Szczyt Armenia-Azerbejdżan w Białym Domu. Przywódcy mają podpisać wspólną deklarację

Premier Armenii Nikol Paszynian i prezydent Azerbejdżanu Ilham Alijew odwiedzą w piątek Biały Dom w ramach spotkaniu, które gospodarz – prezydent USA Donald Trump – określił jako "historyczny szczyt pokojowy".

"Wielu przywódców próbowało zakończyć wojnę, bezskutecznie, aż do teraz (...).Moja administracja od dłuższego czasu angażuje się w działania obu stron. Jutro prezydent Alijew i premier Paszynian dołączą do mnie w Białym Domu na oficjalnej ceremonii podpisania pokoju. Stany Zjednoczone podpiszą również umowy dwustronne z oboma krajami, aby wspólnie dążyć do rozwoju gospodarczego, abyśmy mogli w pełni wykorzystać potencjał regionu Południowego Kaukazu" – zapowiedział w czwartek Trump na portalu Truth Social.

Podczas spotkania przywódcy Armenii i Azerbejdżanu podpiszą deklarację, która przewiduje utworzenie Szlaku Trumpa na rzecz Międzynarodowego Pokoju i Dobrobytu – poinformowała Anna Kelly, zastępczyni rzeczniczki Białego Domu.

"Prezydent przyjmie liderów Armenii i Azerbejdżanu w Białym Domu na szczycie pokojowym i oficjalnej ceremonii. Te sąsiedzkie kraje są w stanie wojny od dziesiątek lat, od ponad 35 lat, co przyczyniło się do niezliczonych strat ludzkich istnień i pokoleń naznaczonych bliznami" – powiedziała podczas porannego briefingu Kelly.

Konflikt między sąsiadującymi ze sobą krajami nasilił się od czasu uzyskania przez oba państwa niepodległości po rozpadzie ZSRR, czyli od początku lat 90. XX wieku. Wynika m.in. z zaszłości historycznych i geograficznego rozmieszczenia ludności ormiańskiej i azerskiej. Po ostatnich odsłonach wojny w 2020 i 2023 r. Azerbejdżan odzyskał kontrolę nad Górskim Karabachem – odizolowanym regionem znajdującym się, w świetle prawa międzynarodowego, na terytorium Azerbejdżanu, lecz zamieszkanym do ubiegłego roku głównie przez ludność ormiańską. Do czasu azerskiej ofensywy w 2023 r. istniała tam nieuznawana republika wspierana przez Armenię.

W marcu 2025 r. resorty spraw zagranicznych Armenii i Azerbejdżanu uzgodniły treść porozumienia pokojowego.

Szlak Trump przejdzie przez Armenię i połączy Azerbejdżan z eksklawą

„Szlak Trumpa" ma być obszarem tranzytowym łączącym Azerbejdżan z jego eksklawą, Nachiczewańską Republiką Autonomiczną. Jest ona oddzielona od reszty kraju przez 32-kilometrowy odcinek terytorium Armenii. Według administracji propozycję nazwy szlaku wysunął Erywań.

Kraje podpiszą też wspólny list wzywający OBWE do rozwiązania Grupy Mińskiej, która – jak zaznaczyła Kelly – nie jest już potrzebna. Grupę powołano w 1992 r. do rozwiązania konfliktu między Armenią i Azerbejdżanem w rejonie Górskiego Karabachu.

Umowy między USA a krajami mają z kolei obejmować kwestie energii, technologii, współpracy gospodarczej, bezpieczeństwa granic, infrastruktury i handlu.

Źródło: PAP/XYZ