Zaloguj się 
Dzieje się!
W stronę konkurencyjnej gospodarki
Czysta energia dla wszystkich? To nie utopia
Transformacja energetyczna i ciepłownicza w Polsce to nie tylko wyzwanie środowiskowe, ale również klucz do budowania konkurencyjnej gospodarki. Na realizację unijnych celów pakietu klimatycznego Fit for 55 mamy coraz mniej czasu. Czy zdążymy?
Z tego artykułu dowiesz się…
- Jak wygląda obecny miks energetyczny i ciepłowniczy w Polsce oraz jakie wyzwania wiążą się z jego transformacją w kontekście unijnego pakietu Fit for 55.
- Jakie technologie mogą pomóc Polsce w osiągnięciu czystej i bezpiecznej energii.
- Dlaczego zielona transformacja to nie tylko obowiązek klimatyczny, ale także szansa na rozwój gospodarczy, nowe miejsca pracy i poprawę jakości życia.
Obecny miks energetyczny Polski? W 2023 r. źródła węglowe odpowiadały za około 63 proc. polskiej produkcji energii elektrycznej.
Choć udział ten systematycznie maleje, nadal jesteśmy jednym z najbardziej uzależnionych od węgla krajów w Unii Europejskiej. Odnawialne źródła energii (OZE), takie jak energia wiatrowa i słoneczna, stanowią około 27 proc. miksu energetycznego, a gaz ziemny i inne źródła uzupełniają resztę.
Sektor ciepłowniczy również wymaga modernizacji. Około 70 proc. ciepła systemowego w Polsce pochodzi z węgla, a wiele systemów ciepłowniczych jest przestarzałych i niskosprawnych, co prowadzi do wysokich emisji i strat energii.
Jeśli przyjąć dotychczasowe tempo wzrostu udziału OZE, to na całkowitą dekarbonizację ciepłownictwa musielibyśmy czekać… 170 lat.
Wyzwania związane z pakietem Fit for 55
Unijny pakiet legislacyjny Fit for 55 zakłada redukcję emisji gazów cieplarnianych o 55 proc. do 2030 r. w porównaniu z poziomami z 1990 r. Dla Polski oznacza to konieczność głębokiej transformacji energetycznej w krótkim czasie. Cele pakietu obejmują m.in. rozszerzenie systemu handlu emisjami (ETS) na budynki i transport, szybszą dekarbonizację sektora energetycznego oraz zwiększenie udziału OZE.
Aby sprostać wyzwaniom, Polska musi zdecydowanie przyspieszyć rozwój czystych technologii.
Zdaniem eksperta
Cztery założenia transformacji
Oczywiście nie mamy tyle czasu. W najbardziej optymistycznych scenariuszach pozostało nam 25 lat. Przyspieszając transformację, przedsiębiorstwa ciepłownicze muszą dopilnować, by dokonała się ona w oparciu o cztery podstawowe założenia: akceptowalność cenowa, bezpieczeństwo dostaw, poszanowanie środowiska oraz możliwie szeroki miks technologiczny.
Najtańszą energią jest energia oszczędzona, której nie zużyto. Dlatego pierwszym krokiem w odejściu od węgla powinna być efektywność energetyczna.
Drugim rozwiązaniem jest wykorzystanie energii odpadowej, np. ciepła z przemysłu lub z termicznego przekształcania odpadów.
Trzecim źródłem transformacji energetycznej jest lokalna energia odnawialna: geotermia, ciepło z energii słonecznej, odzysk ciepła ze ścieków itp. Aby uzyskać to ciepło w formie użytkowej, czyli o odpowiedniej temperaturze, konieczne będzie zastosowanie wielkoskalowych pomp ciepła.
Czwartym elementem, zyskującym na znaczeniu w związku z rosnącym udziałem OZE w systemie elektroenergetycznym, będzie wykorzystanie ciepłownictwa do rozwoju usług elastyczności. Systemy ciepłownicze będą również służyć do magazynowania energii elektrycznej w postaci produkcji taniego i czystego ciepła.
