Zamach w Örebro. Początek prawdziwych problemów państwa szwedzkiego?

Statystyki są alarmujące. Rok 2025 może okazać się rekordowy pod względem liczby zamachów bombowych. Już w styczniu tego roku odnotowano ponad 30 eksplozji, głównie w regionie Sztokholmu, co daje średnią ponad jednego zamachu na dzień. Ataki te, często wymierzone
w budynki mieszkalne i biznesy wzbudzają strach wśród obywateli, paraliżując życie codzienne. Jednocześnie gangsterskie wojny toczą się z coraz większą brutalnością, prowadząc do krwawych rozliczeń, strzelanin w miejscach publicznych i ofiar śmiertelnych, które coraz częściej nie są związane z przestępczym światkiem.

Brutalność jako wzorzec i recepta na „sukces”?

Brutalność, która stała się jednym z głównych elementów gangsterskich wojen i zamachów bombowych w Szwecji, wywiera coraz większy wpływ na młodsze pokolenia, szczególnie na tych, którzy szukają sensu w świecie zdominowanym przez chaos. W obliczu braku stabilności społecznej, ekonomicznych trudności i poczucia wykluczenia, młodzi ludzie zaczynają postrzegać brutalny styl życia gangów jako sposób na zdobycie szacunku, uznania, a często także łatwego zysku. Wzór przestępców, którzy odnoszą „sukces” dzięki przemocy, zastraszaniu i kontroli, staje się inspiracją dla wielu osób, szukających sensu w trudnej rzeczywistości.

Instagram, YouTube czy TikTok pełne są materiałów promujących gangsterski styl życia.

Gangsterskie struktury oferują to, czego wiele osób nie może osiągnąć w legalnym życiu: poczucie mocy, wpływ na innych oraz materialne luksusy. Dla osób żyjących w gettach, zmagających się
z ubóstwem, brakiem perspektyw czy alienacją społeczną, ten obraz „sukcesu” może wydawać się atrakcyjny i osiągalny. Media społecznościowe, nieodłączny element życia współczesnej młodzieży, odgrywają ogromną rolę w kształtowaniu tej wizji. Instagram, YouTube czy TikTok pełne są materiałów promujących gangsterski styl życia – zdjęć luksusowych samochodów, relacji z brutalnych starć i chwały „twardych” zachowań. Te obrazy, często podszyte fałszywym blaskiem, przyciągają uwagę młodych ludzi, którzy nie mają wystarczającego wsparcia, by rozróżnić prawdziwe niebezpieczeństwo od fascynującego, ale destrukcyjnego wizerunku. Dzięki tym mediom przemoc staje się nie tylko rzeczywistością, ale także „wzorem” do naśladowania, a życie gangstera – symbolem siły i władzy, mimo że prowadzi do zniszczenia. To nie tylko kwestia promowania przemocy, ale również brak narracji o alternatywnych możliwościach, które mogłyby zawrócić młodych ludzi z tej ścieżki.

Örebro. Zamach, który rodzi pytania o działanie systemu

4 lutego 2025 r., przed godziną 13, doszło do strzelaniny w szkole Risbergska w szwedzkim Örebro. 35-letni napastnik wtargnął na teren kampusu i zaczął strzelać z broni automatycznej.
W wyniku ataku zginęło 11 osób, w tym sprawca, który popełnił samobójstwo. Co najmniej kilka osób zostało rannych, a pięć z nich odniosło poważne rany postrzałowe.

Zamach w Örebro to wstrząsający przypadek, który obnaża poważne luki w systemie kontroli dostępu do broni w Szwecji oraz w skuteczności opieki zdrowotnej. Osoba posiadająca licencję na broń myśliwską i lecząca się psychiatrycznie mogła legalnie posiadać broń. To pokazuje, jak niewłaściwie działa system weryfikacji osób ubiegających się o pozwolenie na broń, zwłaszcza
w kontekście zaburzeń psychicznych.

Po pierwsze, istnieje poważny problem w ocenie, które osoby z zaburzeniami psychicznymi powinny mieć dostęp do broni. Choć procedury są ściśle określone, nie uwzględniają one w pełni historii zdrowia psychicznego osoby ani aktualnego stanu jej zdrowia (np. brak regularnych badań po uzyskaniu licencji). Zamiast tworzyć skuteczne mechanizmy monitorujące i systemy oceny ryzyka, pozostawiono przez lata lukę, w której osoba z poważnymi problemami psychicznymi może posiadać broń. To fatalna pomyłka systemowa.

