CPK zmieni Polskę. Nowe lotnisko i kolej dużych prędkości mają zwiększyć wpływy do budżetu

Polskie lotnictwo stoi u progu transformacji, napędzanej powstaniem wielkich inwestycji infrastrukturalnych. Największą z nich jest budowa Centralnego Portu Komunikacyjnego (CPK) – hubu przesiadkowego, który połączy lotnisko z dworcem kolejowym i autobusowym.

Choć inwestycja wciąż czeka na symboliczne wbicie pierwszej łopaty – co ma nastąpić w połowie przyszłego roku – po wielu analizach i zmianach zyskała już ostateczny kształt, różniący się nieco od zapowiedzi poprzedniego rządu.

Projekt od początku rentowny

W 2025 r. wiadomo już, że budowa CPK pochłonie prawie 132 mld zł w ciągu siedmiu lat. Finansowanie pochodzić będzie częściowo z budżetu państwa, a także ze środków unijnych i zewnętrznych – w tym z kredytów bankowych i obligacji emitowanych przez spółkę CPK. Tylko w tym roku planowane są przetargi na ponad 30 mld zł.

Projekt ma jednak przynieść gospodarce znacznie większe korzyści niż poniesione nakłady. Składa się z kilku kluczowych komponentów, które zwiększą konkurencyjność polskiej gospodarki po uruchomieniu CPK.

W grudniu ubiegłego roku rząd wybrał strategicznego inwestora – Polskie Porty Lotnicze (PPL), spółkę Skarbu Państwa zarządzającą trzema lotniskami oraz posiadającą udziały w większości portów regionalnych. PPL zainwestuje w projekt 9 mld zł.

– Mamy projekt, który będzie od samego początku rentowny i będzie przynosił zyski – zapowiedział Maciej Lasek, wiceminister infrastruktury i pełnomocnik ds. budowy CPK.

Jak dodał, projekt cieszy się pełnym poparciem rządu.

Pasażerowie przyniosą zysk

CPK ma być lotniskiem hubowym, czyli nastawionym głównie na pasażerów przesiadkowych. W pierwszej fazie będzie mogło obsłużyć od 34 do 38 mln pasażerów rocznie. Według prognoz Międzynarodowego Zrzeszenia Przewoźników Powietrznych (IATA), do 2060 r. liczba ta przekroczy 65 mln. Już w 2032 r., czyli w momencie uruchomienia, CPK ma być największym lotniskiem Europy Środkowo-Wschodniej i jednym z kluczowych hubów w regionie.

Obecnie rolę hubu pełni Lotnisko Chopina w Warszawie, które jednak ma ograniczone możliwości rozbudowy – przede wszystkim w zakresie strefy airside. Jego przepustowość jest już praktycznie wyczerpana.

Strategiczne położenie CPK – na trasie między Azją a Ameryką Północną – może przynieść Polsce szereg korzyści: przyciągnąć pasażerów tranzytowych i przewoźników dalekodystansowych, a także wzmocnić międzynarodową pozycję gospodarczą kraju. Dodatkowo lokalizacja w centrum Polski – blisko Warszawy i Łodzi – może działać jak magnes na turystów.

A tych może być coraz więcej. Rynek lotniczy rośnie dynamicznie – IATA prognozuje, że w ciągu najbliższych 20 lat zwiększy się o ponad 40 proc. Tylko odpowiednia infrastruktura będzie w stanie odpowiedzieć na ten popyt.

Koleją przez Polskę

W programie CPK niemal równie istotny co komponent lotniskowy jest element kolejowy. Zakłada on nie tylko powstanie węzła kolejowego zintegrowanego z nowym portem lotniczym, lecz przede wszystkim budowę ogólnopolskiej sieci Kolei Dużych Prędkości (KDP) i realizację koncepcji „Polska w 100 minut”. Zgodnie z założeniami, dojazd z Warszawy do największych miast w kraju ma zająć nie więcej niż godzinę i 40 minut.

Do tej pory w Polsce – podobnie jak w całej Europie Środkowo-Wschodniej – nie powstał ani jeden kilometr szybkiej kolei. Przyjmuje się, że infrastrukturę KDP stanowią linie pozwalające na ruch z prędkością minimum 250 km/h.

Budowa tej sieci przyczyni się do znaczącej poprawy połączeń dalekobieżnych. Na pierwszy ogień pójdzie tzw. linia „Y”, łącząca Warszawę z CPK, Łodzią, Wrocławiem i Poznaniem. To aktualny priorytet inwestycyjny – rozpoczęcie prac budowlanych zaplanowano na przyszły rok. W momencie uruchomienia lotniska, czyli w 2032 r., gotowy ma być pierwszy odcinek: Warszawa – CPK – Łódź.