Wreszcie, w mniejszych systemach ciepłowniczych nie należy zapominać o biomasie, która jest doskonałym źródłem zielonego ciepła wysokotemperaturowego i istotnym elementem zrównoważonej gospodarki leśnej.
Rozwój OZE
Polska ma ogromny potencjał w zakresie energii wiatrowej i słonecznej. Szczególnie morska energetyka wiatrowa (offshore) może stać się filarem nowego miksu energetycznego. Planowane farmy na Bałtyku mogą dostarczyć nawet 11 GW mocy do 2040 r.
Równocześnie dynamiczny rozwój fotowoltaiki prosumenckiej pokazuje, że Polacy są gotowi inwestować w zieloną energię – jeśli stworzy się im sprzyjające warunki.
Dekarbonizacja ciepłownictwa
Modernizacja systemów ciepłowniczych powinna obejmować przejście z węgla na źródła niskoemisyjne, takie jak biomasa, geotermia czy pompy ciepła. Niezbędna jest także poprawa efektywności energetycznej budynków oraz rozwój lokalnych mikrosystemów ciepłowniczych opartych na OZE.
Energia jądrowa i gaz jako paliwa przejściowe
Polska planuje budowę elektrowni jądrowych, które mają zapewnić stabilne źródło energii niskoemisyjnej. Pierwszy reaktor ma ruszyć w przyszłej dekadzie, ale proces ten wymaga ogromnych nakładów finansowych i społecznego konsensusu.
Gaz ziemny – mimo że emituje CO2 – może pełnić funkcję paliwa przejściowego w procesie odejścia od węgla, pod warunkiem że nie uzależni nas na nowo od kolejnego kopalnego surowca.
Inteligentne sieci i magazynowanie energii
Aby efektywnie wykorzystywać niestabilne źródła OZE, konieczne są inwestycje w infrastrukturę: magazyny energii czy inteligentne sieci przesyłowe. Tylko w ten sposób możliwe będzie zapewnienie ciągłości dostaw energii i uniknięcie blackoutów.
Najbardziej zielona energia to ta, której nie zużywamy. Dlatego niezbędny jest także rozwój nowoczesnych technologii, które pozwolą nam inteligentnie zarządzać energią i w rezultacie prowadzić do jej oszczędzania.
Czysta energią szansą na konkurencyjną gospodarkę
Zielona transformacja może stać się motorem wzrostu gospodarczego. Nowe sektory – jak produkcja komponentów do OZE czy zielony wodór – tworzą miejsca pracy i przestrzeń dla innowacyjnych firm.
Skuteczna transformacja energetyczna to kluczowy element budowania bezpieczeństwa energetycznego Polski. To także krok w kierunku poprawy jakości powietrza, którym oddychamy, a co za tym idzie – znaczącej poprawy naszego zdrowia.
Czysta energia dla wszystkich to nie utopia. To cel, który wymaga współpracy rządu, samorządów, biznesu i obywateli. Transformacja nie będzie łatwa, ale jej brak będzie kosztować jeszcze więcej – w postaci rosnących rachunków, utraty konkurencyjności i katastrofalnych skutków klimatycznych.
Główne wnioski
- Polska musi pilnie przyspieszyć transformację energetyczną i ciepłowniczą, aby sprostać unijnym celom klimatycznym i uniezależnić się od węgla. Kluczowe będą rozwój OZE, modernizacja systemów ciepłowniczych oraz inwestycje w infrastrukturę.
- Nowoczesne technologie, takie jak energia wiatrowa offshore, fotowoltaika, magazyny energii czy inteligentne sieci, są niezbędne, by zapewnić stabilność dostaw i efektywność energetyczną w systemie opartym na źródłach odnawialnych.
- Transformacja energetyczna to nie tylko koszt. To także ogromna szansa na budowę konkurencyjnej gospodarki, tworzenie nowych miejsc pracy oraz poprawę zdrowia i jakości życia obywateli.
