badania naukowe

Biznes finansujący badania naukowe, z których nie będzie zwrotu z inwestycji – w Polsce rzecz bez precedensu. Kilku znanych polskich przedsiębiorców w mniej niż kwadrans zebrało sumę niezbędną, żeby wystartowała jedna z najważniejszych misji archeologicznych w historii polskich wykopalisk w Egipcie. Po roku polecieli zobaczyć, na co poszły ich pieniądze. „To miejsce obok Doliny Królów uznawane jest za archeologicznie najbardziej prestiżowe w całym Egipcie. Możliwości badawcze mogą potrwać wiele lat, być może całe pokolenia", podkreśla zastępca szefa misji dr Krzysztof Radtke z Polskiej Akademii Nauk.

Po wielu miesiącach przygotowań dziś startuje nowy program Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej, która chce przyciągnąć do Polski naukowców z najlepszych zagranicznych uniwersytetów. Kto się zdecyduje, dostanie pakiet: finansowanie z NAWA plus granty na badania. Co na to nasi badacze, którzy od miesięcy walczą o dofinansowanie własnej pracy?

Nie w rejonie Berlina, Paryża ani Kopenhagi, lecz w regionie warszawskim stołecznym eksperci z sektora technologii i nauki stanowią największą grupę wśród wszystkich pracujących. Czy to ma znaczenie, skoro na ich działalność nie trafiają wystarczające środki, a Polska spada w rankingach innowacyjności? W zestawieniu TOP800 firm w Unii Europejskiej, które najwięcej inwestują w badania i rozwój (B+R), znalazły się zaledwie trzy polskie spółki.

Dlaczego obywatele i przedsiębiorcy nie ufają naukowcom? Z jakiego powodu w Polsce badania podstawowe, czyli fundament innowacji, są postrzegane jako piaskownica dla naukowców lub ich hobby? Prof. Krzysztof Pyrć, nowy prezes Fundacji na rzecz Nauki Polskiej (FNP), wskazuje luki w systemie, które wymagają natychmiastowej reakcji środowiska naukowego i polityków.

Polscy naukowcy opisali zaskakujący efekt uboczny stosowania AI w kolonoskopii. Zamiast poprawy skuteczności – odnotowano jej spadek, gdy lekarze pracowali bez wsparcia systemu. Wyniki opublikowano w prestiżowym czasopiśmie „The Lancet”.

Wybitny polski badacz i współtwórca technologii mRNA, znanej z zastosowania w szczepionkach przeciw COVID-19, wyjaśnia, jakie skutki może mieć wstrzymanie w USA finansowania badań nad tym rozwiązaniem. –Nic nowszego niż mRNA nie istnieje. Nie ma też nic bardziej skutecznego. Europa i Polska mają historyczną szansę wypełnić lukę, która pojawia się wskutek polityki amerykańskiej – mówi prof. Jacek Jemielity z Uniwersytetu Warszawskiego.

Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej (NAWA) pisze nową strategię dla polskiej nauki, ale przeznaczoną dla polityków. Chce kusić do pracy w Polsce zagranicznych naukowców tak, jak dotychczas namawiała do powrotu do kraju polskich: oferując im 2,5 mln zł na pobyt i pensję dla własnego zespołu przez kilka lat. Do tego dochodzi dofinansowanie badań. – Jeżeli gospodarka na coś stawia, to i nauka powinna na to postawić. Zarekomendujemy określone obszary o największym potencjale – mówi Wojciech Karczewski, dyrektor NAWA.

Prof. Michał Masternak w laboratorium na Florydzie od trzech lat zbiera próbki i dane od kolejnych astronautów. Od ponad 20 lat stara się znaleźć lek na długowieczność. U myszy wyniki testów wydłużenia życia są imponujące, ale nie wiadomo dziś, jak takie preparaty mogą zadziałać na człowieka w długim okresie.

Nie doceniamy tempa rozwoju sektora kosmicznego w Polsce. W tej branży działa już prawie 500 firm, w większości polskich, a jeszcze 10 lat temu były tylko dwie i to zagraniczne. Otworzyła się przed nami dziedzina, w której możemy być wybitni – mówi prof. Tadeusz Uhl, dziekan nowego Wydziału Technologii Kosmicznych AGH. Podkreśla, że nie chodzi tylko o to, by coś w kosmosie przebadać i żeby produkt tam działał, ale o to, by można go było w kosmosie także wyprodukować.

Politycy odpowiadają za psucie języka, ale co najmniej w równym stopniu odpowiadają za to wyborcy – mówi znany językoznawca prof. Marek Kochan z Uniwersytetu SWPS w rozmowie na finiszu kampanii wyborczej o tym, jak się komunikujemy w przestrzeni publicznej. Akademią hejtu, jak mówi, są programy z gatunku talent show, albo pseudo eksperckie. Z jego badań wynika, że hejt staje się coraz częściej negatywną normą językową.