W Polsce jest prawie 4 mln osób niepełnosprawnych. Wśród nich – wyjątkowo dużo mężczyzn poniżej 20. roku życia

Na koniec 2024 r. w Polsce było 3,95 mln osób posiadających ważne orzeczenie o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności, wynika z danych GUS. Oznacza to, że odsetek osób niepełnosprawnych w całej populacji Polski wynosił aż 10,5 proc. Przy czym mowa tutaj o uzyskaniu przynajmniej jednego z pięciu możliwych oświadczeń o niepełnosprawności (w tym wydanej przez zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności oraz ZUS).

Zdecydowanie najczęstszą przyczyną jest upośledzenie narządu ruchu, które dotknęło ok. 1,4 mln osób, czyli ponad 1/3 wszystkich niepełnosprawnych. Kolejnymi częstymi przyczynami są choroby układu oddechowego i krążenia (781 tys.) oraz choroby neurologiczne (655 tys.). Warto przy tym zaznaczyć, że w orzeczeniach o niepełnosprawności wskazywane są od jednej do trzech przyczyn niepełnosprawności, a ponad 40 proc. niepełnosprawnych posiada stwierdzoną więcej niż jedną przyczynę.

Prawie 1,7 mln osób z niepełnosprawnością posiadało ważne orzeczenie o stopniu niezdolności do pracy wydawane przez ZUS. Z tej grupy 66 proc. stanowiły osoby ze stwierdzoną całkowitą niezdolnością do pracy (1,1 mln). Ok. 2/3 z nich posiadało również orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji. Pozostała grupa, czyli 34 proc. osób, posiadała orzeczenie o częściowej niezdolności. W przypadku 58 proc. osób z zaświadczeniem z ZUS miało ono charakter trwały.

Najwięcej osób z niepełnosprawnością jest w grupach wiekowych 60-69 oaz 70-79 lat. To oczywiście naturalny proces, pogorszenie się zdrowia jest funkcją wieku. Zwracają tu natomiast uwagę dwa zjawiska.

Pierwszym jest ogromna przewaga liczby kobiet nad mężczyznami w najstarszych grupach wiekowych (80-89 i ponad 90 lat). Jest to efektem struktury wiekowej w całej populacji, która z kolei wynika z tzw. nadumieralności mężczyzn.

Drugim zjawiskiem jest natomiast silna dysproporcja w najmłodszej grupie (do 20 lat), ale w tym przypadku mężczyzn nad kobietami. Liczba mężczyzn posiadających orzeczenie o niepełnosprawności w tej grupie jest aż o 66 proc. wyższa niż kobiet. W jakimś stopniu to może być efekt ucieczki przed kwalifikacją wojskową do najwyższej kategorii. Ta klasyfikacja odbywa się właśnie w momencie rocznikowego ukończenia 19. roku życia.