Po drugie, kwestia wsparcia psychicznego osób z zaburzeniami psychicznymi pozostaje w Szwecji wciąż niewystarczająca. Wiele osób, które zmagają się z poważnymi problemami zdrowia psychicznego, nie otrzymuje odpowiedniej pomocy na czas, a to już wielokrotnie prowadziło do tragicznych konsekwencji. Przypadki takie jak ten z Örebro powinny skłonić do głębokiej refleksji nad dostępnością terapii, psychiatrii i ogólnie – całego systemu opieki zdrowotnej.

Gangsterzy i inne organizacje przestępcze coraz częściej rekrutują ludzi z zaburzeniami psychicznymi, wykorzystując ich stan psychiczny do swoich celów.

Nie można zignorować niepokojącego trendu, w którym grupy przestępcze zaczynają wykorzystywać osoby z problemami psychicznymi. Gangsterzy i inne organizacje przestępcze coraz częściej rekrutują ludzi z zaburzeniami psychicznymi, wykorzystując ich stan psychiczny do swoich celów. Osoby takie są łatwiejsze do zmanipulowania i wykorzystywane do popełniania przestępstw, w tym także z użyciem broni. Szwedzki system wymaga gruntownej reformy, zarówno w zakresie kontroli broni, jak i opieki nad osobami z problemami psychicznymi, zanim kolejne tragedie doprowadzą do jeszcze większego kryzysu i chaosu w społeczeństwie.

Premier Szwecji, Ulf Kristersson, określił zamach w Örebro jako „bardzo bolesny dzień dla całej Szwecji”, dodając, że to „najgorsza masowa strzelanina w historii Szwecji”. Rząd podejmuje szeroko zakrojone działania, mające na celu przywrócenie bezpieczeństwa i zwalczanie przestępczości zorganizowanej. Wprowadzono pierwszą w historii narodową strategię walki z gangami, której celem jest ograniczenie rekrutacji do przestępczych struktur, utrudnienie dostępu do broni, likwidacja działalności gospodarczej prowadzonej przez przestępców, zwiększenie odporności organów władzy na korupcję oraz poprawa identyfikacji osób. Rząd planuje również zaostrzenie prawa, w tym możliwość odebrania szwedzkiego obywatelstwa przestępcom z gangów.

Szwedzkie obawy o przyszłość

Jednak przyszłość Szwecji stoi pod znakiem zapytania. W obliczu rosnącej przemocy rząd stawia pytanie, czy uda się powstrzymać falę brutalności i przywrócić spokój w kraju. Czy skuteczne będą działania zmierzające do zlikwidowania gangsterskich struktur oraz ograniczenia ich wpływu na młodych ludzi? Kluczowe będzie usprawnienie systemu opieki zdrowotnej i kontroli dostępu do broni, aby uniknąć tragedii podobnych do tej w Örebro. Odpowiedzi na te pytania zależą od skuteczności podejmowanych działań oraz determinacji społeczeństwa w walce o odbudowę bezpieczeństwa i zaufania. Ważne będzie nie tylko zaostrzenie prawa i wzmocnienie służb porządkowych, ale także rozwiązanie problemów społecznych, które leżą u podstaw przestępczości i ekstremalnych zachowań. Integracja imigrantów, walka z gettoizacją, poprawa edukacji i opieki zdrowotnej, wsparcie dla rodzin i młodzieży – to tylko niektóre z wyzwań, przed którymi stoi szwedzkie społeczeństwo i władze.

Główne wnioski

1. Wzrost przemocy gangów i zamachów bombowych stwarza poważne zagrożenie dla porządku publicznego w Szwecji.
2. Przemoc gangów i zamachy bombowe stają się coraz poważniejszym zagrożeniem dla porządku publicznego w Szwecji, co wymaga natychmiastowych działań i szeroko zakrojonych reform. Luki
   w systemie zdrowotnym oraz w procedurach weryfikacji osób posiadających broń stanowią poważne niebezpieczeństwo, które może prowadzić do kolejnych tragedii, jak te, które miały miejsce w ostatnich miesiącach.
3. Działania rządu, poprawa opieki zdrowotnej oraz systemu kontroli broni są kluczowe, ale równie istotne będą zmiany w społeczeństwie. Integracja imigrantów, walka z gettoizacją i wsparcie dla młodych ludzi stanowią fundamenty, na których należy oprzeć przyszłość Szwecji. Właściwe rozwiązanie tych problemów może pomóc w odbudowie bezpieczeństwa i stabilności w kraju.