Idzie sondażowe przesilenie? Prawica nadal góruje nad siłami centrum i lewicą, ale przewaga jest niewielka (ANALIZA SONDAŻY)

Na potrzeby analizy zebraliśmy zagregowane dane sondażowe z listopada z serwisu ewybory.eu. W listopadzie przeprowadzono 7 badań opinii publicznej dotyczących poparcia dla partii politycznych. Z uśrednionych danych wynika, że na czele sondaży umocniła się Koalicja Obywatelska. Uśrednione poparcie dla największej partii koalicji rządowej wyniosło w listopadzie 31,89 proc.

Wykres interaktywny

Pełny ekran

Karty w ręku trzyma Konfederacja

Ponad 5 p.p. do KO traci Prawo i Sprawiedliwość – w uśrednionych pomiarach partia Jarosława Kaczyńskiego uzyskuje poparcie niecałych 27 proc. Taki wynik potwierdza widoczne od kilku miesięcy trendy. Mimo wygranej Karola Nawrockiego w wyborach PiS nie tylko się nie wzmocnił, ale regularnie jego poparcie maleje.

Swoje poparcie stabilizuje Konfederacja – uzyskuje średnio 13,5 proc. w uśrednionych pomiarach. Rośnie za to partii Konfederacja Korony Polskiej Grzegorza Brauna. Skrajna formacja uzyskała w listopadzie średnie poparcie rzędu 6,8 proc. Gdyby prześledzić sondaże na przestrzeni miesięcy, to lwią część spadków Prawa i Sprawiedliwości zagospodarowuje właśnie „ruch gaśnicowy” Brauna.

Do Sejmu dostałaby się również Lewica ze średnim poparciem 6,26 proc. Poniżej progu wyborczego znalazłyby się Razem, PSL oraz Polska 2050.

Przy takich hipotetycznych wynikach wyborów do Sejmu siłą decydującą o koalicji byłaby Konfederacja. Bez ugrupowania Sławomira Mentzena i Krzysztofa Bosaka utworzenie większościowej koalicji nie byłoby możliwe.

Wykres interaktywny

Pełny ekran

Według powyższego rozdziału mandatów metodą d’Hondta koalicja PiS i Konfederacji uzyskałaby kruche 231 mandatów – najmniejszą możliwą większość sejmową. Z ugrupowaniem Grzegorza Brauna większość wyniosłaby 254 mandaty.

Czysto teoretycznie możliwa jest także koalicja Koalicji Obywatelskiej z Konfederacją. Jednak taki scenariusz, a także udział Brauna w rządzie należy do scenariuszy science fiction – przynajmniej na razie.

Konsolidacja zmienia perspektywy

Połączenie partii w bardziej skonsolidowane bloki wyborcze, np. jedna lista wyborcza koalicji rządowej przy takim rozkładzie poparcia przyniosłoby przechylenie większości w stronę obecnego bloku rządowego. Należy jednak mieć na uwadze, że aby rzetelnie przeanalizować potencjalne konfiguracje powyborcze należałoby zbadać opinie badanych w odniesieniu do skonsolidowanych bloków wyborczych. Z tego względu do takich analiz będziemy jeszcze wracać, gdy pojawią się ku temu odpowiednie dane.

Warto jednak spojrzeć na znane już dane z nieco szerszej perspektywy. Przy bieżących makrotrendach niemal niemożliwym staje się rząd jednopartyjny – czyli powtórka z lat 2015-2023 gdy samodzielne rządy sprawowało Prawo i Sprawiedliwość (PiS i ówcześni partnerzy koalicyjni startowali z jednej listy wyborczej i zasiadali w jednym klubie parlamentarnym). Jakikolwiek rząd powstanie, to będzie to rząd koalicyjny. Przyjrzyjmy się zatem sumie poparcia partii w dwóch konfiguracjach.

Na poniższym wykresie zsumowano poparcie kolejno partii tworzących koalicję rządową oraz ugrupowania prawicy – PiS, Konfederację i KKP.

Z obliczeń wynika, że przewagę nadal ma prawica – ok. 4,5 p.p. przewagi nad blokiem rządowym.

Wykres interaktywny

Pełny ekran

Razem języczkiem u wagi?

W drugim scenariuszu do obozu rządowego dodano poparcie dla partii Razem. Choć politycy partii odżegnują się od poparcia dla rządu czy wspólnego startu w 2027 r. z Lewicą, to elektorat Adriana Zandberga w przygniatającej większości zagłosował w drugiej turze wyborów prezydenckich na Rafała Trzaskowskiego.

Wykres interaktywny

Pełny ekran

Remis z lekkim wskazaniem na prawicę

W powyższej układance w zestawieniu bloków centrolewicowych i prawicowego jest niemal remis. Nieznaczną przewagę ma prawica – mieści się ona jednak w błędzie pomiaru.

Czy można zatem – z pewnymi zastrzeżeniami – stwierdzić, że w polskiej polityce wróciliśmy po wyborach prezydenckich do stanu bliskiego remisowi? Taką intuicję potwierdzają wyliczenia Daniela Persa zajmującego się analizą sondaży i symulacjami wyborczymi. Według symulacji analityka blok centrolewicowy (koalicja rządowa + Razem) w listopadzie uzyskałby nieznaczną przewagę nad blokiem prawicowym – odpowiednio 50,56 proc. do 49,44 proc. Stanowi to dużą zmianę w porównaniu do okresu po wyborach prezydenckich, gdy według analityka prawica uzyskiwała przewagę w proporcji 52 proc. do 48 proc.

Główne wnioski

1. Mimo wygranej kandydata prawicy w wyborach prezydenckich, Prawo i Sprawiedliwość nie tylko nie zyskało nowych wyborców, ale notuje wyraźne spadki poparcia, tracąc dystans do umacniającej się Koalicji Obywatelskiej. Beneficjentem słabnącej pozycji partii Jarosława Kaczyńskiego staje się „ruch gaśnicowy” Grzegorza Brauna, który skutecznie zagospodarowuje radykalizujący się elektorat prawej strony.
2. Układ sił w parlamencie wyklucza rządy jednopartyjne, czyniąc Konfederację oraz ugrupowanie Grzegorza Brauna niezbędnymi elementami do zbudowania jakiejkolwiek prawicowej większości. Symulacja podziału mandatów wskazuje, że koalicja PiS i Konfederacji dysponowałaby zaledwie 231 posłami, co czyniłoby taki rząd wyjątkowo niestabilnym bez wsparcia posłów KKP.
3. Polska scena polityczna powróciła do stanu bliskiego remisowi, w którym różnice poparcia między skonsolidowanym blokiem prawicowym a centrolewicowym mieszczą się w granicach błędu statystycznego. Choć prawica utrzymuje minimalną przewagę w surowych danych, uwzględnienie elektoratu partii Razem w bloku centrolewicowym wskazuje na wyrównanie szans obu stron w walce o przyszłą władzę.