bitdeer otrzymuje wydobyte bitcoiny, a Bhutan zarabia na sprzedaży energii elektrycznej w dolarach i wzmacnia rezerwy walutowe kraju.

Bitcoin jako koło zamachowe gospodarki

Wydobycie bitcoina pozwoliło Bhutanowi zbudować rezerwę 13 tys. BTC o wartości ok. 1,3 mld dolarów – to aż 40 proc. PKB tego 780-tysięcznego państwa. Bhutan jest dziś trzecim krajem świata pod względem wielkości państwowych rezerw bitcoina – po Stanach Zjednoczonych i Chinach. W przeciwieństwie do tych państw Bhutan nie zdobył swoich kryptowalut poprzez konfiskaty czy zakupy na rynku. Zrobił to dzięki własnej produkcji.

Wzrost wartości bitcoina – z poniżej 10 tys. dolarów w 2020 r. do ponad 100 tys. dolarów w 2025 r. – sprawił, że inwestycja okazała się wyjątkowo opłacalna. W 2023 r. rząd sprzedał część rezerwy (100 mln dolarów), aby sfinansować podwyżki płac dla urzędników. Premier Tshering Tobgay podkreślał, że bez bitcoina nie byłoby to możliwe.

Ryzyko i przyszłość. Cyfrowa transformacja Bhutanu

Inwestycja w bitcoina przyniosła Bhutanowi ogromne korzyści, ale wiąże się też z ryzykiem wahań kursu kryptowaluty. Rząd deklaruje, że nie planuje budowy nowych kopalni – zamierza modernizować istniejące i utrzymywać rezerwę na długie lata. W maju 2025 r. Bhutan uruchomił system płatności dla turystów. Mogą opłacać przeloty, hotele i wizy w ponad 100 kryptowalutach. W nowo powstającym mieście Gelephu Mindfulness City kryptowaluty mają być integralną częścią codziennego życia. Bhutan planuje także emisję własnej cyfrowej waluty.

Przeczytaj: Cyfrowa transformacja albo marginalizacja. Trzy błędy, które pogrążają firmy

Bitcoin w polityce państwowej. Które kraje korzystają z bitcoina?

Bhutan nie jest wyjątkiem. Oto przykłady państw, które oficjalnie wykorzystują lub gromadzą bitcoina jako element strategii gospodarczej lub rezerwowej:

Wykres interaktywny

Pełny ekran

Warto dodać, że w USA status bitcoina jest objęty szczegółowymi regulacjami. W 2025 r. wprowadzono ustawę BITCOIN Act, która ustanawia federalny rezerwuar bitcoina i chroni prawo obywateli do posiadania oraz samodzielnego przechowywania kryptowalut. Wcześniej bitcoin był gromadzony głównie w wyniku konfiskat przez organy ścigania, jednak obecnie amerykańska polityka zmierza do traktowania bitcoina jako strategicznego zasobu narodowego.

W innych krajach, takich jak Szwajcaria, Japonia, Niemcy, Kanada czy Australia, bitcoin jest legalny i szeroko akceptowany w transakcjach, choć nie ma statusu oficjalnej waluty. Niektóre szwajcarskie kantony umożliwiają regulowanie podatków w BTC. W USA bitcoin nie jest prawnym środkiem płatniczym, ale jest powszechnie używany i regulowany jako aktywo inwestycyjne.

Główne wnioski

1. Bhutan stał się światowym liderem w państwowym wydobyciu bitcoina, budując rezerwy o wartości sięgającej nawet 40 proc. PKB, wykorzystując odnawialną energię wodną.
2. Dochody z bitcoina umożliwiły rządowi sfinansowanie kluczowych wydatków publicznych, takich jak podwyżki płac, oraz złagodziły skutki kryzysu turystycznego po pandemii.
3. Kraj musi jednak mierzyć się z ryzykiem wahań kursu kryptowalut oraz wyzwaniami związanymi z rozwojem cyfrowej gospodarki.