ZUS odzyskał 150 mln zł po kontrolach zwolnień lekarskich

W pierwszym półroczu 2025 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych odzyskał 150,5 mln zł w wyniku kontroli zwolnień lekarskich i obniżenia świadczeń po ustaniu zatrudnienia. To o ponad 30 mln zł więcej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku.

Rekordowe kwoty i tysiące kontroli

Od stycznia do czerwca 2025 r. przeprowadzono 227 tys. kontroli zwolnień lekarskich. W ich efekcie wstrzymano wypłatę 14,8 tys. zasiłków na kwotę ponad 22,2 mln zł. Dodatkowo obniżono świadczenia po ustaniu zatrudnienia o 128,3 mln zł.

Łącznie do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wróciło 150,5 mln zł. Rok wcześniej, w pierwszym półroczu 2024 r., liczba kontroli była większa – 260,8 tys. – a odzyskana kwota niższa i wyniosła 117,5 mln zł.

ZUS przypomina, że zwolnienie lekarskie nie jest równoznaczne z urlopem. To czas przeznaczony na leczenie i regenerację, a nie na dodatkową pracę czy wyjazdy.

Zasady kontroli zwolnień

Zakład prowadzi dwa rodzaje kontroli. Pierwszy dotyczy prawidłowości orzekania o czasowej niezdolności do pracy i wystawiania zaświadczeń. Drugi – tego, jak ubezpieczeni faktycznie wykorzystują zwolnienia lekarskie.

Kontrole orzecznicze przeprowadzają lekarze ZUS. Mogą oni zbadać pacjenta, skierować go do lekarza konsultanta, zażądać dokumentacji medycznej czy dodatkowych badań. W przypadku stwierdzenia, że niezdolność do pracy powinna zakończyć się wcześniej, wystawiane jest zaświadczenie korygujące.

W pierwszym półroczu 2025 r. takich kontroli było 157,9 tys., a 6,7 tys. zakończyło się korektą zaświadczenia. Przyniosło to oszczędności w wysokości 5,6 mln zł.

Drugi typ kontroli sprawdza, czy ubezpieczeni nie wykorzystują zwolnienia niezgodnie z jego przeznaczeniem. Jeśli tak się dzieje, ZUS wstrzymuje wypłatę świadczenia lub żąda jego zwrotu.

Nieprawidłowości i przykłady

W pierwszych sześciu miesiącach 2025 r. przeprowadzono 69,1 tys. takich kontroli. W ich wyniku 8,1 tys. osób straciło zasiłek, a łączna kwota cofniętych świadczeń wyniosła 16,6 mln zł.

Do nieprawidłowości należały m.in. wyjazdy zagraniczne, praca w salonie kosmetycznym czy świadczenie usług fryzjerskich. ZUS ujawnił także przypadki dorabiania jako kierowca, handlu w internecie czy wykonywania pomiarów dla zleceniodawcy w czasie pobierania zasiłku i świadczenia rehabilitacyjnego.

Według Zakładu, osoby przebywające na zwolnieniu lekarskim mogą podejmować jedynie zwykłe czynności życia codziennego, jak zakupy czy wizyta u lekarza. Każde działanie sprzeczne z celem zwolnienia – czyli powrotem do zdrowia – może skutkować utratą prawa do świadczenia.

Źródło: PAP