Władze CPK znacznie okroiły obecny program kolejowy w porównaniu do pierwotnego. Tamten zakładał budowę blisko 2 tys. km nowych linii KDP. Zarząd CPK tłumaczy to wynikami analiz przeprowadzonych wspólnie z PKP PLK oraz audytów wewnętrznych, które miały miejsce po zmianie władzy. Spółka informuje na swojej stronie internetowej, że kolejne kierunki rozwoju sieci KDP będzie analizować na bieżąco.

Przeczytaj: CPK: 60 mln pasażerów rocznie i największy hub regionu. Tak ma być za 35 lat

CPK dla silnych linii lotniczych

Według władz CPK inwestycja ma również stanowić znaczące wzmocnienie pozycji Polskich Linii Lotniczych LOT. Obecnie bazą narodowego przewoźnika jest warszawskie Lotnisko Chopina, które jednak boryka się z ograniczoną przepustowością, problemami slotowymi i brakiem możliwości rozbudowy.

Tymczasem CPK potrzebuje silnego partnera lotniczego – przewoźnika zdolnego nie tylko do transportowania pasażerów z lotnisk regionalnych do hubu, lecz także do rozwijania międzynarodowej siatki połączeń z nowego portu. LOT już teraz znajduje się w fazie wzrostu – w planach są kolejne samoloty do obsługi tras regionalnych. W 2024 r. przewoźnik obsłużył rekordowe 10,7 mln pasażerów.

Zdaniem eksperta

CPK to realne wpływy dla gospodarki

Centralny Port Komunikacyjny będzie jednym z najważniejszych impulsów dla polskiej gospodarki w najbliższych dekadach. Jako nowoczesny port lotniczy zintegrowany z szybką koleją i drogami, stanie się katalizatorem wzrostu gospodarczego – zarówno w skali lokalnej, jak i krajowej. Już w fazie budowy wygeneruje dziesiątki tysięcy miejsc pracy, angażując krajowe firmy budowlane, inżynieryjne i technologiczne. Po otwarciu stanie się centrum logistycznym i przesiadkowym dla Europy Środkowej, przyciągając inwestorów, operatorów cargo, linie lotnicze oraz turystów z całego świata.

Każdy milion pasażerów to realne wpływy dla sektora hotelarskiego, gastronomicznego i usługowego. Dzięki lepszej dostępności komunikacyjnej firmy eksportowe zyskają łatwiejszy dostęp do rynków zagranicznych, a Polska stanie się bardziej atrakcyjna jako miejsce lokalizacji centrów operacyjnych i handlowych. Szczególne znaczenie będzie mieć rozwój segmentu cargo – w CPK powstanie nowoczesna infrastruktura frachtowa, która umożliwi polskim firmom szybki i niezawodny eksport do Azji, Ameryki i innych rynków globalnych. Wysokowartościowe towary będą mogły być dostarczane szybciej i bardziej efektywnie, co zwiększy konkurencyjność naszych producentów i operatorów logistycznych. Wokół terminala cargo powstaną magazyny, centra przeładunkowe i zaplecze logistyczne – to realny impuls dla rozwoju nowoczesnych usług i miejsc pracy.

W dłuższej perspektywie CPK stanie się też narzędziem polityki przemysłowej – pozwoli budować krajowe kompetencje w lotnictwie, kolei, logistyce i IT. To nie jest tylko inwestycja w transport – to inwestycja w nowoczesne państwo i rozwój narodowego potencjału gospodarczego.

Łukasz Chaberski

Prezes Polskich Portów Lotniczych

Główne wnioski

1. Budowa CPK pochłonie około 132 mld zł do 2032 r. i będzie finansowana ze środków budżetowych, unijnych oraz komercyjnych. Pomimo wysokich kosztów, projekt uznawany jest za rentowny, a jego realizacja ma wzmocnić konkurencyjność polskiej gospodarki i przynieść wielowymiarowe korzyści.
2. Oprócz lotniska, CPK obejmuje infrastrukturę kolejową, w tym linię „Y” łączącą Warszawę, Łódź, Wrocław i Poznań. Choć pierwotne założenia zostały ograniczone, komponent KDP pozostaje kluczowy, służąc poprawie transportu krajowego i skracając czas podróży między głównymi ośrodkami miejskimi.
3. Nowe lotnisko ma pełnić funkcję regionalnego hubu przesiadkowego, zdolnego do obsługi ponad 34 mln pasażerów rocznie w pierwszej fazie. Dzięki nowoczesnej infrastrukturze i większej przepustowości niż Lotnisko Chopina, CPK ma umożliwić rozwój PLL LOT, przyciągnąć więcej przewoźników i turystów, wzmacniając międzynarodową pozycję Polski.