Cleantech for CEE tworzy technologiczny ekosystem. Inicjatywę współfinansuje m.in. fundusz Billa Gatesa

Czy Europa Środkowo-Wschodnia może szybko stać się hubem czystych technologii – własnych, a nie importowanych? Zadanie jest wymagające, ale krokiem w stronę realizacji celu ma być Cleantech for CEE. To organizacja dotowana przez Breakthrough Energy, fundusz inwestycyjny Billa Gatesa, oraz Clean Air Fund. Choć formalnie została utworzona we wrześniu 2024 r., właśnie się uaktywnia na środkowoeuropejskim rynku.

Cleantech for CEE wywodzi się z Cleantech for Europe, która od 2021 r. włączyła ponad 30 europejskich inwestorów, wiele startupów i firm technologicznych do działań na rzecz klimatu i rozwoju czystych technologii.

– Czyste powietrze i dobrobyt gospodarczy idą w parze. Zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza poprawia wydajność pracy i obniża koszty systemu opieki zdrowotnej. Zaangażowanie sektora prywatnego i innowacje są, obok polityki i wsparcia publicznego, kluczowe dla zapewnienia czystego powietrza dla wszystkich – mówi Jane Burston, prezes Clean Air Fund.

Cleantech for CEE promuje lokalne technologie

Na czele Cleantech for CEE stoi Magdalena Jabłońska oraz zarządzana przez nią Fundacja Przedsiębiorczości Technologicznej (dotychczas operator akceleratora MIT Enterprise Forum Poland, licencjonowanego przez Massachusetts Institute of Technology).

– Cleantech for CEE w pierwszej kolejności uaktywniamy w Polsce, Czechach oraz na Słowacji. To kraje, które stoją przed dużymi problemami i wyzwaniami związanymi z transformacją energetyczną oraz czystym powietrzem. Mają jednak spory potencjał do tworzenia nowych rozwiązań z obszaru cleantech i eksportowania ich na cały świat. O ile w Europie Środkowo-Wschodniej realizowane są obecnie duże przedsięwzięcia, głównie zagranicznych inwestorów, o tyle możliwości technologiczne regionu w niewielkim stopniu są ukierunkowane na tworzenie własnych produktów. Mamy niewiele startupów w sektorze cleantech. Chcemy to zmienić i wpłynąć na rozwój lokalnych technologii – mówi Magdalena Jabłońska, prezeska Cleantech for CEE.

Jej zdaniem potrzebna jest bardziej aktywna polityka wspierania innowacji klimatycznych w Europie Środkowo-Wschodniej. Promowanie i finansowanie nowych technologii w długiej perspektywie może umocnić pozycję lokalnych startupów na arenie międzynarodowej, z korzyścią dla krajowych gospodarek. Zadowoleni powinni być również zagraniczni inwestorzy aktywni w regionie. Otrzymają łatwy dostęp do nowatorskich rozwiązań i możliwość włączenia ich we własne wypracowane już łańcuchy dostaw.

Równowaga między lokalnymi i zagranicznymi inwestycjami

Celem Cleantech for CEE jest budowa koalicji przedsiębiorców, startupów, inwestorów, instytucji itd. chętnych zaangażować się w rozwój czystych technologii. Na razie projekt jest na bardzo wczesnym etapie realizacji. Cleantech for CEE rozpoczął natomiast rozmowy z uczestnikami rynku i próbuje wypracować model działania, który będzie dla nich najbardziej satysfakcjonujący.

– Na przykład w Polsce na rynku jest obecnie dużo pieniędzy. Są przeznaczone bardziej na zakup gotowych rozwiązań cleantechowych, dających szybkie efekty w transformacji energetycznej i klimatycznej. W długiej perspektywie nie jest to jednak najlepsze rozwiązanie, ponieważ uzależniamy się od zagranicznych dostawców. Rynek potrzebuje większej równowagi i wsparcia także dla rodzimych technologii. W Polsce powinniśmy mocno skoncentrować się na identyfikacji lokalnych specjalizacji i stworzeniu warunków sprzyjających rozwojowi innowacji – wskazuje Magdalena Jabłońska.

Finansowanie dla lokalnych innowacji i cleantechów

W inicjatywę Cleantech for CEE włącza się Radix Ventures. To rodzimy fundusz venture capital zasilony m.in. przez Europejski Fundusz Inwestycyjny, ale także PFR Ventures (program PFR Green Hub FoF). Fundusz inwestuje głównie w projekty deeptechowe, w tym wspierające zieloną transformację i wpływające na rozwój sektora cleantech.

– Założenia Cleantech for CEE są bliskie naszej strategii i kierunkom działania. Organizacja ma szansę stworzyć ekosystem, w którym i my będziemy mogli się odnaleźć. Radix Ventures ma możliwość inwestowania w projekty na dość wczesnym etapie rozwoju. Z drugiej strony za sprawą naszej sieci kontaktów możemy łączyć startupy z większymi spółkami, kolejnymi inwestorami czy potencjalnymi klientami – wyjaśnia Paweł Bochniarz, partner Radix Ventures.

Główne wnioski

1. Cleantech for CEE uaktywnił się w Polsce, Czechach i na Słowacji. Na czele organizacji dotowanej przez Breakthrough Energy oraz Clean Air Fund stanęła Magdalena Jabłońska z Fundacji Przedsiębiorczości Technologicznej.
2. Zdaniem Magdaleny Jabłońskiej w Polsce jest obecnie sporo pieniędzy na zakup gotowych rozwiązań cleantechowych. Uzależniamy się tym samym od zagranicznych dostawców. Potrzebna jest większa równowaga i inwestowanie w rozwój rodzimych technologii.
3. Cleantech for CEE jest na razie na etapie budowania ekosystemu – firm, startupów, inwestorów, organizacji. Potencjał przedsięwzięcia dostrzega fundusz Radix Ventures, inwestujący m.in. w cleantechy.